NASDAQ gibi dünya devi teknoloji firmaların hisse senetlerinin işlem gördüğü piyasalardan daha sığ ve işlem hacminin düşük olduğu borsalara kadar geniş yelpazeyi kapsayan piyasalar alışagelmediğimiz boyutlarda dalgalanıyor. 2001'de İkiz Kulelerin vurulduğunda bile Amerikan borsaları açık kaldığı 3 günde toplam yüzde 7 değer kaybetmişti. Ancak bugünlerde aynı borsalar sadece bir günde yüzde 3'lerin üzerinde gerileyebiliyor.
Oynaklık göstergesi olan VIX Endeksi zaman zaman 30 seviyelerini aşıyor.
Chicago Board Options Exchange için geliştirilmiş olan oynaklık endeksi bir yerde yatırımcıların risk algılarını da yansıtıyor.
Hisse senedi piyasalarındaki dalgalanmanın temel nedenlerinin başında merkez bankalarının uyguladıkları para politikaları ve siyasi amaç taşıyan hükümetlerin aldığı ekonomik aksiyonlar geliyor. Başrol tabii ki Trump'ın... Başlattığı dış ticaret savaşları ve bazı ülkelere uyguladığı ya da uygulamayı planladığı ekonomik yaptırımlar ile diğer ülkelere aba altından sopa gösterme gayretleri ister istemez piyasaları geriyor.
İKİ TEMEL SORUN
Cari açığın finansmanı ve dış borçların çevrilmesi sorunları da küresel piyasa denklemindeki faktörlere eklendiğinde Türkiye'de piyasalar daha da hassaslaşıyor.
Ağustos başında girdiği ciddi türbülans öncesi BIST 100 endeksi 100 bin sınırlarına gelmişti. Ancak 2 haftada yüzde 15'e yakın değer kaybıyla 85 binlere indi. Aynı şekilde TL dolar kuruda aşırı dalgalandı. 28 Temmuzda 4.78 iken sadece 15 günde 7.01'e kadar yükseldi.
Neredeyse yüzde 50 civarında değer kazanmış dolar.
Faizler Merkez Bankası'nın yerinde aldığı aksiyonlarla zorunlu olarak yükseldi.
Swap faizleri yüzde 40'lar sınırına kadar geldi. Tahvillerde risk göstergesi CDS'lerde 500 baz puanlara çıktı.
Neyse ki biraz sular durulmuş görünüyor.
Dolar yeniden 5.60'ların altında, BIST 100 bir kez daha 100 bin seviyesini zorluyor. Vade bitimine 2 yıl kalmış gösterge niteliğindeki tahvillerin de faiz oranları yüzde 25'e gerilemiş durumda.
BEKLE GÖR
Peki piyasaların bu sükuneti sürecek mi?
Yanıt aslında net. Eğer faizler bu seviyelerde kalırsa kurlar üzerindeki basınç azalmış oluyor. Haftaya perşembe Merkez Bankası PPK'nın toplantısı var.
Büyük olasılıkla faizleri aynı seviyede tutacak.
Kurların ateşi düşmeden yabancı sermaye girişlerini de fazla beklememeliyiz.
Çünkü TL'den kazandığını yeniden dolara çevirirken yükselen kur karşısında değer yitiriyor. Örneğin Ağustos'ta 100 dolarını TL'ye çevirdiğinde eline 480 lira geçmişti. Bunu yüksek getiride değerlendirdiğinde 600 TL'ye ulaşmış olsa bile, dolara döndüğünde yerinde saydığını görecek.
Kısacası yabancı sermaye hem yüksek getiri hem de kurların düşük seviyelerde kalmasını bekleyecektir.
Yani bir süre daha bekleyip göreceğiz piyasaların durumunu.