Federal Açık Piyasa Komitesi Eylül toplantısını yaptı.
Her toplantı sonrası olduğu gibi bunda da faiz kararından öte Başkan Powell'ın vereceği mesajlar merakla bekleniyordu piyasalarca. FED pandemi ile birlikte olağanüstü hızla olağanüstü kararlar almıştı.
Üstelik iki kez olağanüstü toplantı yaparak... Ödemelerde sorun olmaması için deyim yerinde ise piyasaları dolara boğdu. 2008 krizinden sonra uzun süre ulaştığı 3 trilyon dolarlık enjeksiyonu sadece birkaç haftada yaptı. Hem de yüzde 0 faiz oranı ile.
Doların ateşi bir anda düştü, gelişmekte olan ülkeler de derin bir nefes aldı. Özellikle dış borç çevirme sorunu olan ülkeler. Farklı bir kriz olması ve belirsizliklerin artması doğal olarak yabancı sermayenin mobilitesini iyice düşürdü ve küresel likiditenin gelişmiş ülkelerde kalmasını sağladı.
İşte bu yüzden ABD borsaları rekor üzerine rekor kırdılar kriz öncesi bıraktıkları düzeyi rahatlıkla geçtiler.
Tabi bu sürecin ikinci aşaması da var. Yani sağlık tarafının pandemiyi bitirmesi ve belirsizliklerin makul seviyelere gerilemesi ile küresel likidite getirilerin yüksek olduğu tahvillere ve fırsatın yüksek olduğu hisse senetlerine ilgi gösterecek. Aynı zamanda gelişmiş ülke finans kurumları daha düşük faizle sendikasyon kredisi musluklarını açacaklar.
Bir yerde 2008 krizi sonrası izlediğimiz filmin benzerini izleyeceğiz pandemi sonrası.
Tabi her gelişmekte olan ülke için bu senaryo geçerli değil. Bu süreci iyi yöneten, güven sorunu olmayan ve kırılganlıkları düşük olanlar ikinci aşamadan yararlanabilecekler.
GRİ TONDA YANITLAR VERDİ
Son toplantıda Komite doğru ve yerinde kararlar aldı. Ancak Başkan Powell'ın açıklamaları, bazı sorulara verdiği yanıtlar biraz kafaları karıştırdı. Daha doğrusu ileriye yönelik belirsizlik yaratacak gri tondaki yanıtları FED'in tam net olmadığını ortaya koydu. Powell'ın "buraya kadar biz elimizden geleni yaptık bundan sonra daha fazla mali önlemlerin devreye girmesi gerekir" vurgusu biraz piyasalarca olumlu algılanmadı.
Bir de finansal istikrarla ilgili soruyu yine gri tonda yanıtlaması, "finansal istikrar birinci önceliğimiz değil" savunması belirsizlikleri artırdı.
Her belirsizlik sürecinde dolar nasıl ön plana çıkıyorsa şimdi de benzer şekilde dolara yönelim oldu, Dolar Endeksi yükseldiği gibi dolar gelişmekte olan ülke para birimleri karşısında da değer kazandı.
KIRILGANLIK GİDERİLMELİ
Ancak bu piyasa reaksiyonunun uzun süremeyeceğini düşünüyorum. Çünkü Komite üyelerinin tamamı bu yıl ve gelecek yıl faizlerin sıfır seviyesini koruyacağı konusunda mutabıklar. 2022'de bir üye 2023'de ise 2 üye faiz artırımından yana görüş bildirmişler.
Enflasyon oranının seviyesini dikkate aldığımızda uzun süre daha "Federal Fonlama Oranının" değişemeyeceğini rahatça söyleyebiliriz.
Diğer taraftan bilançosunu da normalleştirmeyecek. İtfa olan tahvil ve ipoteğe dayalı menkul kıymetlerin yerine aynı miktarda yenisini alacak.
Bu durumda doların değer kazanmasını beklememeliyiz.
Zaten ABD ekonomi yönetimi de değerli dolar istemiyor.
İhracat pastasının küçülmesi ve ihracatın zorlaşması ülkeleri daha rekabetçi kurlara yöneltiyor. Ancak kırılgan yapıya sahip ülkelerde süreç bu kadar pürüzsüz işlemeyecek.
Bu yüzden Türkiye'nin bir an önce ikinci aşamaya geçmeden kırılganlıkları gidermesi, rasyonel para politikaları uygulaması ve döviz rezervini güçlendirmesi gerekiyor.
Tabi tartışmasız yabancı sermaye nezdinde güven inşa etmesi ise hayati önem taşıyor.
Aksi takdirde TL negatif ayrışmaya devam eder.