Bir zamanlar 30 yaşını geçen sporculara "artık yavaş yavaş veda vakti" denirdi. Hele 35'i gördün mü bunun anlamı oyunda değil daha çok soyunma odasında işe yarayan, gençlere abilik-ablalık yapan, belki son 10 dakikada sahaya sürülen bir figürdü... Emeklilik neredeyse mecburi gibi kabul edilirdi. Bugün ise 38 yaşındaki Messi Dünya Kupası planları yapıyor, Djokovic hala dünyada ilk beşte Eda Erdem hala turnuvanın en iyi oyuncusu, LeBron James hala NBA'in vitrin yüzü. Demek ki bir şeyler değişti. Hem de kökten!
Öncelikle spor bilimi artık sadece koşmak, ağırlık kaldırmak değil. Sporcu, vücudunu sürekli dinleyen bir organizmaya dönüştü. Nabız ölçerler, uyku sensörleri, laktat testleri, GPS verileri, kas taramaları... Eskiden "ben iyi hissediyorum" denilen yerde, şimdi bilgisayar "bugün fazla yüklenme" diyebiliyor. Yani antrenman artık tahmine değil, veriye dayanıyor. Milli voleybol takımının kaptanı, Fenerbahçe'nin sembolü... Eda Erdem, geçen hafta sona eren 2025 Dünya Şampiyonası'nın 'En İyi Orta Oyuncusu' seçildi. Deneyimli yıldız hala sahada, hala en kritik anlarda takımına yön veriyor. Onun hikayesi, kadın sporcuların da kariyerlerini artık daha uzun yaşadığını gösteriyor. Beslenme, bakım, antrenman bilimi kadar, liderlik ruhunun da zamansız olduğunu kanıtlıyor. Eda, 38 yaşında bile gençlere sadece abla değil, hala örnek bir sporcu.
BESLENME RUTİNİ ÖNEMLİ
Tenis tarihine dönüp baktığınızda Björn Borg'un 26 yaşında bıraktığını görürsünüz. 30'ları gören tenisçi, istisna sayılırdı. Djokovic ise 38'inde hala Grand Slam finali kovalıyor, hala genç rakiplerini korttan siliyor ve Dünya 4 numarasına yükseliyor. Sırrı mı? Sadece fiziği değil, zihnini de genç tutması. Uyku düzeninden glutensiz beslenmesine kadar kendini yeniden programlaması. Ağırlıklı olarak bitki bazlı beslenen Djokovic'in dönüşümünde bir diğer önemli adım ise süt ürünlerini beslenme programından çıkarmak oldu. 90'larda futbolcular için "makarna yüklemesi" klişesini hatırlayın. Bugün ise Messi'nin her öğünü, kişisel biyokimyasına göre hazırlanıyor. Gluten mi zararlı, karbonhidrat mı fazla? Bunun yanıtını artık şef değil, bilim veriyor. Sporcular ne yiyeceklerini değil, ne yememeleri gerektiğini öğrenerek kariyerlerini uzatıyor. Arjantinli starın fizik gücü belki eskisi kadar değil ama zekası, pasları, sahadaki sezgisi hala kusursuz Messi geçen günlerde 2026 Dünya Kupası'nda oynamak istediğini açıkladı. Yani futbol sadece koşu değil, akıl da oyunun bir parçası. Ve akıl yaşlanmıyor.
KARİYERE YATIRIM YAPIYORLAR
Lebron James'in yılda milyonlarca dolar harcadığı kriyo-terapi odaları, özel fizyoterapistler, uyku koçları... Bunlar artık lüks değil, bir kariyer yatırımı. Kas sadece güçle değil, akıllı toparlanmayla da genç kalıyor. NBA'de 35 yaş üstü oyuncular genelde "rol oyuncusu"na dönüşürdü. LeBron James ise 40 yaşında hala ligin sürükleyici gücü. Bunun arkasında bakım yatırımları, bilimsel antrenman programları var. Ama asıl mesele, her sezon kendini yeniden icat etmesi. LeBron sadece bedeniyle değil, oyuna yaklaşımıyla da genç kalmayı başardı. Eskiden 38 yaş, sporun son durağıydı. Bugün ise ikinci baharın başlangıcı. Bilim, teknoloji, beslenme ve zihinsel dayanıklılık sayesinde sporcular kariyerlerini uzatıyor. Ama bana sorarsanız asıl fark zihinde. Rafael Nadal'ın kariyerine bakın; dizleri defalarca iflasın eşiğine geldi. Onu 38 yaşına kadar zirvede tutan şey, sadece fizyoterapi değil, o meşhur mental gücüydü. Djokovic'in motivasyonu, grand slam'leri hedeflemeye ve onlara hazırlanmaya odaklandı. Bu başarı motivasyonudur. Spor psikolojisinde bu, insanların süreçteki zorlukların verdiği tatmin duygusuyla en yüksek performans seviyelerine ulaşmak için nasıl motive olduklarını ifade eder. Yeni çağda "dayanıklılık" kelimesi sadece bacaklara değil, zihne de yazılıyor. Onlar sadece yaşlanmayı reddetmiyor, bize de bir ders veriyor: Sporun gerçek yaşı yoktur.
