Bildiğiniz üzere Anayasamızın 60'ıncı maddesinde "herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir" denilmekte olup bu hak güvence altına alınmıştır. Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları kanuni bir hak ve aynı zamanda yükümlülüktür. Çalışmaya başlayanlar kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dahil olmak zorundadır. Bir işyerinde çalışanlar bu hakkı her zaman için işverenden istemek ve yerine getirilmediği taktirde de yasal yollara başvurma hakkına sahiptir. Hal böyle iken 5510 sayılı Kanun ile bazı kimselerin sigortalı sayılmayacağı belirtilmiştir.
Bu hafta sizlere kanunen sigortalı sayılmayan kişiler hakkında bilgi vereceğim.
İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi: Bir işverenin işyerinde ücret karşılığı çalışan ve ücretleri işyeri kayıt ve belgelerine usulüne uygun bir şekilde intikal ettirilen eş sigortalı sayılmakta ancak herhangi bir ücret ödenmeyen eş ise sigortalı sayılmamaktadır. Kanunen işverenin işyerinde çalışan ana, baba ve çocukları için istisna hüküm bulunmamakta ve bu kişiler hizmet akdine tabi olarak çalıştıkları takdirde sigortalı sayılmaktadırlar.
Konut içinde yapılan işler:
Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil (amca, hala, dayı, teyze, yeğen) olan hısımlar arasında ve aralarına dışarıdan başka kimse katılmayarak bir konut içinde yapılan işlerde çalışanlar sigortalı sayılmamaktadır. Aynı konut içinde yaşayan ve müştereken bir işi yapanlar arasındaki akrabalık derecesi, üçüncü dereceden sonraki bir derece ise (kuzen v.b.) bunların veya hiç hısımlık münasebeti bulunmayanların çalıştıkları tespit edildiği taktirde, bu durumda ilgili konut, işyeri niteliği kazanmış olacak ve burada yapılan işlerde çalışanlar kanunen sigortalı sayılacaktır.
EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLAR
01.04.2015 tarihinden önce ev içinde görülen bulaşık, çamaşır yıkama, çocuk bakımı, ev temizliği, yemek pişirme, ütü gibi işlerde hizmet akdine tabi, aylık ücret karşılığında ve sürekli olarak çalışan hizmetçi, uşak, ahçı ve mürebbiye gibi çalışanlar sigortalı sayılmıştır.
Ancak çağrı üzerine ve belirsiz zamanlarda ev işinde çalışanlar sigortalı olarak sayılmamıştır.
Askerlik hizmetini yapmakta olanlar:
Askerlik hizmeti, silah altına alınan tarihle başlayıp terhis olunan tarihe kadar geçen süre olarak kabul edilmekte olup bu süre içerisinde bir kişi 4/a kapsamında sigortalı olarak çalışsa dahi bu günler sigortalı çalışma olarak değerlendirilmemektedir.
Tarım ve orman işlerinde çalışanlar: Kamu idarelerinde ve Kanunun ek 5'inci maddesi kapsamında sigortalı olanlar hariç, tarım işlerinde veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar sigortalı sayılmamaktadır.
Ücretsiz izinli devlet memurları: Ücretsiz izinde bulunan devlet memurları, kadroları ile ilişikleri devam ettiğinden, bu süre boyunca başka birinin yanında çalışması ya da kendi işini yaparak Bağ- Kur kapsamında sigortalı olarak sayılması mümkün değildir.
KAYYUM OLARAK ATANANLAR
Kayyumlar işveren adına ve hesabına işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan kimseler olduğundan ve bu göreve mahkeme yoluyla atandıkları için kayyumla işveren arasında hizmet akdi ilişkisi oluşmadığından kayyum olarak görevlendirildikleri yerlerden dolayı 4/a kapsamında sigortalı sayılmamaktadırlar.
Gençlik ve spor faaliyetlerinde görevlendirilenler:
Gençlik ve spor faaliyetlerinde görevlendirilenler asli görevlerinin dışında günde en fazla 2 haftada ise 8 saat görevlendirilmekte olup yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler bu çalışmalarından dolayı sigortalı sayılmamaktadır.
Dış temsilciliklerde çalışanlar: Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu belgeleyenler ile işverenleri tarafından bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı yapılanlar ülkemizde sigortalı sayılmamaktadır.
Üretim işlerinde çalışan öğrenciler ile işe alıştırılmakta olan hasta ve maluller: Yüksek okullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbiki mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler sigortalı sayılmamaktadır.
Sosyal güvence içinde kalın...