Kahramanmaraş'ta 6 Şubat'ta meydana gelen ve on binlerce insanımızın canını alan depremler, Türkiye için milat oldu. Türkiye artık asla eski Türkiye olmayacak, olmamalı da... Ne yapıp edip tüm şehirlerimizi kentsel dönüşümden geçirerek yapı stoğunu sağlıklı hale getirmemiz gerekiyor. Yoksa birinci derece deprem bölgesinde yer alan ülkemizde böyle acı afetleri her an yine yaşayabiliriz.
Özellikle 17 aktif fay hattı bulunan İzmir'i de bugün veya çok uzak olmayan bir tarihte büyük bir deprem vurabilir.
KAĞNI HIZINDA İLERLİYOR
Ancak, İzmir'de kentsel dönüşüm maalesef kağnı hızında ilerliyor. Büyükşehir Belediyesi'ni 15 yıl yöneten CHP'li Aziz Kocaoğlu, bu kentte yıllarca "TOKİ'yi İzmir'e sokmam" diye açıklamalar yaptı. Karabağlar'da 540 hektarlık alanda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca yapılmak istenen kentsel dönüşüm 10 yıldır Şehir Plancıları Odası'nın açtığı davalar nedeniyle gerçekleştirilemiyor.
Proje engelleniyor. Peki bu işin asli görevlilerinden Büyükşehir Belediyesi'nde durum ne? Bunu da daha önce defalarca yazdık ama bir kez daha vurgulayalım:
Olmuyor, olmuyor, olmuyor. 2012 yılında merkezi hükümetten istediği tüm kentsel dönüşüm yetkilerini alan Büyükşehir Belediyesi, bu çerçevede 32-33 bin binayı dönüştürmesi gerekirken 800-900'de kaldı.
KOOPERATİFLER DE ÇÖZÜM OLMADI
Büyükşehir'in şu anki Başkanı Tunç Soyer ise, tıkanan kentsel dönüşümün önünü açmak için kooperatif modelini geliştirdi.
İZBETON'a devrettiği kentsel dönüşüm yetkilerini, 4 bölgede İzmirli iş insanlarının kurduğu kooperatiflere ihalesiz bir şekilde verdi. Bu da "Kentsel dönüşüm ihalesiz, kooperatif görünümlü şirketlere verildi" şeklinde eleştirilere neden oldu.
Soyer ve çevresi, buldukları bu yeni modeli öve öve bitiremiyordu. Ancak, şimdi elimize geçen rakamlar, bu kooperatif modelinin de kağnı hızında ilerlediğini net bir şekilde gösteriyor.
Örneğin, işadamlarının kooperatifiyle 29 Ağustos 2020'de 36 aylık süreyi kapsayan dönüşüm protokolü imzalanan Örnekköy 3. etapta inşaatın şu an yüzde 68.7 oranına ulaşmış olması gerekiyor. Ancak, bu oran şu an sadece yüzde 8.5 civarında. Bu inşaatın protokolde öngörüldüğü gibi 29 Ağustos 2023'te bitmesi imkansız.
DİĞERLERİ DE ÇOK YAVAŞ
Örnekköy 4. etapta da protokol yine 3. etapla aynı tarihte imzalandı. Bu inşaat da şu an yüzde 68.7 seviyesinde olması gerekirken maalesef yüzde 14 civarında kaldı.
Onun da 36 aylık sürenin sonunda bitmesi pek mümkün gözükmüyor. Gaziemir 1. etapta protokol 15 Haziran 2021'de imzalandı ve temel atıldı. 15 Haziran 2025'te bitmesi gereken inşaatın şu an yüzde 31 seviyesinde olması gerekirken yüzde 2.5 seviyesinde. En son Uzundere 3. etapta 25 Ocak 2022'de imzalanan sözleşmeye göre inşaata 'sözde' başlandı. İnşaat yüzde 3 seviyelerinde olması gerekirken şu an yüzde 1 civarında kaldı. Maalesef acı tablo böyle.
"BELEDİYE TAZMİNAT ÖDEYEBİLİR"
Büyükşehir Belediye Meclisi AK Parti Grup Başkanvekili Özgür Hızal bu çarpıcı tablonun belediyeye ağır bir tazminat yükü çıkarabileceğini de ifade etti. Hızal, "Kentsel dönüşüm için kurtarıcı gördükleri İZBETON kentsel dönüşümü de eline yüzüne bulaştırdı. Başlatılan inşaatların seviyesi hedeflenenden çok daha düşük. Vatandaşlar yakında belediyenin ve İZBETON'un kapısına dayanır. Eğer bu inşaatlar zamanında bitmezse belediyenin hak sahibi olan vatandaşa tazminat ödemesi gerekir" ifadelerini kullandı. Pek sanmıyoruz ama umarız, Büyükşehir artık üzerine vazife olmayan iktisat kongresi düzenlemek gibi işlerle uğraşmayı bırakır da en önemli vazifesi olan şu dönüşüm işini hızlandırır.