Son günlerde işsizlik maaşı yeniden gündeme geldi.
Özellikle son 120 gün şartının esnetileceği hatta kaldırılacağı konuşuluyor. Böylece daha çok kişinin işsizlik maaşına kavuşması sağlanacak. Çalışma Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk da TBMM'de bütçe görüşmeleri sırasında bu konuda açıklamalarda bulundu ve 120 gün şartıyla ilgili değişikliğin müjdesini verdi
KOLAYLIK SAĞLANACAK
Şu anda mevzuatımıza göre işsizlik maaşı almak oldukça zor.
Öncelikle işten çıkartılma şartlarının yerine gelmesi gerekiyor.
Bu da yetmiyor prim şartları bulunuyor, süre ile ilgili de bazı şartlar var. O yüzden kolaylık gelmesi binlerce vatandaşı mutlu edecek.
KENDİ AYRILAN NE YAPAR
İşsizlik maaşı genel olarak işten çıkartılanlara veriliyor.
Ancak istifa edilerek alınabilmesinin istisnaları da bulunuyor.
İşsizlik maaşı ile ilgili çok sayıda soru alıyorum. O yüzden genel olarak bilgi vermek istiyorum.
Böylece sorularınızın çoğunu da cevaplamış olacağız.
İşsizlik maaşını kimler alabilir?
4A'lı olarak çalışan sigortalılar haksız ve sebepsiz olarak işten çıkartıldıklarında işsizlik maaşı alabiliyorlar. Tabii ayrıca prim şartlarını da yerine getirebilmek gerekiyor.
İstifa edenin hakkı yok mu?
Kendi isteğiyle hiçbir gerekçesi olmadan işten ayrılanlar, yani istifa edenler işsizlik maaşına başvuramıyor. Ancak İş Kanunu'nda 'haklı fesih' tanımına giren durumlarda çalışanın işsizlik maaşı alma hakkı var.
Haklı fesihle istifa edenler, haklı olduklarını ispatlarsa işsizlik maaşına başvurabiliyor.
Eğer konu mahkemeye intikal etmişse sonucuna göre yine işsizlik maaşı alınabiliyor. Maaşın ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing, iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri, sözleşmeye uyulmaması gibi olaylar haklı fesih kapsamına giriyor.
Her sigortalıya ödeniyor mu?
İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Yine işten ayrılmadan önceki 120 günde de eksiksiz prim ödenme şartı aranıyor. Ancak bu şartın kaldırılması gündemde.
İşsizlik maaşının bir sınırı var mı?
Maaşın süresi yatırılan prime göre değişiyor. Buna göre son 3 yılda 600 gün primi olan çalışan 6 ay, 900 gün primi olan 8 ay ve 3 yılın tamamında, yani bin 80 gün primi olanlar 10 ay boyunca işsizlik maaşı alabilir.
Herkes aynı maaşı mı alıyor?
Rakam çalışanın maaşına göre değişiyor. Yüksek maaş alan çalışanların işsizlik ücreti de yükseliyor. Ancak burada bir sınır da var. İşsizlik maaşı brüt ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor.
Ancak brüt asgari ücretin yüzde 8'inden fazla olamıyor. Maaştan sadece damga vergisi kesiliyor.
İşsizlik maaşı alanın sigortası devam eder mi?
İşsizlik maaşı alanların Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından ödeniyor. Kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları ve eşleri de sağlık hizmetinden yararlanıyor. Ancak bu süreler emeklilik hesabından sayılmıyor.
İş bulurlarsa para kesilir mi?
Maaş alanlar bu süre içinde yeni bir iş bulurlarsa durumu İŞKUR'a bildirmek zorundalar.
Bu durumda maaşları kesiliyor.
Bildirim yapmayanların çalıştığı tespit edilirse ödenen paralar faiziyle geri alınır. Yeniden işsiz kalan çalışan belli şartlarda kalan işsizlik maaşını alabilir.
Emekli olan işsizlik maaşı alabilir mi?
Emeklilik ya da 15 yıl 3.600 gün şartıyla ayrılanlar alamıyor.
Başvuru için süre var mı?
İşten ayrıldıktan sonra 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekiyor. Bu süreyi geçirirseniz geçen her zaman sizin alacağınız işsizlik maaşı süresinden kesiliyor.
10 YIL ÇALIŞANA EMEKLİLİK
1995 yılında sigortalı olarak çalışmaya başladım. Şu ana kadar 3.400 günüm birikti. Halen çalışıyorum. 10 yıl çalışarak emekli olma imkanım var mı? Ne yapmam lazım? Hayati TATLI
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan 4A'lılar için 3.600 gün ve 15 yılı doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik imkanı bulunuyor.
Ancak bu emeklilik imkanında yaş şartı biraz artıyor. Siz yaşınızı yazmamışsınız ancak şu anki durumunuza göre 60 yaşında emekli olabilirsiniz.
Bunun için tabii ki öncelikle prim gün sayınızı 3.600'e çıkarmış olmanız da gerekiyor.
15 yıllık süre dolmuş durumda.
200 gün daha çalışıp pirim ödedikten sonra 60 yaşınızı beklemeniz gerekiyor.