Her yıl binlerce çalışan emeklilik hakkı kazanarak maaş almaya başlıyor. Şu anda 12 milyondan fazla dosyadan emeklilik ödemesi yapılıyor. Bu sayı 130 ülke nüfusundan daha fazla bir sayıya da tekabül ediyor. Emeklilik işlemleri eskiden çok daha uzun süren ve zahmetli iken şimdi elektronik ortamlarda kolayca yapılıyor ve en geç bir ay sonra maaş bağlanmaya başlanıyor.
Yıl sonları yaklaştığında emekliliği gelenlerin de kafası karışıyor. "Acaba dilekçemi bu yıl sonunda mı yoksa gelecek yılın başında mı vereyim" sorusunun cevabını arıyorlar. Bize de bu konuda çok fazla soru ulaşıyor. Biz alternatifleri anlatıp kararı size bırakalım.
GÜNCELLEMEYE DİKKAT
Emeklilik maaşı hesaplanırken sizin verdiğiniz dilekçenin ve son ödediğiniz prim tarihinin önemi vardı. Çünkü çalışma hayatınız boyunca ödediğiniz primler güncellenerek bu güne uyarlanır ve bir rakam belirlenerek Aylık Bağlanma Oranı ile çarpılır. Bu güncelleme yapılırken de sizin dilekçeyi verdiğiniz yıldan bir önceki yılın makro rakamlarına bakılır. Yine dilekçeyi verdikten önceki maaş zamları da size ödenecek paraya ilave edilir.
Yani bu yıl 2018 içinde dilekçe veren birisinin hesaplamaları 2017 yılının güncelleme katsayısı (enflasyon ve büyüme oranları da dikkate alınarak) ile belirleniyor. Ayrıca Temmuz zammı da ilave ediliyor. Ocak zammı da zaten işliyor.
MAAŞ KAYBI OLACAK
2019 yılında dilekçe verenlerin hesaplamaları ise 2019 yılı rakamlarıyla yapılıyor. Ayrıca sadece Ocak zammı ekleniyor.
Bu açıdan baktığınızda 2018 yılında enflasyonun 2017'ye göre yüksek olması maaşları artırıcı etki yapacaktır. Bu durumda 2019'da dilekçe vermek avantajlı görünüyor.
Emeklilik maaşları dilekçe verdiğiniz aydan sonraki ay başlatılıyor. Yani ayın 1'i ile 30'u arasında fark olmuyor, sonraki aydan itibaren para ödeniyor.
Bu durumda Kasım ayında dilekçe veren bir çalışan Aralık'tan itibaren maaş alacak. Ocak'ta dilekçe verirse Şubat ayından itibaren maaş alacak. Böylece 2018'de dilekçe verene göre 2019'da dilekçe veren iki maaş eksik almış olacak. Bu durumda da 2018'de dilekçe vermek avantajlı olacak.
TAZMİNATTA DURUM
Kıdem tazminatı açısından baktığınızda ise eğer Ocak ayında maaşınız artıyorsa yine Ocak ayında tazminat almak yani 2019'da ayrılmak daha avantajlı görünüyor. Yine maaşınız yüksek ve kıdem tazminatı tavanı üzerinden hesap yapılacaksa 2018 yılında dilekçe veren için 5434 liralık tavan söz konusu. 2019'da bu rakam da yükselecek.
KARARI SİZ VERİN
Bu değerlendirmeler ışığında kararı siz vereceksiniz. Ancak şunu ifade edelim, bu yıl enflasyonun geçen yıla göre yüksek olması 2019'da dilekçe verenleri biraz daha avantajlı yapacak.
Ancak tabi eksik maaşı göz önüne almanız da gerekecek. Yine 2018 yılında dilekçe verenler Temmuz ve Ocak zamlarından da yararlanırken 2019'da dilekçe verenler sadece Ocak zammından yararlanacak.
İSTİFA EDENE TAZMİNAT
1993 yılında sigortalı oldum. Şu anki çalıştığım iş yerimde ise 5 yıldır bulunuyorum. Ancak kendi isteğimle ayrılıp tazminat almak istiyorum. Bunun bir yolu var mı? Betül KUYU
Yasalarımıza göre kıdem tazminatı almak için öncelikle kendi istek ve kusurunuz dışında işten çıkartılmış olmak ve 1 yıllık kıdem gerekiyor. Tabi bu işten ayrılma biçiminin bazı istisnaları var. Örneğin emeklilik için ayrılan, askerlik için ayrılan veya evliliğin üzerinden 1 yıl geçmeden ayrılan kadın çalışan istifa ettiği halde kıdem tazminatını alır.
Ayrıca İş Kanunu'nda belirtilen haklı fesih yolları da bu noktada istifa ile tazminat alma yöntemlerinden sayılabilir.
Bütün bunlara ilaveten 3.600 gününü tamamlamış çalışanlar için de tazminat imkanı bulunuyor.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş çalışanlar 15 yıl ve 3.600 günü doldurmak kaydıyla tazminat alabilirler.
15 yıl dolduğu için herkes bu kısmı kazanmış oluyor. 3.600 gün priminiz de varsa SGK'dan bir yazı alarak işyerine verip tazminatınızı alabilirsiniz. Dilekçenizi noter kanalıyla göndermenizi tavsiye ederim. Alacağınız tazminat 5 yıllık olacaktır.
30 GÜNE DİKKAT EDİN
İşsizlik maaşına başvurmak için bir süre şartı var mıdır? Yoksa istediğimiz zaman başvurabilir miyiz? Hayati SİNAN
İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 30 gün içinde başvurmanız gerekiyor. Bu hak düşürücü bir süre olmamakla birlikte önemli bir kural. Çünkü 30 günü geçirirseniz örneğin 60 gün sonra başvurursanız alacağınız maaş sayısı da düşecektir. Ne kadar geç başvurursanız o kadar az maaş alırsınız. O yüzden 30 günü geçirmemenizi öneririz.