Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın bu yıl için gerçekleştirmeyi düşündüklerini açıkladığı yeni reform paketindeki tamamlayıcı emeklilik milyonlarca çalışana hem erken emeklilik hem de çifte maaş imkanı sunacak. Kıdem tazminatı reformu ile birlikte gerçekleşecek tamamlayıcı emeklilik fonu ile tazminat fonu entegre edildiğinde güvence ve devlet desteği de sağlanmış olacak.
Tamamlayıcı emeklilik, iş hayatının sonunda sigortalı için ikinci bir maaşı garanti edecek. Tamamlayıcı emeklilik birçok ülkede farklı şekillerde uygulanıyor. Ülkemizde de 2017 yılında otomatik BES sistemiyle başlatıldı.
Ancak bu sisteme girmek zorunlu; kalmak ise isteğe bağlı olarak uygulanıyor. Yani 45 yaşın altındaki tüm çalışanlar sisteme alınıyor. Çalışanlar eğer kalmak istemezlerse iki ay içinde çıkıyorlar. Kalanlar çifte emeklilik ve üçlü devlet katkısına kavuşuyor. Şu anda 5 milyon çalışan sistemde kaldı. Ancak çıkanların sayısı daha fazla oldu. Bunda kişilerin kendi BES hesaplarının olmasının da etkisi olduğu biliniyor.
GELİRLERİN DÜŞMESİ ÖNLENİYOR
Tamamlayıcı emeklilik sistemi aslında özüne bakıldığında çalışanların emekli olduklarında gelirlerinde meydana gelebilecek düşmeleri önleyici bir tedbir olarak görünüyor. Türkiye'de çalışanlar emekli olduklarında iş hayatında aldıkları maaştan daha düşük bir emekli maaşına kavuşuyor.
Hem kamuda hem de özel sektörde emekli maaşları çalışılan dönemdeki ücretlerden daha düşük oluyor.
Tamamlayıcı emeklilik sistemi çalışanlara emekliliklerinde ek gelir oluşturarak çalışma dönemlerindeki hayat standartlarını korumalarını sağlayacak.
Böylece bugün olduğu gibi emeklilerin tekrar çalışmaları da büyük oranda gerekmeyecek. Gençlerin istihdamına da yol açılmış olacak.
ZORUNLU SİSTEM KAZANDIRACAK
Şimdi düşünülen ve tüm tarafların katılımıyla sonuçlandırılacak olan tamamlayıcı emeklilik sisteminde ise zorunluluk esas alınacak.
Böylece çalışanlar kazançlarına göre bütçelerini sarsmadan birikim yapacak, buna devlet ve işveren katkısı da dahil olacak. Ayrıca tasarrufların birikeceği fonun kıdem tazminat fonuyla entegre olması her iki fonun güvence altında olmasını da sağlayacak.
Şu anki duruma göre 10 yıl 56 yaş tamamlandığında ise emeklilik olacak ve maaş ödenecek. Şu anda SGK sistemine giren bir kadın çalışan 58 erkek ise 61 yaşında 20 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Maaşlardan şu anda kesilen oran yüzde 3. Yani en az kesinti asgari ücrete göre, 76 lira 75 kuruş olarak uygulanıyor. Bu oranın artırılması durumunda rakam da yükselmiş olacak.
SÖYLENTİLERE İNANMAYIN
Kıdem tazminatı reformu ve tamamlayıcı emeklilikle ilgili açıklama yapıldıktan sonra özellikle sosyal medyada yanlış bir algı oluşturma çabaları arttı. Uzmanlıkları kendinden menkul bazı isimler ortaya atılıp, "Paralara el konuluyor, haklar çalınıyor" gibi anlamsız iddialar ile çalışanların kafalarını karıştırdılar. Oysa çok net bir biçimde söylendiği gibi bu konular tüm paydaşların, yani işçi memur tarafının, işveren kesiminin ve kamunun bir araya geleceği toplantılarda konuşulup karara bağlanacak. Dolayısıyla ortada bir taslak metin de yok. Sadece genel çerçevesi hem dünya uygulamalarına bakılarak, hem de daha önce bizde gündeme gelen fon sisteminden esinlenilerek çiziliyor. Detaylar ve talepler bu toplantılarda konuşulacak. O yüzden çalışanlara tavsiyemiz özellikle internette ve sosyal medyada temelsiz şekilde üretilen bu tür yalanlara inanmamaları. Bekleyip bu toplantıların ve çalışmaların neticelerine bakmak gerekiyor.
DÜNYADA UYGULANIYOR
Tamamlayıcı emeklilik sistemleri bazı ülkelerde şöyle uygulanıyor:
- İngiltere: Zorunlu sosyal güvenlik dışında işverenler kanalıyla işleyen mesleki emeklilik ve bireysel emeklilik programı bulunuyor.
- Macaristan: Zorunluluk esasıyla ve tümüyle çalışanların katkılarıyla finanse edilen bireysel emeklilik hesaplarına dayalı emeklilik fonları bulunuyor.
- Arjantin: Devletin sosyal güvenlik sistemi dışında emeklilik fonu yöneticileri tarafından işletilen bireysel emeklilik sistemi bulunuyor.
- Avusturya: 1 Ocak 2013'ten itibaren çocuğu 3 yaşını geçmemiş kişiler sisteme girince devlet teşviki alıyor.
- Finlandiya: 2011 yılından itibaren kazanç ve prime odaklı yeni bir tamamlayıcı emeklilik sistemi devreye sokuldu.
- Şili: 2008 yılında özellikle düşük gelir gruplarındaki çalışanların emeklilikte yeterli emekli aylığı alabilmesi için tamamlayıcı emeklilik uygulaması hayata geçirildi.
- Danimarka: Zorunlu sosyal güvenlik sisteminin yanında bir de zorunlu tamamlayıcı emeklilik sistemi bulunuyor. Diğer yandan ülkede hem mesleki, hem kolektif tamamlayıcı emeklilik sigortası uygulanıyor.
- İtalya: Mesleki tamamlayıcı emeklilik sigortası uygulanıyor.