Kadınların çalışma hayatında daha fazla yer almaları için son yıllarda çok önemli düzenlemeler yapıldı.
Yasalardaki değişikliklerle kadınların hem anne olup hem de çalışma hayatında kolayca yer almaları sağlandı. Bu sayede çalışmayı düşünmeyen çok sayıda kadın iş hayatının içinde yer alarak üretime katkı yapmaya başladı. Bu önemli düzenlemelerden birisi de anne adaylarının yani hamile kadınların ve emzirme dönemindeki annelerin haklarıyla ilgili.
Bu konularda işverenler ile anneler arasında zaman zaman çatışmalar da yaşanıyor. Bu yüzden yasalar çerçevesinde kadınların haklarını yazmak istiyorum. Öncelikle anne adayının ya da emzirme durumundaki anne çalışanın bu durumunu işvereni ile paylaşması gerekiyor. Böylece, işveren, gebe veya emziren çalışanın sağlık ve güvenliği için tehlikeli sayılan kimyasal, fiziksel, biyolojik etkenlerin ve çalışma süreçlerinin çalışanlar üzerindeki etkilerini değerlendirerek gerekli önlemleri alacaktır.
GECE ÇALIŞTIRILAMAZLAR
- Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.
- Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.
- Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
- Analık izni doğumdan önce 8 ve sonra 8 hafta olmak üzere 16 hafta olarak uygulanır.
- Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.
- Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir.
Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz.
KREŞ VE EMZİRME ODASI
- Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
- Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150'den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.
- İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.
- Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır.
- Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dâhil edilir.
İSTİFANIZ TAZMİNATI YAKAR
Bir işyerinde 6 yıldır çalışıyorum ve hamileyim. Doğumdan sonra çalışmayı düşünmüyorum. Çocuğuma bakacağımı gerekçe göstererek ayrılsam tazminat ve işsizlik parası alabilir miyim? Yeşim KURUCU
Kıdem tazminatı alabilmek için işyerinden kendi istek ve kusurunuz dışında ayrılmış olmanız lazım. Kendiniz istifa ederseniz tazminatınızı alamazsınız.
Bunun birkaç istisnası olsa da 'çocuğuma bakacağım' gerekçesiyle ayrılmanız halinde tazminat ve işsizlik maaşı almanız mümkün değil.
Ancak evliliğinizin üzerinden 1 yıl geçmemişse bu kez evlilik cüzdanıyla başvurarak tazminatınızı alabilirsiniz.
Bir başka istisna ise 3600 gün şartı. Eğer 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuşsanız ve 3600 gününüz varsa SGK'dan yazı alarak işyerine başvurup tazminat alırsınız.
Bunların dışında söylediğiniz gerekçeyle ayrılırsanız 6 yıllık tazminatınızı yakarsınız.
SGK'DAN TOPLU PARA
Babam emeklilik için yeterli prime sahip değil. Yaşı da 65. Bundan sonra çalışma imkanı da bulunmuyor. Ödediğimiz 2800 günlük primin parasını alabilir miyiz? Hayati KARACA
Emeklilik için gerekli yaş ve yılı tamamlamasına rağmen prim şartını yerine getiremeyen sigortalıların ödedikleri primlerin parasını geri almaları mümkün bulunuyor. Topluca alınacak bu para için öncelikle prim dışındaki emeklilik şartlarının yani yaş ve yılın tamamlanmış olmasına bakılıyor.
Ardından Sosyal Güvenlik Kurumu'na vereceğiniz bir dilekçe ile bu parayı tahsil edebilirsiniz. Ancak paranın ödenmesi sırasında faiz uygulanmıyor.
Bunun yerine güncelleme yapılıyor. Ayrıca ödenen primlerin tamamını değil işçi sigorta primi geri veriliyor.