Emekli olabilmek için çalışarak ya da kendi işini yaparak veya isteğe bağlı sigorta ilme prim yatırmak zorundayız. İşe ilk girdiğimiz tarihe göre prim gün sayımız belirleniyor. Bu primlerimizin, daha doğrusu hizmetlerimizin dökümünü artık e-devlet sistemi üzerinden rahatça görebiliyoruz.
Böylece sigortamız yapılmış mı, primlerimiz ödenmiş mi, bizim adımıza mı başkası adına mı yazılmış hepsini görebiliriz.
Ayrıca burada gerçek maaşımızın SGK'ya bildirilip bildirilmediğini de rahatça kontrol edebiliriz. Bu dökümü incelerken karşınıza bazı harfler çıkabilir. İşte burada dikkatli olmanız gerekiyor.
SGK KODLAMA YAPIYOR
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sahte sigortalı bildirimini engellemek için bazı kriterler çerçevesinde işyerlerini sahte, şüpheli ve kontrollü olarak tanımlamaktadır.
Bu tanımlar S (Sahte işyeri), Ş (Şüpheli işyeri) ve K (Kontrollü işyeri) harfleri ile kodlanmaktadır. Peki bu harfler ne anlama geliyor.
Birlikte bakalım...
Hizmet dökümünde gördüğünüz 'Ş' harfi, sizi sigortalı bildiren işyerinin şüpheli işyeri kapsamında olduğu ve işyeri hakkında denetim/inceleme yapılacağı anlamına gelir.
İNCELEME KALDIRILIR
Bir işyerine 'Ş-Şüpheli' kodu konulduktan sonra, bu işyeri hakkında denetim süreci başlatılır. Denetim, bu işyerinden sahte sigortalı bildiriminde bulunup bulunulmadığının tespiti amacıyla yapılır. Denetim sonuçlanıncaya kadar işyerinin 'Ş' olan kodu değiştirilmez, denetim sonucuna göre, sahte sigortalı bildirimi yapıldığı tespit edilirse 'Ş' kodu, 'S' (sahte işyeri) olarak değiştirilir ve bu işyerinden yapılan sahte hizmet bildirimleri iptal edilir.
Herhangi bir sorun olmadığı anlaşılırsa 'Ş' kodu tamamen kaldırılır ve bu işyerinden yapılan hizmet bildirimleri geçerli kabul edilir. Denetimin ne kadar sürede sonuçlanacağı konusunda kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Ancak denetim sonuçlanmadan da, bu işyerinden bildirilen sigortalılar, yani hizmet dökümünde 'Ş' harfi bulunan sigortalılar emeklilik talebinde bulunabilir, hatta aylıkları da bağlanır.
MAAŞ KESİLEBİLİR
Ancak denetim sonucunda bildirilen hizmetlerin sahte olması nedeniyle iptal edilmesi sonucu emeklilik hakkını kaybedenlerin aylıkları kesilir ve yersiz ödenmiş olan aylıklar geri istenir.
'Ş' harfi ile gösterilen işyerlerinden adınıza yapılan bildirimler fiili çalışmanıza dayanıyorsa, endişe edilecek bir durum yoktur.
BUNLARI YAPMAYIN
Eğer bu harfleri görmüşseniz hemen panik olmaya gerek yok. En yakın SGK'ya giderek durumu öğrenebilir, inceleme sonucunu takip edebilirsiniz.
Ancak başınıza iş açacak şu konulardan da uzak durun:
- Bir işyerinde fiilen çalışmadan kendinizi orada sigortalı göstermeyin. Bir yakınınızı da bu şekilde sigortalı göstermeyin.
Fiili çalışmanın sigorta için şart olduğunu unutmayın.
- İşyeri sahibiyseniz kimseye 'hatır sigortası' yapmayın.
Fiilen çalışmayan kimseleri iş yerinizde çalışıyormuş gibi bildirmeyin. Sonuçta primler silindiği gibi siz de ceza alırsınız.
- Piyasada sizi sigortalı yapmak vaadiyle dolaşan dolandırıcılara kanmayın. Bunlara paranızı kaptırmayın. Sık sık hizmet dökümünüzü inceleyip primlerinizi kontrol edin.
ÇALIŞMAYANA DA EMZİRME ÖDENEĞİ
2008 yılından bu yana çalışıyorum. Geçenlerde eşim doğum yaptı. Eşim şu anda sigortalı değil. Benim sigortalılığımdan dolayı süt parası alabilir miyiz? Yusuf ARAKLI
Emzirme ödeneği;
- Hizmet akdi ile çalışan, köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklu, ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçisi, ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan ve konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılan kadın sigortalılara,
- Bir kapsamda sigortalı olmayan kadının yukarıda belirtilen sigortalılık halleri kapsamında sigortalı sayılan eşine,
- Kendi çalışmaları nedeniyle gelir ve/veya aylık almakta iken doğum yapan kadına,
- Herhangi bir kapsamda sigortalı olmayan ve doğum yapan kadının, kendi çalışmaları nedeniyle gelir ve/veya aylık almakta olan eşine verilir.
- Emzirme ödeneği çocuk başına bir defaya mahsus verilmektedir.
- Emzirme ödeneği verilebilmesi için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması gerekir.
- Diğer taraftan, emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkeğe, doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneği verilebilir.
Bütün bu açıklamalar ışığında; eşiniz sigortalı olmasa bile, evli olmanız nedeniyle size emzirme ödeneği verilecektir. Bunun tutarı, 2019 yılı tarifesi esas alındığında her bir çocuk için 180 liradır.