Tüm kurumlar SGK çatısı altında birleşmesine rağmen zam sistemi ve emeklilik şartları hala farklı uygulanıyor. SSK ve Bağ-Kur emeklileri de memur emeklileri gibi toplu sözleşmeye girmek istiyor
Türkiye'de 12 milyondan fazla emekli vatandaş bulunuyor.
Bu emeklilerin sayısı 130 ülkenin nüfusundan bile fazla. Son yıllarda yapılan düzenlemelerle emeklilere birçok maddi ve sosyal haklar sağlandı. Emekliler yılda iki kez bayram ikramiyesine kavuşurken, bankalardan promosyon ödemeleri de başlatıldı. Emeklilerin taban maaşları önce bin liraya çıkartıldı, ardından da pandemi sürecinde 1.500 liraya kadar yükseltildi. Yine 2000 yılı öncesinde emekli olanlara intibak düzenlemesi ile zam yapılarak maaşlarındaki kayıplar önlendi. 2000'den sonra emekli olanlar için ise bağlanacak aylıkların hesabında ekonomik büyümedeki gelişmelerin aylıklara yansıtılması hükme bağlandı.
NORM BİRLİĞİ DE OLSUN
2008 yılında yapılan yasal değişiklik ve reform ile tüm sosyal güvenlik kurumları SGK (Sosyal Güvenlik kurumu) çatısı altında birleştirildi. Böylece SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ayrı kurumlar olmaktan çıkıp tek bir kurum idaresinde yer aldı. Ancak fiziken yapılan bu birleşme kurallara yansımadı.
Halen Bağ-Kur'lunun emeklilik hesabı farklı yapılıyor SSK'lının ayrı Emekli Sandığı'nın ayrı.
Reform öncesinde ilk kez sigortalı olunduğu için ya da farklı kurumlarda çalışanların bulunmasından ötürü bu konudaki birliğin sağlanması biraz zaman alacak gibi görünüyor.
Bir başka ayrım ise maaş zamlarında gerçekleşiyor. SSK ve Bağ-Kur emeklileri 6 aylık enflasyon kadar zam alırken Emekli Sandığı emeklileri diğer memurlarla birlikte toplu sözleşmeye giriyor ve 2 yıllık zam oranlarını önceden öğreniyor. Bu emeklileri memurlardaki gibi yine enflasyon farkı oluşursa bu da ödeniyor. Aslında bakıldığında tüm emekliler aynı oranda zam alabiliyorlar. Örneğin son temmuz zammında SSK ve Bağ-Kur emeklileri yüzde 5.75 oranında zam alırken memur emeklilerinin zammı yüzde 4 toplu sözleşme ve 1.75 oranında da enflasyon farkı olarak diğer emeklilere eşitlendi.
Buradaki tek avantaj memur emeklilerinin zam pazarlığının içinde yer alıyor olmaları.
TALEPLER BİZE ULAŞIYOR
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin bu noktada bir talebi bulunuyor. Emekliler, "Aynı çatı kurumun altında olduğumuza göre tüm emekliler toplu sözleşmede yer almalı.
Sadece memur emeklilere diğer hepimizin maaş zamları böylece burada belirlenebilir" teklifinde bulunuyor.
Bu belki yasal olarak şu anda mümkün olmaya bilir çünkü toplu sözleşme sadece kamu çalışanları için yapılıyor.
Belki bir yasal değişikliği ile tüm emeklilerin burada yer almaları sağlanabilir.
200 BİN MAAŞ BİN 500 LİRAYI GEÇTİ
Pandemi döneminde yapılan yasal düzenlemeyle de en düşük emekli aylığı bin 500 liraya çıkarıldı. Yeni düzenlemeden 200 bine yakın emekli yararlanırken, hak sahipleri de hisse oranında alıyor. Yaklaşık 600 bin kişinin aldığı 65 yaş aylığı 672 liradan 711 liraya çıktı.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
■ 2005 yılında sigortalı oldum. Yüzde 45 engelliyim. 4200 günüm var. Ne zaman engelli emekli olabilirim? Akın GÜNGÖR
Yüzde 45 vergi indirimi aldıysanız işe girişinize göre 20 yıl ve 4400 prim gün şartlarına tabisiniz. 200 gün daha prim ödemeniz halinde prim gün sayınız tamamlanacak ancak 20 yıl şartınız 2025 yılında dolacağından emekli olacağınız tarih 12.04.2025 tarihi olacaktır.
■ 1979 doğumluyum. 07.07.1995 girişliyim. 2500 günüm var. Ne zaman emekli olurum? Suat CANLI
25 yıl, 55 yaş ve 5750 prim gün şartlarına tabisiniz. 55 yaşınızın dolacağı 07.07.2034 tarihine kadar 5750 günü tamamlayıp emekli olursunuz. Ayrıca 3600 günü tamamlayarak 60 yaşınızın dolacağı doğum tarihinizin gün ve ayına göre 2039 yılında kısmi (yaştan) emekli olabilirsiniz.
■ 1973 yılında doğdum. 19 ay askerlik yaptım. Sigorta başlangıcım 01.03.1997, 5600 günüm var. Ne zaman emekli olurum? Ayrıca askerlik ödemesi yapmam gerekir mi? Hayati SUBAŞI
İşe başlama tarihinize göre 25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabisiniz. 16 ay askerlik borçlanıp öderseniz 25 yıl, 55 yaş ve 5750 prim gün şartlarına tabi olabilirsiniz. Bu durumda prim gün sayınız da tamamlanmış olur ancak 55 yaşınız 2028 yılında dolacağından emekli olacağınız tarih 2028 yılı olacaktır. Askerliği borçlanmazsanız 2029 yılında yani tam bir sene sonra emekli olabilirsiniz.