Son günlerde okurlarımızdan sık gelen soruların başında fesih yasağı süresince işten çıkartmaların olması geliyor. Bildiğiniz gibi 17 Mayıs'a kadar uzatılan fesih yasağında İş kanunu geçici 10.
Madde gereğince tek istisna 25.
Maddedeki Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymamak olarak düzenlendi.
Çalışanını işten çıkartmak isteyen işveren de bu istisnayı kullanarak çıkış yapmaya başladı. Bu yolla yapılan çıkışlar SGK'ya kod 29 ile bildiriliyor.
Oysa bu maddede işçi için ağır ithamların olması gerekiyor.
Önce maddeye bakalım;
YALANCILIK DA VAR CİNSEL TACİZ DE
Kod 29 ile bildirilen çıkartma sebepleri kanunda şöyle sıralanıyor:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
10 GÜN SÜRE VAR
Yasalarımıza göre işçinin çıkış işlemlerinin ayrılık tarihinden itibaren 10 gün içinde SGK'ya bildirilmesi gerekiyor. Bunun yapılmaması karşısında idari para cezası yaptırımı uygulanıyor.
Bu bildirim sırasında işten çıkış sebebi de açıklanıyor.
Fesih yasağı olduğu için de bazı işverenlerin hemen kod 29 yazıp çıkışı yasaya uydurdukları belirtiliyor. Oysa bu şekilde yapılan çıkışta işçi için yukarıda saydığımız sebeplerin oluşması gerekir ki bunlar ağır suçlamaları içerir. Bu şekilde ayrılan işçi tazminat alamadığı gibi işsizlik maaşı hakkı da olmaz.
Bu bildirim ilk 10 gün içinde işveren tarafından değiştirilmez ise SGK'ya ve işsizlik maaşı işlemleri yapan İŞKUR'a bu şekilde bildirilmiş oluyor.
MUTLAKA BİLDİRİN
Böyle hileli bir yola başvurulup işinize son verilmişse durumu mutlaka ALO 170'e bildirmelisiniz. Böyle bir durumda işverenin sizin suç işlediğinizi ispatlaması da gerekir. Durumu yetkililere bildirdikten sonra vakit kaybetmeden arabulucuya gitmeniz de faydalı olacaktır.
Hem tazminat hem işsizlik maaşı hem de geri dönüş için bu şart. Yetkililerin de özellikle bu dönemde kod 29 ile yapılan çıkış işlemlerine şüpheyle yaklaşmalarında fayda bulunuyor.
KISA ÇALIŞMA BİTİYOR
Kısa çalışma ödeneği süresi eğer uzatılmaz ise yarın, yani 31 Mart 2021 tarihi itibariyle bitecek. Bu tarihten sonra işçiler normal mesai ve ücretlerine dönecekler. Bu konuda çok soru geliyor. Kısa çalışma ödeneğinin bitiyor olması işten çıkartılmanız anlamına gelmiyor. Zaten fesih yasağı 17 Mayıs'a kadar sürecek. Tam tersi normal mesaiye ve normal çalışmaya dönmek anlamı taşıyor. Bu tarihten itibaren işçilerin primleri de 30 gün üzerinden yatırılacak. İşte 31 Mart'tan sonra işçi ve işverenin hakları şöyle olacak:
ÇALIŞANIN HAKLARI
● Kısa çalışmanın bitiminde normal çalışmaya ve mesaiye başlar
● Primleri 1 ay için 30 gün üzerinden yatırılır
● Maaşını işverenden ve sözleşmesinde yazan miktar üzerinden tam alır
● 17 Mayıs 2021 tarihine kadar işten çıkartılamaz
İŞVERENİN HAKLARI...
● Çalışanlar artık günlük 7.5 haftalık 45 saat üzerinden mesai yapar
● Kısa çalışmanın bittiği tarihten itibaren 6 ay süreyle prim desteği alır
● Bu sürede ödemeler günlük 44,72 TL aylık 1.341,56 TL olarak ödenir.
● Ödeme miktarı KÇÖ gün sayısı ile sınırlı tutulur.