Eşimin çalışma imkanı yok. Onu sigortalı yapmak istiyorum. Geçmişten az da olsa sigortası var. Bunun üzerine prim ödeyerek emekli olmasını sağlayabilir miyiz? Bunun için ne yapmak lazım? Ahmet Yusuf KARACA
Sigorta mevzuatımızda prim ödemenin çeşitleri belirleniyor.
Bir işyerinde çalışanların primlerini işveren ödüyor. Kendi işini kuran ya da şirket ortakları ise Bağ-Kur'lu olarak primlerini ödüyor. Yine askerlik doğum, yurtdışı gibi borçlanmalarla belli şartlarda prim kazanma da mümkün oluyor. Bunların hiçbirisine imkan bulamayanlar için ise isteğe bağlu sigorta devreye giriyor. İsteğe bağlı sigorta 18 yaşından büyük herkesin yaptırabileceği bir sigorta. Yalnız burada yapılan yasal düzenleme ile sigortanın statüsü Bağ-Kur kapsamına alındı. Daha önce sigortası olup isteğe bağlıya geçenler eğer 1.261 gün ve fazla öderlerse Bağ-Kur kapsamında olacaklar.
Hiç sigortası olmadan tamamen isteğe bağlı ödeme olursa onlar da Bağ-Kur kapsamında olacak. Gelin bu konudaki sorulara ve cevaplara bakalım.
Kimler isteğe bağlı sigortaya başvurabilir?
Nereye ve nasıl başvurulur? isteğe bağlı sigortalılar ne kadar prim öder?
İsteğe bağlı sigorta nasıl sona erer?
Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye'de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından; 5510 sayılı kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayanların, sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanların, kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye'de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ve yaşlılık aylığı almayanların, 18 yaşını dolduranların, kanunun yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilecektir.
Nereye ve nasıl başvurulur?
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile ikametgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.
Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır.
5434 sayılı Kanunun mülga 12'nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik başvuruları, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi No:7 Sıhhiye/Ankara adresine yapılacaktır.
İsteğe bağlı sigortanın başlangıcı ne zamandır?
İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar.
İsteğe bağlı sigortalılar ne kadar prim öder?
İsteğe bağlı sigorta primi prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32'sidir.
Bunun % 20'si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, % 12'si genel sağlık sigortası primidir. İsteğe bağlı sigortalılığın devamında belli süre prim ödememe halinde sigortalılığın sona ermesi uygulaması kaldırılarak, ait olduğu ayın primini en geç 12 ay içinde ödemeyen sigortalının o aya ait primini ödeme imkanı olmayacak, 12 ay geçmedikçe diğer aylara ait primlerini gecikme zammı ile ödenmesi imkanı ve talep veya ölüm dışında isteğe bağlı sigortalılık sonuçlandırılmayacaktır.
İsteğe bağlı sigorta nasıl sona erer?
İsteğe bağlı sigortalılık; isteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden, aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden, ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona erer.
İsteğe bağlılık süresi nasıl değerlendirilir?
01/10/2008 tarihinden itibaren ilk defa isteğe bağlı sigortalı olanlar ile 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalıların 01/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreleri 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.
Emeklilik hesaplamaları da buna göre 4B yani Bağ-Kur kapsamında olacaktır.