Çalışma hayatıyla ilgili mevzuatımızda sigortalıları ve yakınlarını koruyan düzenlemeler bulunuyor. Özellikle vefat eden sigortalıların geride kalan eş ve çocuklarına hayatlarını devam ettirmeleri için düzenli gelir bağlanıyor. Buna göre vefat eden sigortalının eşi (kadın ya da erkek fark etmiyor) ister çalışsın ister emekli olsun evlenmediği sürece ölüm aylığı alıyor. Aynı zamanda eğer sigortalının çocukları varsa onlar da belli oranlarda yetim maaşı alabiliyor. Burada kız çocukları için çalışmadıkları ve evlenmedikleri sürece yetim aylığı devam ediyor. Erkek çocuklar için ise 18 yaş sınırı var. Eğer öğrencilerse üniversite bitene kadar 25 yaş sınırı bulunuyor.
Ölüm maaşı eş ve çocuklara belli oranlarda ödeniyor. Eş çalışmıyor ya da emekli değilse yüzde 75 oranında alırken çalışıyorsa veya emekli ise oran yüzde 50'ye düşüyor. Yetim çocuklar ise yüzde 25 oranında maaş alıyorlar.
KIZLAR İÇİN ÖZEL DURUM
Yetim aylığı alan bir kız çocuğu için bu paranın kesilmesinin şartlarından birisi evlenmesi.
Evlendiğinde babasından aldığı maaş kesiliyor.
Ancak yasalarımız kız çocuklarına evlendiklerinde bir çeyiz yardımını da düzenliyor. Yetim aylığı alırken evlenen bir kız çocuğuna bundan sonra alacağı 2 yıllık maaş yani 24 adet maaş karşılığı para peşin olarak evlilik yardımı şeklinde ödeniyor. Bu ödenek bir kereye mahsus ödenirken mutlaka yazılı olarak başvurup talepte bulunmak gerekiyor. Burada önemli bir hatırlatma yapalım.
Başvuru için 5 yıllık bir hak düşürücü süre bulunuyor. Bu süre içinde başvurmayan kız çocuğunun hakkı yanıyor. O yüzden süreyi geçirmemek gerekiyor.
BOŞANMADA SÜRE BEKLENİR
Evlenme ödeneği alan hak sahibinin gelir ve aylığının kesildiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, bu süre içinde tekrar gelir ve aylık bağlanmaz ve bu gibi durumlarda kız çocuklarına bağlanacak ölüm gelir ve aylıklarının başlangıcı, 2 yıllık sürenin dolduğu tarihi takip eden ay başı olur. Yani evlendikten sonra 2 yıl geçmeden boşanma durumu olursa babasının maaşının bağlanması için sürenin dolması bekleniyor. Eğer evlilikten 2 yıl geçtikten sonra boşanma olursa yetim maaşı yeniden bağlanıyor.
KAÇ LİRA ÖDEME YAPILIYOR
Ödenecek evlilik yardımının miktarı yetim kızın aldığı maaş ile belirleniyor. Örneğin; her ay babasından 2 bin lira yetim maaşı alan bir kız çocuğuna, çeyiz yardımı olarak toplam 48 bin lira ödeniyor. Çeyiz yardımı 24 maaşın toplamından oluşuyor. Ek ödemeler varsa bunlar hariç tutuluyor.
SSK İÇİN İŞ AKDİ YAPILMALI
Şu an kendi işyerimden Bağ- Kurluyum. SSK'lı olmak istiyorum. İşyerimde çalışan olarak SSK'lı görünebilir miyim?
Semih BALLI Bağ-Kur sigortalılık şartlarını taşırken SSK'lı çalışmanızda herhangi bir sakınca yok. Yani Bağ-Kurlu iken SSK primi ödeyebilirsiniz.
Ancak, SSK primini kendi işyeriniz üzerinden gösteremezsiniz. SSK'lı olabilmek için işveren ile iş akdi yapmak gerekir.
Kimse de kendisi ile iş akdi yapamayacağından kendine ait işyerinde SSK kapsamında çalışamaz.
Bu nedenle başkasına ait bir işyerinde çalışıyor olmanız gerekiyor.
PRİMİNİZ DAHA DA ARTAR
● 1981 doğumluyum.
05.09.1997'de sigortalı olarak çalışmaya başladım. 6350 günüm var. Salih EMANET 25 yıl, 57 yaş ve 5900 prim gün şartlarına tabisiniz. Yılınız 2022 senesinde dolacak.
Priminiz tamamlanmış ama daha da artırabilirsiniz. Yaşınız dolunca emekli olursunuz.
● İlk işe giriş tarihim 2001 yılının 9. ayı.
Aralıksız çalışıyorum. Ne zaman emekli olurum?
Pervin KURU İşe giriş tarihine göre 58 yaş ve 7 bin gün prim şartlarınız var. Yaşınızı ve priminizi yazmamışsınız.
Bunlar tamamlanınca emekli olabilirsiniz.
●1989 yılında sigortalı olarak işe başladım.
3100 günüm bulunuyor.
Ancak daha sonra çalışma imkanım olmadı. 2000 doğumlu bir çocuğum var.
Nasıl emekli olabilirim.
Süheyla EGE Eğer bundan sonra çalışma imkanınız yok ise. 500 gün doğum borçlanması yaparak priminizi 3600'e tamamlayarak 58 yaşında emekli olabilirsiniz.