Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili çalışmalar hız kazandı. Geçen hafta EYT federasyon ve platform temsilcilerinden oluşan bir heyet AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ile MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ile ayrı ayrı görüşerek sorunlarını iletti. Bu konuda her iki partinin de zaten çalışmaları bulunuyordu. Daha önce açıklama yapan Akbaşoğlu, 3600 ek gösterge çalışmalarından sonra sıranın EYT'ye geleceğini ve çalışmaların bu yıl tamamlanacağını söylemişti.
Şimdi ise konuyla ilgili bir komisyon kurulması gündemde. Komisyon hem sorunu ortaya koyacak hem de taslak üzerinde çalışacak.
YARARLANACAKLAR NETLEŞECEK
Komisyonun ilk başta üzerinde duracağı konu ise kapsam olacak. Kimlerin bu haktan yararlanacağı konusu netlik kazanacak ve böylece hak sahiplerinin sayısı da ortaya çıkmış olacak. Kapsamın belirlenmesinde öne çıkan tarih 8 Eylül 1999 oluyor. Bu tarihten önce sigortalı olmuş SSK'lılarda erkekler için 25 kadınlar için ise 20 yılın geçmesi gerekiyor. Ayrıca işe giriş tarihine göre de 5000 ile 5975 arasında prim ödenmesi isteniyor. Bunları tamamlayıp yaş şartına takılanlar kapsamda sayılıyor. Bu arada 3600 günü tamamlamış olanlar da kısmi emeklilik hakkını elde etmiş bulunuyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olanlar ile farklı kurumlarda sigorta yaptırmış olalar için ise ayrı hesaplar yapılıyor.
7 YIL İÇİNDE 3.5 YILA BAKILIYOR
EYT kapsamının belirlenmesinden sonra emeklilik şartları için değişik formüller masaya gelecek. SSK'lılarda primi az olanlara kısmi emeklilik, yıl ve primi tamamlayanlara yaş şartı olmadan ya da 50 yaş formülüyle emeklilik ile maaştan belli oranda kesinti yapıldığı Finlandiya modeli bunlardan bazıları. Farklı kurumlarda çalışanlarda ise son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 3,5 yıla bakılıyor. Hangi kurumda fazla prim varsa o kurumdan emeklilik gerçekleşiyor.
SADECE PRİM VE YIL SSK'LILARDA
Sadece prim ve yılla emeklilik ağırlıklı olarak SSK'lılar için geçerli oacak. Yaş dışında şartları tamamlayanlar için emeklilik hesabı prim ve yıla göre yapılacak. Eğer herhangi bir yaş sınırı gelmezse hesaplamalar şöyle olacak:
Birinci örnek:
Ahmet bey 15 Haziran 1991 tarihinde ilk kez sigortalı olmuş. Ahmet bey 1972 doğumlu olsun. O tarihten bu yana çalışan Ahmet beyin şu anda 7500 prim günü ödenmiş durumda.
Ahmet bey için şu anda emeklilik şartları 25 yıl 53 yaş ve 5600 gün. Baktığınızda 25 yılı 15 Haziran 2016 tarihinde tamamlandı.
Primi zaten dolmuş durumda. Buna göre Ahmet bey yaşını bekliyor yani yaş şartına takılmış durumda. Şu anki duruma göre yaşının dolacağı 2025 yılında doğum gününde emekli olacak. Eğer EYT yasası prim ve yılı tamamlayanlarda yaşa bakılmadan emeklilik imkanı getirirse Ahmet bey prim ve yıl şartını tamamladığı için yasanın çıktığı gün emeklilik hakkına kavuşacak.
İkinci Örnek:
Ayşe hanım 20 Mayıs 1997 yılında ilk kez sigortalı oldu ama fazla çalışma imkanı bulamadığından 5000 günü bulunuyor. Ayşe hanım 1975 doğumlu olsun.
Ayşe hanım için emeklilik şartları 20 yıl 53 yaş ve 5900 gün olacaktır. Buna göre 20 yıl şartını tamamlanmış ancak yaş ve prim şartı yerine gelmemiş. Bu durumda Ayşe hanım için 900 gün daha prim gerekecek.
Üçüncü örnek:
Mehmet bey Ocak 1999'da ilk kez SSK'lı oldu. Yaklaşık 6500 günü var. Mehmet bey prim şartını tamamlamış ancak 25 yıl dolmamış.
Eğer yaş şartı aranmaz ise Mehmet bey için emeklilik 2024 Ocak'ta gerçekleşecek.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili komisyon kurulacağı haberleri umutları artırdı. Komisyon öncelikle kapsamı belirleyecek ardından da hesaplamanın nasıl yapılacağını çalışacak. Tabi masada alternatifli taslaklar bulunacak
MAAŞ NASIL HESAPLANACAK?
- MAAŞ hesabında 3'lü bir sistem uygulanıyor.
Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası primler için üç ayrı hesap yapılıyor. Tüm kazançlar dikkate alınıyor aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarıyla maaş belirleniyor.
KISMİ EMEKLİLİK VAR
- Öte yandan primi eksik olanlar için halen uygulanmakta olan kısmi emeklilik imkanı da bulunuyor.
EYT kapsamında olanlar için 3600 gün prim yani 10 yıllık çalışma yeterli oluyor. Ancak burada yaş şartı erkeklerde 60 kadınlarda ise 58'e kadar çıkabiliyor.
Burada bir düzenleme imkanı da bulunuyor.