GÜNÜMÜZDE artık evlerde birçok konuda yardıma ihtiyaç duyuyoruz. Anne babanın her ikisinin de çalışıyor olması, özellikle temizlik, çocuk bakımı gibi konularda bir yardımcının çalıştırılmasını zorunlu kılıyor. Yine hasta ya da yaşlı bakımı, büyük evlerde bahçe bakımı gibi işlerde de yine yardımcılar çalıştırılıyor.
Sosyal güvenlik mevzuatımızda yapılan değişiklikler ile artık ev işlerinde çalışanların da hakları korunuyor. Diğer çalışanlar gibi onlarında sigorta, tazminat, izin, emeklilik gibi hakları var. Üstelik çalıştıkları evler birer işyeri, çalıştıranlarda işveren sayılıyor.
Bu hakların verilmemesi de ciddi cezaları beraberinde getiriyor. Peki evde gündelikçi ya da başka amaçlarla çalışan insanlarla iş ilişkimiz nasıl olacak? İşte cevapları...
- KİMLER EV ÇALIŞANI SAYILIYOR?
Evlerde çalışanlar ikiye ayrılıyor. Ayda 10 günden az çalışanlar ve 10 günden fazla çalışanlar. Her biri için ayrı şartlarda sigorta yapma zorunluluğu bulunuyor.
Haftada bir temizliğe gelen bir gündelikçi 10 günden az çalışan sayılırken, hafta için bebek bakımı yapan birisi 20 gün çalıştığı için farklı statüye geçiyor.
- 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR NASIL SİGORTALANIYOR?
Bu çalışanların günlük primleri (iş kazası, meslek hastalığı sigortası) günlük kazanç alt sınırının yüzde 2'si olacak. Bu da 2025 yılı için günlük 17.34 TL'ye geliyor. Yani haftada bir gelen bir gündelikçinin sigortası aylık 69,36 TL oluyor
10 GÜNDEN AZ PRİM HESABI
- Brüt asgari ücret: 26.005,50 TL
- Günlük brüt ücret: 866,85 TL
- Ödenecek günlük prim (%2): 17,34 TL
- BU PRİMİN FAYDASI VAR MI?
Evinizde çalışan kişi bu prim sayesinde iş kazası ya da meslek hastalığı durumunda iş göremezlik ödeneği alacak.
- 10 GÜNDEN FAZLA ÇALIŞANDA DURUM NASIL?
Eğer evdeki yardımcınızın aylık çalışma günü 10 ve üzeri ise asgari ücretin altında bir ücret belirlemeniz mümkün değil. Evde çalıştırılan kişiler için damga ve gelir vergisi alınmıyor. Bu yüzden de primler düşük oluyor. İşveren olarak evde çalıştırdığınız kişiler için yüzde 32.5 oranında prim ödemek durumundasınız.
Burada hesap şöyle oluyor
15 GÜN ÇALIŞANIN PRİM HESABI
- Brüt asgari ücret: 26.005,50 TL
- Günlük brüt ücret: 866,85 TL
- Ödenecek günlük prim (%32.5): 281,73 TL
- 15 günlük prim: 4.226 TL
- BU ÇALIŞANLAR HANGİ HAKLARDAN YARARLANIR?
Ev hizmetlerinde çalışanlar, 5510 sayılı Kanunu'nun Ek-9. maddesi kapsamında sigortalı sayılmakta ve bu statü ile sosyal güvenlik haklarından (emeklilik, sağlık hizmeti vb.) yararlanabilmektedir.
- SİGORTA YAPMAMANIN CEZASI VAR MI?
Evdeki yardımcıları kayıt dışı çalıştırmanın cezası her ay için brüt asgari ücret, yani 26.005,50 TL olacak. Kaç ay kayıt dışı çalıştıysa o kadar yüksek ceza ödenecek.
- ÇALIŞAN BİRDEN FAZLA EVE GİDİYORSA SİGORTAYI KİM YAPACAK?
Çalışan birden fazla eve gidiyorsa her ev kendi günü kadar prim ödeyecek. Böylece her ev kendi sorumluluğunu yerine getirecek.
EMEKLİLİK İÇİN EK PRİM EVDE ÇALIŞANLAR NASIL EMEKLİ OLABİLİR?
10 günden az çalışanlar uzun vadeli sigorta kollarından kendi primlerini isteğe bağlı sigorta ile ödeyebilirler. 10 günden fazla çalışanlar ise 30 güne kalan günleri yine kendileri ödeyerek tamamlayabilir ve emeklilik sürelerine ekletebilirler.
YILLIK İZİN HAKKI VAR MI?
EV hizmetlerinde çalışanlar en az bir yıl çalışmışsa, yılda en az iki hafta ücretli yıllık izin kullanıyor.
Ayrıca haftada bir tam gün izin de kullanma hakkı bulunuyor.
TAZMİNAT VE İZİN VAR MI? EV İŞLERİNDE ÇALIŞANLAR TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?
HER ne kadar primler 4A (SSK) kapsamında yatırılıyor olsa da iş ilişkisi İş Kanunu'na göre değil Borçlar Kanunu'na göre belirleniyor. Bu yüzden kıdem tazminatı hakkı yok ancak ihbar tazminatı ve sözleşmenin erken bozulması durumunda kalan sürenin ücreti alınabilmektedir.
SİGORTA YAPMAK KOLAY
- EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLAR İÇİN SİGORTA NASIL YAPILIR?
SİGORTA işlemleri SGK müdürlüklerinden yapılabildiği gibi e-devlet üzerinden de gerçekleştiriliyor. Primler de bankadan yatırılıyor.
ADIM ADIM SİGORTA YAPTIRMA
10 GÜNDEN FAZLA ÇALIŞANLAR
- e-devlette "Ev Hizmetlerinde Çalıştıran İşveren Kayıt" bölümüne girin - Yeni kayıt seçerek çalışan bilgilerini doldurun - Sistem otomatik olarak bilgilere göre primi hesaplar - Yine e-devletten SGK'ya "İşe Giriş Bildirgesi" verin: - Her ay banka yoluyla primleri ödeyin.
10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR
- e-devlette "Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Çalışan Sigortalı Bildirimi" bölümüne girin. - Yeni Bildirim Oluştur'u seçin - Çalışanın bilgilerini doldurun - Çalışacağı günleri yazın - Hesaplanan primi ödeyin.
