Türkiye'de devlet, işverenlere yönelik önemli teşvikler sağlıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun sağladığı SGK prim teşvikleri işverenleri rahatlatıyor ve büyük bir yükten kurtarıyor.
Neredeyse her işveren kendi işletmesine uygun bir teşvikten yararlanabilir. Buna rağmen hala kayıt dışı istihdamın yüzde 30'lar civarında olması hayret verici.
İşverenler küçük hesaplar yaparak kısa vadede kazanç sağlayabileceğini veya günü kurtarabileceğini düşünürken, aslında kendi sonlarını hazırlıyorlar. Gayriresmi yapılan her uygulama mutlaka işverenin iflasına yol açar. SGK, kayıt dışı istihdamla ilgili sık denetimler yapmakta, ayrıca Alo 170'e yapılan şikayetler üzerine işverenler denetlenmekte.
***
Geçen hafta İzmir SGK İl Müdürü Ekrem Gülcemal ile bir araya geldik.
Hazırlayıp sunduğum iş ve ekonomi programım 'Senin Kariyerin'e konuk oldu. Programda ele alınan kayıt dışı, işveren teşvikleri, iş güvenliği konularından bahsetmek istiyorum. SGK'nın birbirinden değerli çalışmalarına hayran kalmamak elde değil.
Kayıt dışı istihdam ile ilgili çarpıcı açıklamalar yapan Sayın Gülcemal'i dinledikçe devletin bunca desteği varken işverenlerin sigortasız işçi çalıştırmasını anlamak mümkün değil. Kayıt dışında bir diğer konu da çalışanların PEK tutarının eksik bildirilmesi. E-bildirge üzerinden meslek kodu bildirim zorunluluğu olmasına rağmen şaşırtıcı örneklerle karşılaştığını belirten Gülcemal, "Doktorların asgari ücret prim ödendiğini tespit ettik" diyor. Cezai yaptırımlar bir tarafa kayıt dışı hareket hem çalışanların hakkını gasp etmek hem de ülke ekonomisine ihanet etmektir.
***
Sosyal Güvenlik kapsamında yer almayan, çalışmayan, hiçbir geliri olmayan vatandaşları SGK direkt olarak Genel Sağlık Sigortası kapsamına alıyor. Aylık 61 TL ödeyerek bakmakla yükümlü olduğu kişileri de kapsayarak muayene, ilaç alma, ameliyat olma gibi tüm sağlık hizmetlerini sunuyor. Aylık 61 TL ödeme gücü olmayan vatandaş ise SGK'ya başvuru yapıyor. SGK bunları kaymakamlıklarda bulunan Sosyal Yardımlaşma Vakfı'na yönlendiriyor, eğer ki vakıf vatandaşın gelirinin asgari ücretin üçte birinin altında olduğunu tespit ederse, vatandaş direkt olarak GSS kapsamına alıyor.
***
Programda ele alınan diğer konu da Türkiye için son derece önemli olan iş kazaları... "Önlemek ödemekten daima ucuzdur" sözünden hareketle, hem işverenlerin hem çalışanların iş güvenliği kurallarına dikkat etmesi gerektiğinin altını çizelim. Bu anlamda İzmir SGK, 3 yıldır örnek bir çalışma yapıyor. Her ay ilkokul 4'üncü sınıflardan 30 öğrenciye 'Sosyal Güvenlik ve İş Sağlığı Güvenliği' eğitimleri veriyor. Sosyal güvenlik ve iş güvenliği kültürünü küçük yaşta aşılıyor.
Çocukları çizgi filmlerle, oyunlarla eğiterek onları bilinçlendiriyorlar. Birer sosyal güvenlik elçisi yetiştiriyorlar.
SGK'nın hizmetlerinden yararlanmak için internetten takip etmek ve Alo 170'i aramak yeterli. Hatta önümüzdeki günlerde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un önderliğinde çok güzel projelerin hayata geçeceğine şahit olacağız.