Türkiye'de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) ekonominin can damarını oluşturuyor. Küçük işletmelerin personel ve müşterileri ile yakın ilişkiler kurulabilmeleri, üretim, satış ve hizmet konusunda büyük işletmelere nazaran daha esnek olabilmeleri onlara avantajlar sağlamaktadır. Esnafların; kuşaktan kuşağa aktarılan tecrübeleri, atalardan gelen zanaatlarını sürdürebilme çabaları, onları farklı ve özel bir statüde konumlandırıyor.
Piyasa koşullarında, rekabetçi ve hızlı değişim ortamına ayak uydurabilmek hiç kolay değil. Özellikle teknolojiye uyum sağlamada geri kalan esnaflar, haliyle piyasanın gerisinde kalıyor. Örneğin bir lokanta e-ticarete uyum sağlamakta zorlanabiliyor.
Kendine has bir yazılım programı kurmakta ve geliştirmekte zorlandıkları için e-ticarette dev sitelerin gölgesinde kalıyor. Bilinirlilik için marka e-sitelerde ürünlerini yayınlasalar da komisyon ve kar dağılım oranları, motivasyonlarını bozuyor. Esnafın temel sıkıntıları; finansmana erişim, hammadde sorunu, enerji maliyetleri, nitelikli personel eksikliği ve pazar sorunlarıdır. Bu sorunlar, onların potansiyelini sergilemesinin önüne geçmektedir.
DANIŞMANLIK DESTEĞİ VERİLSİN
21. yüzyıl dünyasında dijital dönüşümün içerisindeyken inovatif olmak adına esnafların hem maddi hem de danışmanlık desteğine ihtiyaçları vardır. Bu konuda bir finansman paketi geliştirilebilir. Ülkemizde teknoloji alanında başarılı şirketler bulunuyor.
Bu şirketler devletin himayesinde; esnaflara danışmanlık desteği verebilir. Örneğin mentor- metni programları oluşturulabilir.
Son yıllarda Sivil Toplum Kuruluşları başta olmak üzere, bu programlar giderek yaygınlaşıyor. Bu tür bir çalışma büyük katkı sağlayacaktır. TESK'in Eylül verilerine göre, Türkiye'de 2.102,999 esnaf, 2.2949,30 iş yeri 2995 meslek odası bulunuyor. Haliyle ülke ekonomisinde ne kadar önemli olduğu ortadadır. Birçok esnaf pandemi döneminde borç yükü altına girmiştir. Başkan Erdoğan, esnafa yıllık yüzde 7,5'lik faiz oranı ve 60 ay vade ile kredi verileceğini duyurmuştu. Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati de dün Halkbank vasıtasıyla kredilerin kullandırılmaya başlandığını açıkladı.
İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Zekeriya Mutlu, "Esnafın finansman ihtiyacına destek olmak için kredi oranının 350.000'den 500.000'e çıkarılması, yıllık yüzde 9,5 faizden yüzde 7,5'e düşürülmesi esnaflarımız için sevindiricidir.
Yoğun bir talep alıyoruz. Bakanlığımıza teşekkür ediyoruz. Ancak esnafın en önemli iki sorunu var. Bunlar enerji maliyeti ve enflasyondur. Esnaf, dükkân kirasından fazla enerji gideri ödüyor. Ayrıca sattıkları ürünü raflara tekrar koymakta enflasyon nedeniyle zorlanıyor" açıklaması yaptı.
KRİZİ AVANTAJA ÇEVİRDİLER
Küresel kriz ortamında sektörlerin ve işletmelerin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için finansman ihtiyacı birinci sıradadır.
Ancak kredi faizlerinin yüksek olması ve kredi kullandırmada bankaların fazlaca titiz davranmaları aslında üretime ket vurmaya yol açmaktadır. Mesela kamu bankalarında tüketici kredisi faiz oranları yüzde 1.55, taşıt kredileri yüzde 1.61, konut kredisi faiz oranları ise 1.29 seviyelerinde. Özel bankalarda ise ortalama tüketici kredisi faizi yüzde 2.44, taşıt kredisi 2.29 ve konut kredisi 2.77'dir.
Ekonomin canlanması, alım gücünün artması, sektörlerin gücünü toplaması için bankaların kredi oranının yüzde 1'in altına düşmesi önem taşıyor. 'Her kriz bir fırsat' mantığı ile bankalar krizi epey bir avantaja çevirdi. BDDK verilerine göre, geçen yılın ilk 8 ayında 48 milyar 457 milyon TL olan bankacılık sektörü net kârı 2022'nin ilk 8 ayında 252 milyar 208 milyon liraya çıktı.
Sizce de bankaların faiz oranlarının gözden geçirilmesi gerekmiyor mu?
Öte yandan Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK) TL cinsi kredi kullanabilecek şirketler için daha önce 15 milyon TL olan döviz varlığı bulundurma alt sınırını 10 milyon TL'ye indirdi.
Şirketlerin aktif büyüklüğünün ya da yıllık cirosunun yüzde 10'undan fazla döviz bulundurma oranı ise yüzde 5'e düşürüldü.
Bunlar güzel hareketler... Üretimin artması, GSMH'nın yükselmesi, enflasyonun düşmesi adına atılacak adımlar ve etkin ekonomi politikaları hepimiz için çok önemli.