Okurlarımız fark etmiştir. Son yazılarımda ısrarla, "Gıda israf ve kayıpları" konusuna ağırlık veriyorum.
Çünkü bu konu bütün dünyada hiç olmadığı kadar çok gündeme gelmeye başladı. Yabancı medyayı izleyenler bilir, uluslararası medyada sürekli gıda israf ve kayıpları ile ilgili yazılar, haber ve araştırmalar sıkça yer alıyor. İşin ilginç yönü insanlar bu haberleri okudukça, daha çok bilinçleniyor ama bir yandan da şaşırıyorlar. Evet, nasıl oluyor da zengin, fakir demeden hemen her ülkede binbir zorluk ve maliyetle elde edilen yiyecek ve içecekleri sorumsuzca çöpe atıyormuşuz!
Şimdi gelmekte olduğumuz nokta çok önemli. Bu hususta farkındalık giderek yükseliyor! Yine de yeterli değil, daha çok bilinç ve farkındalık gerekiyor!
FARKINDALIK GÜNÜ - Aslında uzmanlar fazlasıyla önem taşıyan bir gerçeğin altını çiziyor! Gıda israfı ve kaybını önlemek elimizde! Son yazımda, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO), gıda israfı sorununa dikkat çekmek için 29 Eylül'ü Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü ilan ettiğini ifade etmiştim. FAO'nun raporuna göre, dünya nüfusunun 2050'de 9,6 milyara ulaşması bekleniyor, Türkiye'ye ilişkin nüfus beklentisi ise yaklaşık 95 milyon olarak öngörülüyor.
Yani hem nüfus, dolayısıyla gıda talebi hızla artıyor hem de küresel düzeyde yükselmeye devam eden sıcaklıklar, kuraklık ve aşırı hava olayları gıda güvenliğini ciddi olarak tehdit ediyor. Daha önce de yazmıştım. Dünyada her yıl üretilen 4.5 milyar ton gıdanın üçte biri atık ya da kayıp oluyor. Bu muazzam bir rakam, parasal maliyeti korkunç ve mutlaka ciddiye alınması gereken bir olgu. İşte tam da burada tüketici bilinci kavramı, başka bir deyişle farkındalık öne çıkıyor.
ZİNCİR YENİDEN ELE ALINMALI
- Gıda Mühendisleri Odası (GIDAMO), yaptığı açıklamada, gıda kayıp ve atıklarının oluştuğu aşamaları açıkça ortaya koymuş; "Hasat öncesi durum, hasat edilemeyen kısım, hasat, işleme, paketleme, depolama, taşıma, perakende ve tüketim kısmı olarak gruplandırdığımızda kayıplar genel olarak tüketime kadar olan tüm aşamalarda gerçekleşmektedir" deniliyor. Bu çerçevede tarladan sofraya kadar uzanan zincir baştan aşağı yeniden ele alınmalı.
GIDAMO Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Üzümcü, "2021 BM Gıda İsrafı Endeksi raporuna göre Türkiye en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. Oysa gıda israfı aynı zamanda su, toprak, enerji, emek ve sermaye gibi kaynakların büyük oranda boşa gitmesine yol açarak küresel ısınma ile iklim değişikliğini de tetiklemekte," diyor.
HEPİMİZ SORUMLUYUZ - İsraf ve kayıplar alanında çalışmalar yapan Fazla Gıda Kurucu Ortağı Olcay Silahlı ise şu değerlendirmeyi yapıyor: "İsrafın yarıdan fazlası evlerde oluşuyor. Bireysel seviyede, planlı alışveriş yapmak çok önemli.
İhtiyaç kadar almak, tüketilecek kadar pişirmek, buzdolabında kalan gıdaları değerlendirebileceğiniz yemek tarifleri bulmak israfı ciddi ölçüde azaltacak." Son söz; gelişmiş ülkelerde gıda israfı gelişmemiş ülkelerden daha fazla. Gelişmekte olan ülkelerde gıda atığının yüzde 40'ı hasat sonrası ve işleme seviyelerinde meydana gelirken, sanayileşmiş ülkelerde kayıpların yüzde 40'ından fazlası perakende ve tüketici düzeyinde gerçekleşiyor.
Demek ki bu stratejik konuda herkesin, hepimizin ortak sorumluluğu var.