Geçtiğimiz günlerle yolum İzmir ili Torbalı ilçesine bağlı küçük şirin bir Yörük köyü olarak bilinen Sağlık Köyü'ne düştü.
Eski adı "CELLAT" yeni adı ise "SAĞLIK" olan köyde genç insana rastlamak neredeyse imkansız. Genelde emekli insanların yaşadığı 40-45 haneden oluşan köy oldukça sakin bir hayatı sürdürüyor. Ulaşımının kolay olduğu köyün içinden İzmir- Aydın demiryolu geçmekte ve tren istasyonu mevcut.
Köy halkı genelde ilçe merkezinde yaşıyor.
Yerleşimin vermiş olduğu avantajla ilçe merkezine, yolun asfalt oluşu nedeni ile 15 dakika gibi bir zaman diliminde ulaşılabiliyor. Gençlerin düğün, iş gibi bir takım nedenlerden dolayı göç etmesiyle köyde sadece yaşlılar kalmış.
SITMA HASTALIĞI
Sağlık (Cellat) köyünü ziyaretim sırasında Torbalı Ticaret Odası Başkanı Abdulvahap Olgun bana eşlik etti, kendisine teşekkür ediyorum.
İZBAN'ın Selçuk hattının bir durağının burada olmasından dolayı popülerliğini arttıran Sağlık Köyü'nde önce ufak bir tur attıktan sonra köy kahvesinde bir mola verdik.
Kahvede bizi karşılayan polis emeklisi olan Köy Muhtarı Veli Gözlek, köyün tarihçesi hakkına bizleri bilgilendirdi.
Muhtar Gözlek köy hakkında şu bilgileri verdi:
Yaşlılarımızdan öğrendiğimize göre, tarihin birinde bu bölgeye aşırı yağmur yağar, netice de bu nehirde taşkın meydana gelir.
Taşkın neticesinde nehrin getirdiği topraklar köyümüz civarında yükselmeye neden olur.
Neticede göl meydana gelir.
İlerleyen zaman içerisinde göl, bataklık haline dönüşerek sıtma hastalığına neden olan sivrisineğin üremesine neden olur.
Gölden dolayı ismi Cellat olan köyümüzde, gölün bataklık olmasından ötürü sıtma yapan sivrisinekler çok can almış.
Çok canlar aldığı için göle ve köyümüze cellat denmiş.
Köyümüz bir balıkçı barınağıydı.
Cellat Gölü'ne yakın bir alanda yer alan barınakların olduğu yerlere Yörük ve göçmenler yerleşmiş.
TARİHE DÜŞEN NOT
Apikam'da (Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi) yer alan Ahmet Karayaman'ın "20.
Yüzyılın İlk Yarısında İzmir'de Sağlık" kitabında Cellat'ın Sağlık'a dönüşmesi şu sözlerle anlatılıyor;
Sıtma hastalığının büyük tahribatlar yaptığı şehirlerden birisi de İzmir'dir. Gerek şehir merkezinde, gerekse ilçe ve kasabalarda sıtma çok yaygın olup, özellikle yaz aylarında hastaneler sıtmalılarla dolup taşmaktaydı.
Sıtmanın en çok görüldüğü yer ise Selçuk yolu üzerindeki Cellat Gölü Civarı olup, buradan gelen sıtmalıların tedavisi hastanelerde yaz mevsimindeki izdiham dolasıyla koridorlara hasır serilerek yapılmakdaydı.
Atatürk, trenle Torbalı-Tepeköy'den sonra Cellat Gölü'nü geçerken etrafındaki köylülerden, insanların sıtmadan 35 yaşını bulmadan öldüklerini öğrenmiş ve ne pahasına olurla olsun gölün kurutulmasını emretmiştir.
28 Nisan 1935 tarihinde İzmir Valisi Kazım Dirik'inde katıldığı şenlik ile gölün kurutulmasına başlanmıştır.
Küçük Menderes Nehri'nin ıslahı ve gölün kurutulması ile 6.000 hektarlık bir halkın kullanımına sunulması amaçlanmıştır.
Daha sonra Cellat Köyü'nün kurutulması ile elde edilen ovaya Atatürk tarafından "Sağlık Ovası" adı verilmiştir.