2021 yılının son anlarında, maalesef pandemiden kaybettiğimiz vatandaşlarımıza bir de metil alkol zehirlenmesi nedeni ile ortaya çıkan ölümlerin acısı eklendi.
Aralık ayında sadece Bursa'da metil alkol zehirlenmesi belirtisiyle hastaneye kaldırılan 14 kişiden 3'ü hayatını kaybetmişti ve Ekim'den bu yana 14 ilde sahte içki kaynaklı ölüm sayısı 92'yi geçti.
DAMITILMIS ODUN
Metil alkol, odunun damıtılması ile elde edilir ve sanayide solvent yani çözücü olarak bilinir.
Cilalar, cam suyu, antifriz, boya kavlatıcıları ve parlatıcılar dahil birçok ürünün imalatında kullanılır. Renksiz, uçucu bir sıvıdır ve kendisine özel ayırt edici bir koku söz konusudur.
Vücutta hızla emilir, örneğin alındıktan yarım saat sonra neredeyse emilimi zirve yapar.
Ve maalesef 30-40 ml dahi zehirlenme için yeterlidir. En sık da bilindiği gibi ağız yolu ile alınır, nadiren deri ve akciğer gibi temas şeklinde zehirlenmeler de bildirilmiştir.
ÖLÜMCÜL TOKSIK ETKI
Başta böbrek, karaciğer, midebağırsak sistemi ve optik sinir olmak üzere tüm dokular üzerinde toksik etki yapabilir, vücuttan atılımı da büyük oranda karaciğer ve böbrek üzerinden olur. Metanol karaciğerde metabolize olup formaldehid ve formik asite dönüşür ki zehirlenmeyi yapan da bu kimyasal maddelerdir ve maalesef öldürücüdür.
Formik asit hücrelerde biriktikçe hücrelerde mitokondrial solunum engellenir, hücrede laktat birikimi zincirleme hücre, doku ve organ fonksiyon bozuklukları ve yetmezliklerine sonrasında da ölümlere neden olur.
Metil alkol alındıktan itibaren 12-18 saate kadar bir belirti ya da şikayete neden olmayabilir.
Çünkü yukarıda özetlenen toksik metabolizmanın gelişmesi zaman alır. Ama nihayetinde merkezi sinir sisteminin baskılanması sonucu çift görme ya da körlük gibi görme bozuklukları, baş ağrısı ya da dönmesi, ışığa duyarlılık, mide bağırsak sistemine ait bulantı, kusma ya da karın ağrısı en sık gördüğümüz semptomlardır. Tanıda her ne kadar metabolik asidoz gibi karakteristik klinik tablo sözkonusu olsa da hastanın öyküsü belirleyicidir.
Tedavide asidozu düzeltmekten diyaliz gibi komplike sistemlere kadar birçok yöntem, hastanın içinde bulunduğu klinik tabloya göre uygulanır.
KISISEL BILINÇ ARTIRILMALI
Maalesef buna bağlı ölümler ülkemizde giderek artıyor. Dünya Sağlık Örgütü, içkiyle ilgili ulusal planlamalarda ülkelerde kaçak içki üretim ve satış olanaklarının iyi değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Yasaklar ya da yüksek vergi ve dolayısı ile fiyat artışları merdiven altı sahte alkol üretimini tetikliyor. Sonuç ise metil alkol zehirlenmeleri...
Yurdumuzun her yerinde Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele ekipleri ile Tarım Müdürlüğü ve Belediye uzmanları ortak operasyonlar düzenlemekte.
Binlerce alkollü eğlence mekanı, yüzlerce tekel büfe, market, restoran ve toptancı ile depolara baskın düzenlenerek suçlularla mücadele ediliyor.
Ama her sene buna dair haberler hiç eksik olmuyor. Görüldüğü gibi, bu durum sadece tıbbi ya da kriminal bir durum değil, sosyal ve ekonomik bağlamları içinde kompleks bir toplumsal sorun ne yazık ki!
Kişisel bilincin artırılmasına yönelik eğitimden alkolün zararlarının toplumsal algısının artırılmasına ve metil alkol gibi kimyasal toksik maddelerin kolay temininin önlenmesine kadar birçok başlık altında mücadelenin yapılması ya da gerekli yasal önleyici tedbirlerin güncellenmesi ya da yenilenmesi de dahil entegratif bir perspektifin ihtiyacı ortadadır.