Başlığı oluşturan tıbbi terminolojiye ait iki sözcük artık herkesin günlük konuşma diline girdi ama yine de açıklayalım: Pandemi, bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda dolayısı ile tüm dünyada yayılım göstermesidir.
Endemi ise bulaşıcı hastalığın belli bir popülasyonda varlığını sürdürebilmesi anlamındadır. Endemide kritik olan hadise, belirli bir hastalıktan etkilenen her bir insanın hastalığı ortalama olarak bir kişiye bulaştırabilmesidir.
Bu şekilde, bir toplumda hastalık tamamen ortadan kalkmaz ama geometrik olarak da artmaz. Evet "Omicron" varyantı tüm dünyayı bu günlerde kasıp kavuruyor ve ülkemizde de günlük vaka sayıları 100 bin gibi tarihi rekorları geride bırakacak gibi görünüyor olsa da pandemi olarak başlayan bir hastalık ya belli bir süre sonra etkisini tamamıyla yitirecektir ya da endemik hale gelecektir. Tüm bunlar, hastalığın ölüme yol açma progresyonu ve kolay bulaşma yolları gibi çeşitli etmenler çerçevesinde belirlenir. WHO (Dünya Sağlık Örgütü), pandemiyi 11.3.2020 tarihinde ilan etmişti. O zaman tüm dünyada günlük olarak 137 bin 391 vaka kayıtlara geçmişti. Bu sayı geçen haftalarda ortalama 692 bin 935'lerde seyrederken omicron ile birlikte artık 2 milyon 587 bin 853 rakamlarını görmeye başladık.
Halihazırda dünyadaki total vaka sayısı da 300 milyon 702 bin 93.
Geçen sene Ocak ayına baktığımızda dünyadaki günlük ölüm istatistikleri 17 bin 548'leri kayıtlara geçirirken bugünlerde gördüğümüz rakam 7 bin 542'lerde.
ÜZÜCÜ VERILER
Ülkelere yönelik birkaç veri paylaşmak isterim. ABD'de, toplam vaka sayısı 59 milyon 564 bin 116 şu ana kadar 855 bin 843 Amerikalı da hayatını kaybetti. Halihazırda ülkede 42 milyon 89 bin 198 kişi hastalığı geçirmiş durumda. Aktif vaka sayısı 16 milyon 619 bin 75 ve bunların içinde de 21 bin 467'ü yoğun bakımda takip ediliyor. İngiltere için ise total vaka sayısı 14 milyon 15 bin 65 şeklinde. 10 milyon 620 bin 778 İngiliz hastalığı atlattı ve toplamda 149 bin 515 'i de hayatını kaybetti.
Ülkemizde güncel vaka sayımız 9 milyon 787 bin 274. Hastalığı geçiren vatandaşlarımız 9 milyon 217 bin 669 ve üzülerek ifade ediyorum 83 bin 231 yurttaşımız da vefat etti. Aktif vaka sayımız 486 bin 374, yoğun bakım tedavisi gerektiren ve bu servislerde tedavi gören hastalarımız da bin 128 kişi. Ülkemizde iki doz aşı olarak aşı takvimini tamamlayanların oranı, 18 yaş sonrası popülasyon için yüzde 83.45 şeklinde. Birinci doz aşı yapılma oranı ise yüzde 91.89, üçüncü doz aşı olanların sayısı da 20 milyon 715 bin 3 kişi.
PANDEMIDE SON VIRAJ
Omicron varyantının hızla yayılarak hakim suş olması dikkatle takip edilirken kliniğinin hafif seyretmesi hem bilim adamlarını hem de ülkelerin sağlık otoritelerini rahatlattı.Geçen seneki gibi hastaneler üzerinde yatak ve yoğunbakım altyapı kapasitelerini aşan bir talep herkesin kabusu olarak henüz unutulmuş değil. Bazı bilim insanlarının bu kadar hızla yayılan hafif bir varyantın pandeminin sonunu getirebileceğine yönelik öngörüleri olsa da WHO Direktörü Dr.Ghebreyesus bu kanaatte değil!
Ghebreyesus, "önceki varyantlarda gibi Omicron da insanları hasta ediyor ve öldürüyor. Omicron, bir tsunami gibi çok hızlı yayılıyor ve tüm ülkelerin sağlık sistemlerini baskılıyor" diyor.
DSÖ kovid 19 departmanı üst düzey yöneticilerinden Maria Van Kerkhove de omicronun evrim geçirmeye devam ettiğini ve görülecek son varyant olmayacağını belirtiyor.
Yine de aşılama oranları ve hastalığı geçiren kitle göz önüne alındığında, SARS-CoV-2 Pandemisi için insanlık son viraja yaklaştı. Hatırlatma dozlarını olup maske-mesafe-hijyen tedbirlerine bir süre daha devam edip, pandeminin endemiye dönüşümüne şahit olacağız.