‘Doğru yapılmazsa tehlikeli!’

Son dönemin trendi olan dopamin orucu, beyni daha etkili kullanmayı sağladığı iddiasıyla dopamin seviyesini azaltmayı amaçlıyor. Silikon vadisinde başlayan bu modayı çok sayıda üst düzey yöneticinin uygulaması ise ilgiyi uluslararası boyutta artırdı. Peki, dopamin orucu nedir ve işe yarıyor mu? Nöroloji Uzmanı Dr. Sema Targıt Akbaşak dopaminin insan beyni için çok önemli bir hormon olduğunu belirterek azaltılmasının büyük riskler yaratacağını anlattı.
SÜREKLİ VE AŞIRI OLURSA
Akbaşak, "Dopamin, beyindeki ödül ve motivasyondan sorumlu bir sinir taşıyıcısıdır. Sürekli ve aşırı uyarılma, sonucunda dopamine daha az duyarlı olmamıza neden olabilir; bu nedenle aynı iyi duyguyu hissetmek için zevk aldığımız şeyi daha fazla yapmak gerekebilir. Dopamini azaltmak yerine uyarıcılardan uzak durmak en iyi yöntem olacaktır" dedi.
PARKİNSONA NEDEN OLUR
Dr. Akbaşak sözlerine şöyle devam etti: "Dopamin ile motor kontrolü, hafıza, uyarılma ve ödül işleme gibi işlevlerle ilgili sinyalleri, beynin etrafına gönderilir. Örneğin, dopaminin çok az olması, Parkinson Hastalığı gibi kas sertliği, titreme, konuşma ve yürüyüşteki değişikliklerle sonuçlanabilir. Dopamin, beyindeki ödül sisteminde de önemlidir. Daha da önemlisi, beynin ödül sistemi, zaman içinde öğrenebilir - çevremizdeki potansiyel ödüllerle ilişkilendirdiğimiz ipuçları, gerçek bir ödül olmasa bile dopamin aktivitesini artırabilir. Yani sadece tatlı bir dükkânda olmak ve tatlıları düşünmek beynimizin dopaminini aktive edebilir. Bu beklenti ve ödül beklentisi nörobilim dilinde "istemek" olarak adlandırılır. Bazı depresyon tedavileri, beyindeki dopamin seviyelerini arttırmak için tasarlanmıştır."
UYARICILARI AZALTIN
DOPAMİN miktarını azaltmanın kesinlikle tavsiye edilmediğini söyleyen Akbaşak "Sosyal medya gibi belirli bir ödülü yasaklamak, kendi başına dopamin seviyelerini düşürmez dopaminin uyarılmasını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle dopamin aktivitesinin miktarını azaltmak mümkündür. Ancak bunu yapmanın anahtarı, ilk etapta ödül istemeyi başlatan ödüllerle ilgili tetikleyicilere olan maruziyetimizi azaltmaktır. Ancak, bunun "beyni sıfırlayacağı" gerçekten doğru değildir. Sağlıksız davranışlarınız azaltmak istiyorsanız, bu arzuyu tetikleyen çevresel faktörlerden başlayabilirsiniz. Örneğin, yalnızken akşamları telefonunuzla çok fazla meşgul olmak yerine bildirim seslerini kapatmayı deneyin" dedi.