SİNAN DOĞAN (HABER MERKEZİ)
Yunanistan'ın, Paris'te 27 Kasım'da yapılacak EXPO 2020 organizasyonu öncesi oyunu, İzmir'in rakibi Dubai'ye vereceği kararı ile adalara giden Türk feribotlarından ek para istenmesi, İzmir'de şok etkisi yarattı. Son yıllarda Yunanistan ile ticari ve turistik ilişkilerini hızla artıran, geçmişe dayalı önyargıları aşmak için çaba gösteren, hafta sonu tatillerini Yunan adalarında geçiren İzmir iş dünyası duruma tepki gösterdi. İzmirli işadamları, Yunanistan'ın Türk feribotlarından ekstra para istemesini ise, "Bu sorma-ver parasıdır ve haksızdır" değerlendirmesinde bulundu. EXPO'nun Türkiye'de düzenlenmesinin ve Türkiye'den daha çok kişinin Yunan adalarına gidişinin Yunanistan'a büyük katkıları olacağını söyleyen işdünyası temsilcileri, "Kaybeden komşu olur" dedi.
"BİZ, BU YOLA YUNANİSTAN'A GÜVENEREK ÇIKMADI"
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu:
"EXPO'muz onlara da hareketlilik getirir"
"Önceki Valimiz Cahit Kıraç ile birlikte gerçekleştirdiğimiz son Atina seyahatinde, Yunanlı dostlarımızla EXPO adaylığımızla ilgili samimi görüşmeler yapmıştık. Bakanlık temsilcilerinin yaklaşımı da bizi mutlu etmişti. Ben hala Yunanistan'ın oylamada İzmir'i tercih edeceğine inanıyorum, inanmak istiyorum. Dostluk, komşuluk bir yana, İzmir'de yapılacak bir EXPO organizasyonu, Yunan adalarına ve Yunan kıyılarına da ciddi hareketlilik getirecektir."
İTO Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş:
"İş Forumu'na verilen desteği çekiyoruz"
"Yunanistan'ın EXPO 2020'de İzmir yerine Dubai'ye oy verme kararı ile ilgili olarak kapsamlı bir inceleme yapacağız. Şu an durumu daha değerlendirme aşamasındayız. Değerlendirmeden sonra ne yapacağımıza karar vereceğiz. Karar verdiğimiz anda da kamuoyuna açıklama yapacağız. 21-22 Ekim'de İzmir'de yapılacak olan Türk-Yunan İş Forumu toplantısına desteğimizi çektik."
İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli:
"Yunanistan, kendi ayağına kurşun sıktı"
"Ülkelerin, bu tür uluslararası organizasyon oylamalarında çoğu zaman siyasi tavır aldığı bir sır değil. Ancak burada farklı bir durum var. Yunanistan, Akdeniz çanağında İspanya ve İtalya ile birlikte ekonomide zor bir dönem yaşayan ülkelerden biri. İzmir'in EXPO 2020'yi alması, 50 milyar doları aşkın yatırım, 30 milyonu aşkın ziyaretçi demek. Böyle bir hareketlilikten, yaratılacak bilgi birikimi ve zenginlikten en çok nemalanacak ülkelerden biri de Yunanistan. Bu tavırla Yunanistan'ın kendi ayağına kurşun sıkmış olacağını söylemek mümkün."

EXPO Yürütme Komitesi Üyesi Mustafa Özkara:
"Böyle bir karar anlaşılır değil"
"EXPO'nun Ege ve Akdeniz havzasının projesi olduğunu dile getirdik. Buna da inanıyorduk. Ama Yunanistan'ın aldığı karar anlaşılır değil. Bizde hayal kırıklığı yarattı. Komşumuz, ticari ilişkilerimizin çok iyi olduğu bir ülkenin böyle bir tavır alması üzücü. Ege'nin iki yakası bu organizasyonu birlikte yapabilirdi. Ancak Yunanistan'ın oyuna güvenerek bu yola çıkmadık."
EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar:
"Ekonomileri için büyük katkı olacaktı"
"Beklemediğimiz bir karar oldu. Tabi ki ülke kararı. Komşu ülkelerin desteklemesi gerekiyordu. En azından Yunan adalarının en büyük turizm geliri Türklerden. Ekonomik olarak baktıkları zaman bunu gözardı ettiklerini görüyorum. Türkiye'de, İzmir'de yapılan EXPO Yunan halkına, ekonomisine çok katkı sağlayacaktı. Kendi tercihleri."

BIE Türkiye Delegesi Murat Ersavcı:
"Türkiye'nin dünyada pek çok dostu var"
"Oylamaya 3 ay kala rakip ülkeler bir takım programlar yapıyor ancak ben İzmir'in şansının kuvvetli olduğuna inanıyorum. EXPO 2020'de İzmir'e rakip görmüyorum. Unutmayın, oy kullanacak 160 ülke var. Türkiye'nin uluslararası gücü, ekonomik etkisi birçok ülkeden çok daha ileri. Dünyada Türkiye'nin dostları çok."
MÜSİAD İzmir Başkanı Abdurrahman Çabuk:
"İkinci turda bize destek versinler"
"EXPO'yu Ege projesi olarak düşünmüştük. Bu bizim iyimser yaklaşımımız. Güzel bir yaklaşım. Dünya 6 ay boyunca buraya akacaksa, Yunanistan da faydalanacak. Bu olayın üzerinde durmayıp, ilişkilerimizi geliştirelim. Dubai elenirse ikinci turda Yunanistan'ın oyuna talip olmamız lazım."
İZSİAD Başkanı Hasan Küçükkurt:
"Dostluk çabasına çok yazık oldu"
"Çok üzüldük. Yıllardan beri örülmeye çalışılan dostluğa hançer saplandı. Hakikaten biz suyun iki yakasıyız. Yunanlılarla iç içe geçtik. Çeşme'den Sakız'a, Midilli'ye her gün tekne kalkıyor. Biz onların ekonomisine ciddi katkı sağlıyoruz. Çok üzüldüm. Bu kadar dostluk için verilen çabaya yazık oldu."
Kültür ve Turizm eski Bakanı, AK Parti İzmir Milletvekili Ertuğrul Günay:
"Ege'yi tüm dünyayaya tanıtmak için olanaktı"
"Çok üzüldüm. Tam bir yıl önce Yunanistan Turizm Bakanı İstanbul'a geldiğinde konuyu açmıştım. İzmir'in ev sahipliğindeki EXPO'yu bir Ege projesi haline getirip, Yunanistan'ı da katarak Ege'yi dünyaya tanıtmak için bir olanak olarak önermiştim. Bakan heyecanla kabul etti."
"Sorma-ver" parasına tepki
Kuşadası-Sisam arasında yolcu taşımacılığı yapan Meander Travel'ın 'Kuşadası Ekspres' adlı feribotuna el konulmasıyla ilgili konuşan Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, dost ülke Yunanistan tarafından gerçekleştirilen sorma-ver şeklindeki uygulamayı doğru bulmadıklarını söyledi. İki ülke arasında 2005 yılından bu yana 'Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması'nın uygulanmakta olduğunu belirten Öztürk, "Anlaşmanın getirdiği şartların komşumuz Yunanistan tarafından uygulanması gerekiyor. Firmalar, Türkiye'de yaptıkları satışlar nedeniyle zaten T.C Maliyesi'ne gerekli vergiyi ödüyorlar. Dolayısıyla Yunan makamlarınca aynı matrah üzerinden ikinci bir vergilendirme yapılması iki ülke arasında yapılan anlaşmaya aykırı. Taşımacılık işi yapan üyelerimiz Yunanistan'a sattıkları biletin vergisini Yunanistan'a, Türkiye'de sattıkları biletin vergisini ise Türkiye'ye ödüyorlar. Sorun, Türkiye'de de satılan biletlerden de Yunan makamları tarafından yüzde 5 liman harcı talep edilmesinden kaynaklanıyor. İMEAK DTO İzmir Şubesi olarak Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı nezdinde girişimlerimiz devam ediyor. Konu, çözüme ulaşıncaya kadar takipçisi olacağız" diye konuştu. Meander Travel Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Gür ise feribotun hala limanda bağlı olduğunu söyledi.
Ada pazarlığı mı?
Yunanistan'ın satışa çıkardığı bazı adalarına Arap şeyhleri talip olmuştu. Katar Emiri Şeyh Hamad bin Halife es-Sani, 5 Yunan adasını satın alırken, İyon Denizi'ndeki adalar için 8.5 milyon euro ödediği belirtilmişti. Yunanistan'ın Birleşik Arap Emirlikleri'ne verdiği EXPO desteğinde de adaların satış sürecinin etkili olduğu konuşuluyor.

Ankara, Yunanistan ile feribot zirvesi yapacak

Yunanistan'ın, Sisam adasına yolcu taşıyan Türk feribotunu, istediği ek parayı vermediği için alıkoymasıyla çıkan krizin son bulmasını çalışılacak
ZAFER ŞAHİN (ANKARA)
Yeni Asır'ın dün "Olmadı Komşu" manşetiyle duyurduğu Ege'deki feribot krizi Ankara'yı harekete geçirdi. Dışişleri Bakanlığı, sorunun kalıcı bir çözüme kavuşturulması için önümüzdeki günlerde Yunan makamlarıyla masaya oturacak. Ege Denizi'ndeki Yunan adalarına yolcu taşıyan Türk feribotlarından ek para isteyen ve EXPO 2020 oylamasında Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentini destekleyeceği iddia edilen Yunanistan'la yapılacak zirvede, iki ülke arasında yolcu taşımacılığında karşılaşılan sorunlara kalıcı bir çözüm getirilmesi hedefleniyor.

Barışa darbe
Egenin iki yakasında esen barış rüzgarlarına darbe vuran feribot kriziyle ilgili Yeni Asır'a bilgi veren Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Levent Gümrükçü, sorunun siyasi değil ticari nitelikte olduğunu söyledi. Yunanistan ile geçmişte de bu tip sorunlar yaşandığını hatırlatan Gümrükçü, önümüzdeki günlerde Dışişleri ve Ulaştırma Bakanlığı bürokratları, Ege'de yolcu taşımacılığı yapan şirket temsilcileri ve Yunan makamlarının katılımıyla bir zirve düzenleneceğini açıkladı.

Üstdüzey katılım
Bakanlık olarak soruna kalıcı bir çözüm getirmeyi hedeflediklerini anlatan Gümrükçü, "Yunanistan ile maalesef zaman zaman bu tip sorunlar yaşıyoruz. En son olayda şirket yetkilileri feribotumuzun alıkonulduğunu bize bildirdikten sonra hemen Atina Büyükelçiliğimiz ve Rodos Başkonsolosluğumuza talimat gönderildi. Onlar da Yunan makamlarıyla temasa geçti. İlk aşamada yolcuların Türkiye'ye dönmeleri sağlandı. Yunan makamlarıyla hafta sonu boyunca devam eden görüşmelerde Türkiye'de kesilen biletlerden kendilerine komisyon verilmesi gibi bir uygulamanın söz konusu olamayacağı bildirildi. Onlar da talep ettikleri bedelin komisyon değil bir nevi ayak bastı parası olduğu cevabını verdi. Burada siyasi değil ticari bir sorunla karşı karşıyayız. Bazı şirketler Yunan makamlarının talep ettiği bedeli ödüyor, bazıları buna karşı çıkıyor. Soruna kalıcı bir çözüm getirmek için iki ülkenin ilgili bakanlıkları ve şirket temsilcilerinin katılımıyla geniş kapsamlı bir toplantı düzenlenecek. Mesele hukuki olarak çözülene kadar bu tür şeyler yaşanabilir" dedi. Gümrükçü, Yunanistan'ın EXPO 2020 oylamasında Dubai'yi destekleyeceğini Türkiye'ye bildirdiği iddialarıyla ilgili, bakanlık olarak bir açıklama yapmalarının doğru olmayacağını söyledi. EXPO oylamalarının gizli yapıldığını hatırlatan Gümrükçü, "Aday ülkelerin ne verilen ne de verilmeyen desteklerle ilgili bir açıklama yapması doğru değildir" dedi.