Mayıs ayında enflasyon sürpriz yaptı birkaç aylık düşüşten sonra yeniden yönünü yukarı çevirdi.
Özelliklede alkollü içecekler ve tütün ile gıda fiyatlarındaki belirgin artış enflasyonun yüzde 11'in üstüne çıkmasında oldukça etkili olmuş. Malum enflasyonun geçen yıllarda yüksek seviyelerde seyretmesinde birikimli kur etkisi ile gıda fiyatları belirleyici iki temel faktördü. Birikimli kur etkisinin gücü hem iç hem de dış talebin zayıflığı nedeni ile azalmış görünmesine rağmen yıllık bazda gıda grubu halen denklemdeki yerini koruyor. Koronavirüs pandemisi sonucu küresel ekonominin içine girdiği kriz ve çıkmazdan kurtulmak için tüm merkez bankaları gibi TCMB de para politikalarını mümkün olduğunca gevşetmeye çalışıyor.
Böyle bir süreçte enflasyonun hafif yükselmesi Merkez Bankası'nı frenletir mi? Haziran ayında faiz indirimine ara verir mi?
Bu soruların yanıtlarını verebilmemiz için son yükselişin devamlılığını sorgulamamız gerekiyor. Bunun için TÜİK tarafından açıklanan verilerin detaylarına bakalım.
MALİYETLER ARTMAMIŞ
Tüketicilerin talepleri sonucu nihai tüketim mallarının ve ayrıca hizmetlerin dönemsel fiyat değişimini yansıtan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Mayıs ayında yüzde 1,36, yıllık bazda da yüzde 11,39 artış göstermiş. Aylık yükselişte yüzde 6,85 ile gıda ve ayakkabı grubu ilk sırayı almış.
Gerçekten ilginç bir sonuç... Pandemi için alınan önlemlere bağlı olarak giyime talebin ciddi şekilde düştüğünü görüyoruz.
Buna rağmen aylık ortalama enflasyonun yaklaşık 5 kat daha fazla artması kur kaynaklı olabileceği sinyali veriyor. Aynı şekilde ulaştırma da yüzde 3,3'lük artış ile ortalama enflasyonu ikiye katlamış petrol fiyatlarındaki rekor düşüşe rağmen.
Gelelim üreticileri daha yakından ilgilendiren enflasyon göstergesi Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksine...
Maliyet enflasyonunu yansıtan Yİ-ÜFE geçen ay yüzde 1,54 oranında yükselmesine karşın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,53'e düşmüş. 12 aylık ortalama ise yüzde 9,14'lerde... Yİ-ÜFE'nin gerilemesinde ham petrol, doğalgaz ve petrol ürünleri çok yüksek katkı yapıyor.
Bu arada üretim için gerekli aramal ve yatırımda kullanılan sermaye mallarının maliyetlerindeki artışlar halen ortalamanın üzerinde seyrediyor.
Merkez Bankası faizleri indirir mi sorusunu yanıtlamaya çalışalım...
İÇ TALEBİ CANLANDIRACAK
Merkez Bankasının para politikalarında dikkate aldığı çekirdek enflasyon ki Özel Kapsamlı TÜFE-C grubu ile izliyoruz, halen yüzde 11'in altında seyrediyor.
Bunun yanı sıra çıktı açığı ve enerji fiyatlarının da olumlu etki yapacağı değerlendirmesi yapıyor Merkez Bankası.
Sonuçta Mayıs ayındaki hafif sıçramanın geçici olduğu önümüzdeki aylarda tekrardan yönünü aşağı çevireceğini ve orta vadeli öngörüleri ile uyumlu patika izleyeceği öngörüsü de hâkim.
Para Politikası Kurulu Mayıs toplantısında yaptığı 50 baz puanlık indirim ile önümüzdeki aylarda indirimin ılımlı oranda olacağının sinyalini vermişti. Büyük olasılıkla Merkez Bankası faiz indirim sürecine devam edecek. Ancak Haziranda da geçen ay olduğu gibi en fazla 50 baz puanlık bir oranı aşmayacak gibi görünüyor.
Kamu bankalarının başlattığı kredi kampanyası gerçekten birçok sektörde iç talebi canlandıracak boyutta. Bu yüzden enflasyonun düşük kalmasını sağlayan çıktı açığı faktörü etkisi biraz zayıflayabilir iç talepteki canlanmaya bağlı olarak.