Ekonominin seyrini ekonomi aktörlerinin nasıl değerlendirdiğini görmek açısından Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından düzenlenen güven anketleri önemli gösterge oluyorlar. Gerek tüketicilerin gerekse üreticilerin ekonomiye ne ölçüde güven duyduklarını yansıtmasının yanı sıra ileriye yönelik beklentilerin de ölçülmesi açısından kritik rol oynuyor bu anket sonuçları. TÜİK ekonominin bu iki önemli aktörünün nabzını tutmak amacıyla hem "Tüketici Güven Endeksi"nin hem de "Sektörel Güven Endeksi"nin Nisan ayı sonuçlarını açıkladı.
Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin geride bırakılan ve aynı zamanda geleceğe yönelik ekonomik beklentilerini değerlendiriyor. Pandemide 78.1'lere kadar gerileyen endeks, geçen ay 86.7 seviyesine çıkmıştı. Ancak bu ay yüzde 7 civarında kayıp ile 80.2'ye kadar inmiş.
DEĞİŞEN BEKLENTİLER
Nedenleri için detaylara baktığımızda en çarpıcı gerekçenin ileriye yönelik beklentilerdeki bozulmalar olduğunu görüyoruz.
Endeks değeri geçen aya göre yüzde 11.9 aşağı gelmiş. Bu beklentileri ile paralel seyreden diğer alt endeks var, gelecek 12 ayda hane halkı maddi durum beklentilerini gösteren. Bu endeks de Mart ayına göre yüzde 7.9 düşmüş. Tabii ileriye yönelik beklentiler değişince bütçelerin epey üzerinde bir kaynakla yani uzun süre taksitle alınabilecek konut, otomobil ve dayanıklı tüketim malları gibi ürünlere para harcama eğilimlerine verilen yanıtlar çoğunlukla hayır olmuş. Gelecek 12 ay içinde konut alma sorusu sonuçlarına göre endeks ancak 10 değerine gelmiş. Otomobil ile ilgili olan endeks değeri ise sadece 15. Kısa bir hatırlatma yeri gelmişken. Endeks değerlerinin 100'ün altında olması, tüketicilerin ilgili konuda güven duymadıklarını gösteriyor.
Bu açıklamadan sonra lütfen konut ve otomobil alımı ile alakalı endeks düzeylerini bir kez daha zihninizde tartın.
ÜÇ SEKTÖRDE DURUM
Gelecek, mevcut ve geçen zaman dilimlerine yönelik 18 sorunun sadece 1 tanesi değer olarak eşit 100 değerini aşabilmiş. O da geçen 3 aylık döneme göre gelecek 3 aylık dönemde yarı dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma eğilimi sorusu. Ücretlerin değişimi, mali durum, genel ekonomik durum, tasarruf yapma, borç kullanma ve işsiz sayısı gibi sorularla ilgili beklentilerinin tamamı 100 değerinin altında.
Gelelim sektörel açıdan üretici kesiminin öngörülerine...
Geçen sene pandemide dip yapan perakende, hizmet ve inşaat sektörleri güven endeksleri yakın zamana kadar kısmen toparlanmıştı. 78,2'ye kadar gerileyen perakende, geçen ay 109.2'ye çıkmıştı. Aynı şekilde hizmet sektörü de aynı süreçte 53,8'den 105,5'e, inşaat ise 50,9'dan 79,8'e yükselmişti. Ancak Nisan ayında resim bozuldu ve 3 sektörde de güven kaybı oldu. Perakende 103,3', hizmet 103,1'e ve inşaat 77,2'ye çekildi.