Piyasalar bir süredir Federal Açık Piyasa Komitesi'nin Mayıs toplantısında alacağı kararlara yoğunlaşmıştı.
İki konu vardı merakla beklenen; birincisi faiz artırımının kaç baz puan olacağı, ikincisi ise verecekleri mesajlar. FED'in şeffaf bir şekilde piyasalarla iletişim kurması kalan konulardaki soru işaretlerini zaten kaldırmıştı.
Bilanço küçültmesi, küçültürken aylık itfa olacak ve yerine konmayacak varlık miktarı, kalan toplantıların hemen hemen tümünde faiz artırımının geleceği konuları piyasa aktörlerinin zihninde zaten netleşmişti.
Komite yılın üçüncü toplantısında "federal fonlama oranını" 50 baz puan artırarak yüzde 0,75-1,00 aralığına çıkardı. Son haftalarda 75 baz puan artış olasılığı da piyasalarca dikkate alınıyordu.
Enflasyonun yüzde 8,5 çıkması ve halen yükselme potansiyelinin bulunması ister istemez 75 baz puanlık faiz artışının da piyasalarca fiyatlanmasına neden olmuştu.
Ilımlı ilerleyecek mi yoksa şahinleşerek mi kalan 5 toplantıyı tamamlayacak senaryoları arasında kalmıştı piyasalar.
GÜÇLÜ DOLAR İŞİNE GELMEZ
Oysa şu gerçek atlanmamalı. ABD ekonomisinin çıkmaza hızla girdiği noktalar var. Cari açığı hızla artıyor. Cari açığının milli gelire oranı yüzde 2,2'den yüzde 3,1'e yükseldi. Yani ihracata ihtiyacı var. İkincisi büyüme hızı hızla geriliyor. Çeyrek bazda büyüme hızı yüzde 6,9'dan yüzde -1,4'e indi. Yıllık bazda ise yüzde 5,5'den yüzde 3,4'e geldi. Dolayısıyla büyüme hızını belli seviyede tutmak için dış talebe yani ihracata ihtiyacı var. Üçüncüsü kamu açıklarının hızla artması... Malum pandemide kesenin ağzını sonuna kadar açan ülkelerin başında geliyor ABD. Bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 14,9'dan yüzde 16,7'e kadar tırmandı.
Kamu borç stokunun milli gelire oranı ise yüzde 137'ye ulaştı. Bu itibarla kamu açığı finansmanında faizlerin yukarı gelmesiyle finansman maliyetinin yükselmesini istemez.
Sanırım biraz uzattım. Sonuçta şuraya gelmeye çalışıyorum. FED, ABD ekonomisi için oldukça yüksek ve biraz daha yükselme olasılığı olan üstelik geçici olmadığı da belli olan enflasyona karşı sıkılaştırma politikalarını uygulayacak. Bunda şüphe yok. Ancak sıkılaştırma ölçüsü konusunda, piyasa tabiri ile şahinleşmede mümkün olduğunca temkinli olmaya çalışacak. Zira çok güçlü doların FED'in işine gelmeyeceği açık.
BAĞIMSIZ PARA POLİTİKASI
Peki, FED'in "ölçülü sıkışlaştırma politikası" ya da "ölçülü şahinleşmesi" gelişmekte olan ülkelerin işine gelir mi?
Kuşkusuz yanıtımız evet... Tabi işlerine gelmesinin koşulu var. Rezerv paranın sahibi FED'in vereceği kararlara paralel gitmek.
Gelişmekte olan ülkeler bırakın paralel gitmeyi proaktif davranarak FED'in önünden gitmeye özen gösteriyorlar. Büyük olasılıkla Avrupa Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası da yılın son aylarına doğru yükselen enflasyonlara karşı sıkılaştırmaya gidecek ve politika faiz oranlarını yükseltecekler. Türkiye'ye gelecek olursak... FED'in şahinleşme ölçüsünden bağımsız bir şekilde kur basıncı artmaya devam ediyor. Yani FED beklendiği kadar şahinleşmedi bu da bizim işimize gelir diyemiyoruz. Çünkü Merkez Bankası hem enflasyondan hem de FED'den bağımsız para politikası uyguluyor. Kur korumalı mevduat hesaplarını nominal çıpa olarak kullanmanın şimdilik yeterli olduğunu düşünüyor. Oysa FED kalan 5 toplantısında da faiz artışı yapacak. Üstelik bunların bir kısmı 50 baz puanlık olabilir. Diğer taraftan enflasyon oranı Merkez Bankası'nın da beklediği gibi artmaya devam edecek.
Sonuçta reel negatif faiz daha da artacak.
Sözün özü şu; gelişmekte olan ülkeler için FED'in Mayıs toplantısı kısmen olumlu karşılansa bile bizim için aynı argüman pek geçerli olmuyor ne yazık ki.