Çalışanların en büyük beklentisi kıdem tazminatını almak. Bu konuda sorunlarımız çok. Şu anda resmi rakamlara göre çalışanların yüzde 90'ı tazminatını alamıyor ve mahkemelerde uğraşıyor. Bu sorunları giderecek yeni bir 'fon' çalışması da yürüyor.
Bu gerçekleşirse herkesin tazminatına devlet garantisi gelecek. Tabii kazanılmış haklar kaybolmayacak. Çalışma bitince zaten çok tartışacağız. Ama mevcut yasalara göre tazminat almak için en az 1 yıl çalışmış olmak ve kendi isteği ile ayrılmama şartı bulunuyor. Fakat birkaç konuda istifa eden de tazminat alabiliyor.
İzmir'den Yeşim Tekin'in sorusu da tam bu konuyla ilgili:
1998 yılında sigortalı oldum. 5 yıldır çalıştığım işyerimden ailevi sorunlardan dolayı ayrılmak istiyorum. Tazminatımı nasıl alabilirim?
Normal şartlarda bu sebeple ayrılırsanız maalesef tazminat alamıyorsunuz. Ama 1998 yılında sigortalı olmanız size büyük bir avantaj kazandırıyor. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olduğunuz için istifa etseniz de tazminatınızı alabilirsiniz. Bunun için 3600 gününüz olsun yeter. SGK'ya gidin 15 yıl 3600 gün yazısı alın ve işyerinize verin. 5 yıllık tazminatınızı alıp ayrılın. İstifa ederek ayrılanların tazminat alabilecekleri diğer durumlar, askere gitmek, emekli olmak, haklı fesih ve evlenmek olarak sayabiliriz. Evlilikte 1 yıl sınırı var unutmayın. Kadınlar evlendikten sonraki bir yıl içinde müracaat ettiğinde tazminatını alarak ayrılabiliyor.
Ben bir işverenim. Bazı çalışanlarımız sabahları geç geliyor. Nasıl bir uygulama yapsak yasal olur? (Murat Aksu-Bodrum)
Çalışanların işyeri kurallarına uyma zorunluluğu var. Buna dikkat etmeyen çalışan için işverene haklar tanınıyor. İşe geç gelen çalışanın maaşından kesinti yapılabiliyor. Fakat ölçü belli. Örneğin 1 saat geç kalınmışsa 1 saatlik ücret kesilir.
Ben evimi 2015'in 6. ayında kiraya verdim. Gelirim bir yılı doldurmadı. Yine de beyanname vermek zorunda mıyım? (Halit Kara-Aydın)
2015 yılında kira geliri elde etmişseniz Mart'ın 31'ine kadar beyanname vermek zorundasınız. Kaç ay kirada kaldığının önemi yok. 6 ayda elde ettiğiniz gelir 3600 liradan fazla ise vergiye tabi. Toplam gelirden 3.600 lirayı çıkartıp kalan kısım üzerinden vergilendirme işlemi yapılacak. Beyannameyi internetten gib.gov.tr adresinden doldurabilirsiniz.
69 yaşındayım. Emekliyim, 100 metrekare bir evim var. Emlak vergisi vermemem gerektiğini yazınızdan öğrendim. Böyle bir yasa mı var? (Ahmet Yavuz)
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 8'inci maddesinin değişik ikinci fıkrasına göre (30/7/2003-4962/15nci Md.) diğer hak sahipleriyle birlikte tek gelirleri SGK'dan aldığı maaş olan emekliler, dul yetimler 200 metrekareye kadar tek evleri varsa emlak vergisi ödemiyor. Bunun için bağlı bulunduğunuz belediyeye müracaat etmeniz yeterli.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
10.05. 1970 doğumluyum. 01.02.1990 yılında sigortalı oldum. 5200 günüm var. Çalışmıyorum. 1999 doğumlu bir çocuğum var. Ne zaman emekli olabilirim? (Filiz Taşkın- Kuşadası)
20 yıl 46 yaş ve 5375 gün şartlarınız var. Yılınız 2010'da dolmuş. Yaşınız bu yıl tamamlanıyor. Çalışmıyorsanız hemen gidip 175 günlük doğum borçlanması yapın ve bu yılın 10 mayısında doğum gününüzde emekli olun.
4063 günüm ve yüzde 40 engelli raporum var. Ne zaman emekli olabilirim? (Nasif Aldemir)
İlk sigorta olduğunuz tarihi vermemişsiniz. Ayrıca engelli olmak yetmiyor. Vergi dairesine gidip en az yüzde 40 vergi indirimi almanız şart. Bu durumda işe giriş tarihinize göre 15 ile 20 yıl arasında yaş şartına bakmadan emekli olursunuz. Prim de 3.600- 4.400 arası olacak.
09.01.1989'da SSK'lı oldum. 1986-1987 arasında askerlik yaptım. Askerliğimi borçlanırsam ne zaman emekli olabilirim? (Abidin Kır Kiraz-İzmir)
25 yıl 51 yaş ve 5450 prim günü şartlarınız var. Gün ve yaşınızı yazmamışsınız. 8 aylık askerlik borçlanırsanız 50 yaşında 5375 günle emekli olursunuz.