Yarı zamanlı çalışma yasası yürürlükte. Anneler doğumdan sonra belli sürelerle isterlerse yarım gün çalışıp tam maaş alacaklar. İsteyen çocuk okula gidene kadar yarım gün çalışıp yarım maaş da alabilecek...
Milyonlarca anneyi ilgilendiren bir düzenleme sessiz sedasız yürürlüğe girdi ve şu anda uygulanabiliyor. Doğum yapan kadın çalışanlar isterlerse yarım gün çalışıp tam maaş alabilecek. Fakat birçok annemiz detayları tam bilmediği için bu haktan nasıl yararlanacağı konusunda kararsız. Sadece anneler değil işverenler de aynı durumda. Bize de bu konuda çok soru geliyor. Uygulamayla ilgili özet de olsa bazı ipucu bilgiler verelim istedik. Okurumuz Suna Şahin'in sorusu şöyle:
Yakında ikinci çocuğumu dünyaya getireceğim. Doğum iznimden sonra yarı zamanlı çalışmadan yararlanmak istiyorum. Ne yapmam gerekiyor?
Gerek memur, gerekse işçi kadınlar bu haktan yararlanıyor. Doğum sonrası 8 haftalık izniniz bittikten sonra yarı zamanlı çalışma hakkınız var. Çocuk sayısı bunun süresini de belirliyor. İlk doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay ve sonraki doğumlarda hakkınız 6 ay olacak. Suna Hanım sizin yarı zamanlı çalışma süreniz ikinci doğum olduğu için 4 ay olarak uygulanacak. İkiz yada üçüz doğumlarda bu sürelere 1 ay daha ekleniyor.
Yarı zamanlı çalışma öğleye kadar çalışma olarak düşünülmemeli. Sizin haftalık yasal çalışma saatiniz 45 saat ise bunun 22.5 saatini işyerinde geçireceksiniz. İsterseniz iki gün izin yapıp iki gün çalışabilirsiniz. Hatırlatalım sadece doğum değil evlat edinenler için de bu hak var. Memurlar yarı zamanlı çalıştıklarında tam maaş alacaklar. İşçiler ise, yani özel sektörde çalışanlar yarım maaşı işverenden alacak. İŞKUR onlara asgari ücret olarak diğer yarısını ödeyecek.
Memurlar kendi kurumlarına başvuracak. Suna Hanım siz ve diğer özel sektör çalışanları İŞKUR'a müracaat edeceksiniz. Burada doğum izninin bitiminden itibaren 30 günlük süreye dikkat edin.
Ödenekler de zaten İŞKUR'dan alınacak. Burada işverenleri de uyaralım. Bu hakkı talep eden anneye izin verme zorunluluğunuz var. Ortaya çıkacak iş gücü kaybı için esnek çalışma sistemi devreye girecek.
ÇİFTE EMEKLİLİK GELİYOR
Maaşımızdan Bireysel Emeklilik Sistemi'ne para kesileceği söyleniyor. Böyle bir uygulama var mı? Kaan YÜCETÜRK
Böyle bir uygulama henüz yok ama çalışma var. Bu gönüllülük esasına dayalı bir çifte emeklilik şansı olacak. Detayları henüz tam belli değil ama bizim ulaştığımız bilgilere göre, sistem işe yeni başlayan ya da iş değiştirenler için belli bir süre zorunlu olacak. Maaşlardan onların hesabına en az 100 lira civarında para kesilecek. Bu sürenin sonunda isterlerse sistemden çıkabilecekler. Kalmayı tercih ederlerse 56 yaşında emeklilik imkanı verilecek. Yatırdıkları paraya göre ya toplu ödeme yapılacak, ya da emekli maaşı bağlanacak.
BU HİLEYE DUR DEYİN
İşverenimiz bizim maaşlarımızı bordroda asgari ücret gösteriyor. Gerçek maaşımız daha yüksek. İtiraz edersek işten atacağını söylüyor.
Ne yapmalıyız? (Bir grup çalışan)
Bu işi yapan çok işveren var. Hem sizin gelecekteki tazminatınızı ve emekli maaşınızı düşürüyor, hem de devletten vergi prim kaçırıyor. Bu durumu ALO 170'e bildirebilirsiniz. Gereği yapılacaktır. Ayrıca bu durumu gerekçe göstererek haklı fesih işlemi başlatarak tazminatınızı talep edip işten de ayrılabilirsiniz. Bunu yapan işverenler için ağır yaptırımlar var onu da hatırlatalım.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
1979 doğumluyum. 1994 yılında sigortalı oldum. 10 senedir çalışıyorum. 3600 günüm var. Ne zaman emekli olurum? (Sibel)
İşe giriş tarihiniz 23 Mayıs 1994'ten önce ise 20 yıl 50 yaş 5675 gün gerekiyor. Sonrasında ise 51 yaş ve 5750 gün lazım. Çalışmaya devam edip yaşınızı bekleyin. Çalışma imkanı yoksa 3.600 günle 58 yaşında emekli olursunuz.
2004'de sigortam başladı. Yalnız 95 günüm var. 1967 doğumluyum nasıl emekli olabilirim? (Hakan)
Maalesef bu gün sayısı ile emeklilik imkanı yok. Çok geç sigortalı olmuşsunuz. 7 bin gün ve 60 yaş gerekiyor. Kısmi yaştan emeklilik için ise 5.400 güne ihtiyacınız var.
23.03.1981 doğumluyum. 01.07.2000 sigorta girişim var. 4.300 gün primim var. Sigortalıyken 3 çocuğum oldu. Ne zaman emekli olurum? (Aynur)
Emeklilik şartlarınız 58 yaş ve 7 bin prim günü. Çalışıyorsanız borçlanmaya gerek yok. Çalışamayacak durumda olduğunuzda priminizi 7 bine tamamlamak için doğum borçlanması yaparsınız. 3 çocuk için 2.160 gün hakkınız var. Ne kadar ihtiyaç varsa o kadar gün borçlanırsınız.