Emekli olduktan sonra çalışanlar için sosyal ve mali haklar değişmiyor. Daha önce tazminat almışlarsa yeni işyerlerinden de ikinci tazminatlarını alabiliyorlar. Aynı işte çalışanlar için farklı uygulama var. İşte şartlar...
Birçok vatandaşımız emekli olduktan sonra ya kendi işyerini açıyor ya da başka bir işyerinde çalışmaya devam ediyor.
Bazı emekliler ise aynı işyerinde emekli statüsünde çalışıyorlar.
Bu emeklilerimizin haklarıyla ilgili birçok soru geliyor. Bu gün iki soruyu köşemize taşıyıp cevap verelim. İsmini yazmayan bir okurumuzun sorusu şöyle:
"Babam 25-30 yıldır çalıştığı iş yerinden emekli oldu ve aynı iş yerinde 8 yıl daha çalıştı. Halen devam ediyor. Kendisi çıksa, işyerinden hangi haklardan yararlanabilir?" Hasan BOZKURT isimli okurumuzun sorusu ise şöyle:
"Özel sektörde çalışmaktayım. Tazminatımı alıp, emekli oldum ve sonrasında çalışmaya devam ediyorum. Benim tekrar tazminat alma hakkım var mı? Varsa şartları nelerdir?"
Öncelikle belirtelim emekli olduktan sonra çalışmaya başlayanlar için de tazminat imkanı bulunuyor. Üstelik bunu ikiye de çıkartabilirler. Emekli olduktan sonra başka bir firmada işe girenler için tazminat konusundaki haklar diğerleriyle aynı. Yani en az bir yılı doldurup kendi kusuru ve isteği dışında ayrıldığında çalıştığı yıl kadar brüt maaşı tazminat olarak alır. Yani Hasan Bozkurt adlı okurumuz eğer 1 yılı doldurmuşsa kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılırsa yeniden tazminat alır.
Emekli olurken tazminatını alması bu sonucu değiştirmez.
O yüzden emekli olduktan sonra çalışanlar istifa etmemeliler.
Tazminatları yanabilir.
Emekli olduktan sonra aynı firmada çalışmaya devam edenlerin durumu ise farklı.
Onlar için istifa etse de tazminat alma imkanı bulunuyor.
Bu kişiler için emekli olduğu tarihte tazminat hakkı doğar ve kıdemi sıfırlanarak çalışmaya devam ederler. Eğer tazminatını almadan çalışmayı sürdürürse kıdem hakkı baki kalır.
Eğer tazminatınızı alarak ayrılıp yeni bir işyerinde başlamışsanız istifa ederseniz tazminat alamazsınız.
Aynı işyerinde emekli olduktan sonra tazminat alarak devam ediyorsanız kıdeminiz sıfırlanır ve bir yılı doldurmadan tazminat alamazsınız.
Tazminatınızı almadan aynı işyerinde devam ediyorsanız yeni sözleşme yapmadığınızdan kendiniz de ayrılsanız işveren de çıkarsa tazminatınızın tamamını alıyorsunuz. Yani fiilen emekliye ayrılma sayıldığından (haklı fesih) ödenecek tutar son maaş üzerinden oluyor.
TERHİS SONRASI MAAŞ
Ben askerlik için işten çıkış yaptım. Askere gitmeden önce İŞKUR'a başvuru yaptım olumsuz sonuçlandı. Askerlik bitiminde İŞKUR'a tekrar başvursam işsizlik maaşı alabilir miyim? Sinan KARAYEL
Askere gidenlerin işsizlik maaşı olmalarıyla ilgili şartları daha önce Yeni Asır gazetemizde ayrıntılarıyla yazmıştım. Burada da kısaca bilgi verelim. Askerden önce sigortalı olarak çalışan ve görev zamanı ayrılan gençlerin hem tazminat, hem işsizlik maaşı, hem de döndükten sonra aynı işyerinde çalışma hakları bulunuyor. Ancak askerlik sırasında işsizlik maaşı alınamıyor.
Yani siz işten çıkartıldığınız prim şartlarınız da tamam ve işsizlik maaşı almaya başladınız.
Bu esnada askere gittiniz. Maaş kesiliyor. Döndükten sonra kalan maaşı almaya devam ediyorsunuz.
Sadece askerlik için ayrılanların da döndükten sonra maaş alma hakları bulunuyor.
İşsizlik maaşı için başvurunuzu terhis belgenizle birlikte asker dönüşünde 30 gün içinde yapabilirsiniz.
Bu arada işvereninizin sizin için işten ayrılma belgesi düzenlemesi ve ayrılma kodu olarak askerliği bildirmesi de gerekiyor.
Hemen belirtelim işten ayrılmanız ile askere gitmeniz arasındaki sürenin de 90 günü geçmemesi lazım.
EMEKLİ MAAŞI NASIL ARTAR?
2002 Bağ-Kur başlangıcım toplam 4191 günüm var. 2015'den bu yana da asgari ücretli olarak 852 prim günüm var. Benim sorum şu: Son 5,5 yılı asgari ücretli ve ikinci bir yerde çalışarak 3000 lira üzerinden sigortam yatsa emeklilik maaşım ne kadar artar ? (isimsiz)
İsminizi bildirmediğiniz için emeklilik hesabınızı yapamıyoruz. Ancak son 3.5 yılı (1260 gün) SSK (4A) olarak çalışmaya devam ederek tamamlarsanız SSK şartlarında emekli olursunuz. O da 7 bin gün ve kadınlar için 58 erkekler için 60 yaş şartıyla olur.
Emekli maaşını artıracak en büyük etmen SGK'ya bildirilen brüt maaşınız olacaktır.
Asgari ücret ile bildirildiğinde maaşınız artmaz. Ancak 3 bin liranın üzerinde brüt maaş olursa yıllık artış 60-70 lira civarında olacaktır.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
1974 doğumluyum. 1992 SSK başlangıcım var. Şu an 4050 günüm bulunuyor. İş bulamıyorum. Nasıl emekli olabilirim? (Bayram)
Tam emeklilik için şartlarınız 53-54 yaş, 5600 veya 5675 gün prim gerekiyor. İşe giriş tarihinize göre bu seçeneklerden birisi sizin için geçerli.
Dolayısıyla hem yaşınız hem de priminiz eksik. Çalışma imkanınız yoksa 3.600 günden emekli olabilirsiniz. Onun için de bu primi tamamladığınız tarihe göre 58 veya 60 yaşında emekli olursunuz.
1981 doğumluyum. 01.09.1998 işe giriş tarihim. Ne zaman emekli olabilirim? Ebru Perihan MIHÇIOĞLU
Verdiğiniz bilgilere göre 20 yıl 55 yaş 5975 gün şartlarınız var. Yılınız 01.09.2018'de dolacak. Yaşınız ise 2036'da tamamlanacak.
Primi doldurup yaşınızı bekleyeceksiniz.
HAYIRLI OLSUN
Türkiye Cumhuriyeti'nin Başkanlık sistemine geçişinin ardından Başkan Recep Tayyip Erdoğan ilk kabinesini açıkladı. Yeni kabinenin ülkemize hayırlar getirmesini diliyorum. Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk oldu.
Sayın Bakan'ın önünde özellikle çalışma hayatıyla ilgili çok önemli dosyalar bulunuyor. Önümüzdeki dönemde yoğun bir gündemi olacak. Kendisini tebrik ediyor ve başarılar diliyorum.