Bir şirkette iki yıldır çalışıyorum. Maaşım asgari ücretten çok daha yüksek ancak asgari ücretten gösteriliyor, üstü zarfla elden veriliyor. İşverenin bu şekilde yapması işçiye iş akdini fesh etme hakkı veriyor mu? Bunun bana bir zararı var mı? (ismi saklı)
Önce son sorunuzdan başlayarak cevaplayalım. Benim 'gizli kayıtdışılık' dediğim bu uygulama maalesef azalsa da hala devam ediyor. birçok firma işçilerinin maaşlarını devletten gizleyerek asgari ücret olarak bildiriyor. Bu şekilde devletten vergi ve prim kaçırılırken çalışanının da geleceği karartılıyor.
Çünkü sizin maaşınızın düşük bildirilmesi ileride alacağınız tazminattan emekli maaşına kadar her türlü ödemeyi de düşürüyor.
Bunun yasalar nezdinde idari para cezaları olduğu kadar hapis cezası da var. Çünkü burada evrakta sahtecilik ve hile de yapılıyor. Bu yüzden bu tür uygulamalara razı olmamak lazım. İlgili kurumların da denetimlerini sıklaştırması gerekiyor.
İşverenler vergi ve prim yükü yüzünden bu uygulamayı seçtiklerini söylese de birçok teşvik ile bu yükler azaltılıyor.
O yüzden bu 'hırsızlığı' yapmak hem kanunen hem de vicdanen doğru değil. Gelelim diğer sorunuza.
İş Kanunu'na göre, işveren işçinin ücretini kanun ve sözleşme hükümlerine göre hesap edip ödemezse işçi iş sözleşmesini bildirimsiz olarak fesh edebilir ve işverenden tazminat talep edebilir. Ayrıca işveren vergi ve sigorta primi kaybına sebebiyet verdiği için de devlet tarafından cezalandırılır. Bunun için size elden ücret ödendiğini ispatlamanız gerekir. Bunu ispatlayamazsanız iş sözleşmenizi fesh edip tazminatınızı alamazsınız.
EMEKLİLİK PRİMİ GEREKİR
Bir süredir çalışmıyorum.
Bu arada hastaneden yararlanabilmek için Genel Sağlık Sigortası ödüyorum, emeklilik hakkım var mı? Bu primler emeklilik hesaplamasında kullanılabilir mi? Yusuf KÜRKÇÜ
Sadece sağlık primi ödüyorsanız yani emekli değilseniz, herhangi bir işte çalışmıyor, ticari veya tarımsal faaliyette bulunmuyor, isteğe bağlı sigorta ödemiyor ve işsizlik sigortası parası almıyorsanız zorunlu Genel Sağlık Sigortası Primi ödüyorsunuz demektir.
Zorunlu GSS primi ödeyenler sağlık yardımı alabilir ancak ödenen bu primlerle emekli olamaz. Yani zorunlu olarak GSS ödeyenlerin ödedikleri sağlık primleri emeklilikte geçerli değildir. Emekli olabilmek için yukarıda saydığım faaliyetlerden birisi ile ilgili prim ödenmesi gerekmektedir.
İKİNCİ SİGORTA YASALDIR
Şu anda bir işyerinde çalışıyorum. Aynı anda ikinci bir işte çalışmam yasal olur mu? İkinci işte çalışmak yasak mı? Adıma iki yerden sigorta primi yatsa sakıncası var mı?
Mahmut ARSLAN
İş sözleşmesinde başka bir işte çalışma yasağı yoksa veya işveren işçinin başka bir işte çalışmasına izin vermiş ise işçi başka bir işte de çalışabilir.
Adınıza iki yerden prim yatmasında SGK açısından sakınca yok. Ancak işverenin ikinci işinizi yapmanıza izin vermesi gerekir.
Böyle bir izni yoksa işveren bunu öğrendikten itibaren 6 iş günü içinde işçinin iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir.
Yasal olarak ikinci işte çalışmanın ya da iki yerden prim yatmasının sakıncası yok ama işverenin izni gerekir.