● 3800 günüm var, şu an kanser tedavisi görmekteyim. Uzun bir süre çalışamayacağım ve şu anda raporluyum. Kanser tedavisi görürken maaş bağlanabilir mi? (ismi saklı)
Sosyal güvenlik mevzuatımızda engellilere kolay emeklilik imkânı sağlanırken çalışırken işgücü kaybına uğrayan yani malul olan sigortalılar için de erken emeklilik hakkı bulunuyor.
Malulen emeklilik şartları özellikle kanser ve türevlerine yakalananlar için farklılık da gösteriyor. Malulen emekli olabilmek için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu gösterir rapora ihtiyaç duyuluyor.
Ayrıca en az 1.800 gün (5 yıl) prim ödemiş olması ve sigorta olduğu tarihten bu yana 10 yıl geçmesi de isteniyor.
1.800 gün prim borçlanarak (doğum, askerlik gibi) da tamamlanabiliyor. 10 yıllık sigortalılık süresinin istisnası da bulunuyor. Eğer kişi sürekli birisinin bakımına muhtaçsa 10 yıllık sigortalılık süresi de aranmıyor. Malulen emeklilikte sigorta öncesindeki rahatsızlıklar değil çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkan hastalıklar dikkate alınıyor.
YÖNETMELİK DEĞİŞTİRİLDİ
Kanser hastalarının özelindeki uygulamaları detaylandıralım.
Malulen emeklilik şartlarıyla ilgili çıkartılan yönetmeliklerle ve yapılan değişikliklerle kanser hastalarına özel bir imkân tanınıyor. 3 Ağustos 2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan maluliyet tespiti işlemleri yönetmeliği ekinde, bununla ilgili detaylar belirlendi.
Kanser türüne göre değişmekle birlikte gerekli prim ve sigorta şartını taşıyan sigortalılar belli bir süre malul sayılıp maaş alabiliyor. Bu süre genel olarak 18 ay olarak uygulanırken; bazı hastalıklarda 12, bazılarında ise 24 ay olabiliyor.
1 YIL İÇİNDE BAŞVURU ŞART
Kanser hastalarının teşhisten itibaren 1 yıl içinde başvurmaları şartıyla sağlık kurulu raporu aranmaksızın yani yüzde 60 şartına bakılmaksızın malûllük aylığı bağlanabiliyor. Süre sonunda kanser hastalığına bağlı olarak çalışma gücü kaybına bakılıyor. Kayıp yüzde 60 ve yukarı ise malûllük aylığı devam ediyor. Yüzde 60 ve altında ise ya da iyileşmişse maaş ödemesi kesiliyor
HANGİ HASTALIKLAR VAR?
İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri dışındaki tüm malign hastalıklar teşhis tarihinden itibaren 18 ay süresince malûl kabul edilir ve bu süre sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendirilir. Kemik iliği veya kök hücre nakli ile beraber olan lenfomalar: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Akut lösemi (T-hücreli lenfoblastik lenfoma dahil): tanı veya relaps tarihinden itibaren en az 24 ay süreyle; kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Allojenik transplantasyon: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir.
İSTİFA EDENE TAZMİNAT YOK
● 17.01.2012'den bugüne çalıştığım iş yerinden çıkışımı istedim. Çıkarma yasağı var, bu yüzden çıkışımı vermediler. Benim ne yapmam gerek? Ne kadar tazminat alırım? Elif IŞIK
Bahsettiğiniz gibi işten çıkarma yasağı bulunuyor ve 30 Haziran'a kadar da uzatıldı. O yüzden bu sürede ahlak ve iyi niyet kurallarına uymama hali dışında işten çıkarma olmuyor. Ancak istifa etmeniz mümkün. Fakat eğer istifa ederseniz tazminat alamazsınız. Eğer 30 Haziran'dan sonra yine kendi isteğinizle ayrılırsanız tazminat alamazsınız. Tazminat son brüt maaşın iş yerindeki süreyle çarpılması sonucu bulunuyor. Her yıl için bir brüt maaş hesaplanıyor. Kalan ay ve günler de buna göre hesaba katılıyor.
İŞSİZLİK MAAŞI TAMAMLANIR
● 12/2014 yılında işten çıkarıldım ve işsizlik maaşı bağlandı. 15 gün aldım ve tekrardan işe başladım. Şimdi 3600'den işten çıkıp tazminatı mı alsam? 2014 yılında bıraktığım işsizlik maaşı tekrar bağlanır mı? Bilal KUŞ
şsizlik ödeneği alırken çalışmaya başlayanların (bir gün dahi olsa) işe girdiği tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde Türkiye İş Kurumu'na bilgi vermeleri gerekmektedir. İşsizlik ödeneği almakta iken işe giren ve bunu 15 gün içinde bildirenlerin ödenekleri 'yeni işe başlama' nedeniyle kesilir ve yeni bir işsizlik ödeneğine 'hak kazanamayacak' şekilde işlerini kaybetmeleri halinde kalan işsizlik ödenekleri, başvurdukları tarih itibariyle yeniden başlatılır. İşsizlik ödeneğinin yeniden başlatılmasının şartı ödenek alamayacak şekilde işten ayrılmaktır. Alacak şekilde yani tekrar 600 günü doldurup çıkartılmak suretiyle ayrılırsa yeni ödeneği alacaktır.