Yöneticiye iş güvencesi yok!

Çalışma hayatıyla ilgili yasalarımızda işverenler de olduğu kadar işçiler için de çeşitli güvenceler bulunuyor. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ayrımcılık tazminatı, haklı fesih bunlardan bazıları. Yasal güvencelerden birisi de işçilerin çıkartıldıklarında işe geri dönme hakları. Yani işten çıkartılan bir çalışan belli şartlarda aynı işe geri de dönebiliyor, ya da bunun yerine tazminat kazanabiliyor. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18. maddesine göre "Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır." Buna göre işveren sizi çıkartmışsa mutlaka bir yasal sebebi bulunması gerekir. Eğer bu sebep yoksa sizin için işe geri dönmenin yolu açılmış demektir.

BİR AY SÜRE VAR
Bu şartlar yerine geldiğinde eğer işten çıkartılmışsanız sizin için 30 günlük süre başlamış demektir. Bu 30 gün içinde arabulucuya giderek işe geri dönüş başvurusu yapmanız gerekiyor. Bu 30 günlük süre hak düşürücü bir süre olduğu için çok dikkatli olmak gerekir. Süre kaçırılmışsa fesih kabul edilmiş sayılır ve dava açma hakkınız sona erer. Arabulucuda eğer sonuç alınmaz ise bu kez 2 haftalık süre içinde iş mahkemesine dava açmak gerekiyor.

8 MAAŞ ÖDENİYOR
İşe geri dönüş kararı verilirken mahkeme işçinin çalıştırılmadığı süre için en fazla 4 maaşa kadar boş geçen süre tazminatına hükmedecektir. Bunun dışında işverenin tekrar işe başlatmaması ihtimaline karşı da bir tazminata hükmediyor. Burada tazminat miktarı 8 maaşa kadar çıkmış oluyor. Davanın sonuçlanmasının ardından çalışanın 10 gün içinde işverene yazılı olarak başvurması gerekiyor. Bu başvurudan sonra işveren bir ay içinde işçiyi işe başlatmak zorunda. Bunu yapmaz ise mahkemenin belirlediği tazminatı ödüyor.

YÖNETİCİ ŞARTI VAR
Bu arada işe iade hakkı tanınanların belli yetkilerle donatılmış yönetici olmaması da isteniyor. Yasalar işyerlerindeki yöneticileri farklı statülerde tarif ediyor. İşveren vekili olarak çeşitli hukuki sorumluluklar üstlenen yöneticiler için bir sınır yok. Yani bir şirkette işveren adına hareket eden ve iş yerinin yönetiminde yer alan kimseler işveren vekili olarak tanımlanıyor. Buradaki tanım geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Yani işveren vekili olarak genel müdür de bu tanıma girerken bir fabrikadaki ustabaşı da vekil sayılıyor. Bu anlamda hukuki sorumlulukları olan işveren vekillerinin iş güvencesi bulunuyor. Yani işten çıkartıldıklarında işe iade hakları var. Bu kişilerin eylem ve işlemlerinden patron da sorumlu oluyor.

UYGULAMA FARKLI
Fakat şirketin bütününü yöneten müdürler ile işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan, aynı zamanda işyerinin bütününü yöneten işveren vekilleri için uygulama farklı oluyor. Diğer bir deyişle, bu tür imza yetkisine sahip yöneticiler ve müdürler iş güvencesinden yararlanamıyor ve çıkartıldıklarında işe iade davası açamıyor. Burada görev tanımları önem kazanıyor. Yani genel müdür olmasına rağmen işletmenin bütününü yönetme yetkisi bulunmuyorsa o zaman iş güvencesinden yararlanabiliyor. Ya da bir insan kaynakları müdürünün işe alma ve işten çıkartmaya yetkisi yoksa, o da yararlanıyor. Ya da bu insan kaynakları müdürünün işten çıkartma ya da alma yetkisi olmasına rağmen işyerinin bütününü yönetme durumu yoksa yine yararlanabiliyor. Şirket idarecilerine verilen sıfatlardan çok, yaptıkları iş ve yetkileri önem kazanıyor. Bu durum özellikle çok şubeli büyük şirketlerde ortaya çıkıyor. Örneğin bir bankanın taşrada bir şubesinin müdürü o şubenin tümünü sevk ve idare etmesine rağmen tek başına işten atma ya da alma yetkisi yoksa iş güvencesi hakkından yararlanabiliyor.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM

● 1983 doğumluyum. Sigorta girişim 17.03.2005, ayrıca 1996'da çıraklık okulundan girişim var. Etkisi olur mu? Vedat YAŞAR

1996 yılındaki çıraklık okulundan aldığınız girişin emekliliğinize faydası olmaz. Siz 2005 yılındaki girişinizden dolayı 60 yaş ve 7000 prim günden tam emeklilik, en az 4500 prim gün, 25 yıl ve 60 yaştan kısmi emeklilik şartlarına tabisiniz.

● İşe giriş tarihim 01.05.1999, doğum 1980, ne zaman emekli olabilirim? Hasan BALLI

İşe girişinize göre 25 yıl, 58 yaş ve 5975 prim gün şartlarına tabisiniz. Emekli olabilmeniz için 58 yaşınızın dolacağı 01.05.2038 tarihine kadar 5975 günü tamamlamanız gerekmektedir.