Her çalışan haklı olarak bir gün emekli olmayı hayal ediyor. Ancak emekli olmak için bazı şartları da yerine getirmek gerekiyor. Eğer 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuşsanız EYT'li sayılıyorsunuz ve belli bir primi tamamlamak, erkekler için 25 kadınlar için ise 20 yıllık sigortalı süresini geçirmek gerekiyor.
Yaş şartı olmadan emekli olunuyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için ise belli sayıda prim ödemek, belli bir yaşı doldurmak gerekiyor. Prim ödemenin de değişik yolları var. Öncelikle bir hizmet akdi ile bir iş yerinde çalışmak gerekiyor. Bu durumda primleriniz 4A yani eski adıyla SSK olarak işveren tarafından ödeniyor.
BAĞ-KUR KAPSAMI
Bir başka yöntem ise Bağ-Kur. Bu durumda kendi primlerinizi kendiniz ödüyorsunuz.
Bir iş yerinin sahibi olmak ya da bir şirkete ortak olmak durumunda 4 B yani Bağ-Kur primleri ödeyerek emeklilik için ihtiyaç duyulan prim sayısını tamamlıyorsunuz.
Çalışma imkanı yoksa bu kez yine Bağ- Kur kapsamında isteğe bağlı sigorta ile prim ödüyorsunuz. 4C'liler yani memurlar ise ihtiyaç duydukları prim için devlette yaptıkları görev süresini tamamlıyor.
İSTENİLEN ŞARTLAR
Bu durumda primlerini kamu ödüyor.
Dolayısıyla bu primleri ödeyerek emeklilik için istenen şartı tamamlamak gerekiyor.
Geçmiş yıllara dönük çalışılmayan günleri ya da ileriye dönük bir toplu ödeme imkanı bulunmuyor. Ancak yasalarımızda 'borçlanma' denilen prim satın alma yöntemleri de var. Bu yöntem ile çalışmadan belli şartlarda prim satın alarak emeklilik için gereken sayıyı tamamlamak mümkün. Erkeklerin askerlik sürelerini, kadınların doğumdan sonraki çalışmadan geçen süreleri borçlanıp satın almaları bunlardan bazıları.
YASADA SIRALANIYOR
Sigortalıların borçlanma yapabilecekleri süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesi ile düzenlenmiş.
1) Kadınlar sigortadan sonra üç çocuğa kadar doğum borçlanması yaparak 2.160 günü toplu ödeme ile satın alabiliyor.
2) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri toplu olarak ödemek mümkün.
3) Emekli Sandığı'na tabi çalışan memurların, ücretsiz izin süreleri borçlanılabiliyor.
4) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri borçlanılarak emeklilik hesabında kullanılıyor.
5) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanılabiliyor.
6) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri de borçlanılabiliyor.
7) Grev ve lokavtta geçen süreleri de borçlanmak mümkün.
8) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri borçlanılıyor.
9) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, açıkta geçirdikleri süreleri borçlanma imkânları bulunuyor.
10) Part-time çalışanlar, 30 günden az çalışması olanlar, ücretli öğretmenler bu süreleri borçlanarak 30 güne tamamlayabiliyor.
İŞE GİRİŞ GERİ ÇEKİLİYOR
Kadınlar sigortadan sonra doğumları üç çocuk için borçlanarak yaparak 6 yıl yani 2.760 gün prim kazanabiliyorlar. Eğer yaş ve yıl şartları tamamsa 6 yıl beklemeden erken emekli olabiliyorlar. Erkekler ise sigortadan önceki askerliklerini borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor ve 1 yıl erken emekli olabiliyor. Ayrıca sigortadan sonraki askerliklerde borçlanılarak prim kazanılıyor. Yine anneler staj yapmışlar ve sonra çalışmaya başlamadan çocuk sahibi olmuşlarsa bu çocukları borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebiliyor.