İzmir depreminin ardından bir yıl geçti. Depremin binalara hasar vermesi ve riskli binaları artırması nedeniyle vatandaşlar kentsel dönüşüme yoğunlaşmıştı. Depremi yaşayanlar olarak anladık ki, en güvenli alanın evimiz olması gerekiyor. Gerçekten de deprem değil bina öldürüyor.
Binaların deprem yönetmeliğine uygun yapılması çok önemli. Çünkü deprem yönetmeliğine göre yapılan binalar denetimden geçiyor. Çevre Bakanlığı ve belediyeler sıkı kurallar uyguluyor. Ancak inşaat sektöründeki maliyetlerin yüksekliği gibi bazı etkenler kentsel dönüşümün önünde engeller oluşturuyor. Son dönemlerde inşaat malzemesi fiyatlarında yapılan fahiş artışlar müteahhitleri büyük sıkıntıya soktu. Mesela İzmir Karşıyaka'daki bazı müteahhitler inşaat maliyetlerini öne sürerek inşaatları durdurmaya başladı.
Hatta bazı müteahhitler bu nedenle fiyat teklifi bile yapamadığını belirtiyor.
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) tarafından düzenlenen Türkiye İnşaat Sektörü Çalıştayı'nın sonuç bildirgesinde, "Stokçuluğa ve fırsatçılığa dayalı fahiş fiyat artışlarının hızla normal seviyelere düşürülmesi gerektiği" vurgulandı.
YENİ TEŞVİK BEKLENTİLERİ
İMKON bildirgesinde ayrıca sektörel yapılanma ve sorunların çözümü amacıyla 'Müteahhitler Meslek Odası' kurulması istenirken, kamu müteahhitlerinin devam eden işlerinde fiyat farkı ve fesih kararnameleri çıkarılması, kamu ve özel sektör yüklenicilerine malzeme tedarik sorunlarından kaynaklı ek süre verilmesi, yapı müteahhitleri sınıflandırmasından kaynaklı sorunların da giderilmesi gerektiği belirtiliyor. İlaveten temel inşaat malzemelerine KDV indirimi, tapu harçları indirimi ve arsa üretim desteği gibi teşviklerin sağlanması talep ediliyor.
Serbest piyasa ekonomisi bahanesi ve döviz kurlarındaki oynaklık bahane edilerek fahiş fiyat uygulayanların önünü kesmek için devletin hammaddelerde taban-tavan fiyat düzenlemesi yapması önem taşımaktadır. Elbette ki inşaat sektörünün lokomotif rol üstlenmesi ve 170'ten fazla sektöre doğrudan ve dolaylı etki yapması, ekonomik potansiyel ve ülke geleceği açısından kritik öneme sahiptir.
Kovid-19'un meydana getirdiği küresel ekonomik problemler ile döviz kurlarındaki oynaklığın sektörde özellikle demir ve çimento gibi hammaddelerde durdurulamayan artışlara neden olduğu belirtiliyor. Bu gibi faktörler nedeniyle sektörün geleceği planlayamadığı dile getiriliyor. Tüm bu sorunlar regülatif düzenlemeler ile aşılabilir.
TÜRKİYE BU SORUNU AŞAR
Öte yandan kentsel dönüşüm sürecinde kredi çekmeyenlere Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından kira desteği sağlanmaktadır. Bu destek, büyükşehir olan İzmir'de 1150 TL'dir. Ev kiralarındaki yükseliş nedeniyle bu destek artırılabilir.
Kira desteğinin bir miktar artışı sağlanabilirse, kentsel dönüşüme ilgi daha çok artacaktır. Dönüşüm gerçekleştiremeyen bir kentte deprem yaşandığında bunun ülkemize ve devletimize getirdiği ağır maliyetler unutulmamalıdır.
Güvenli binalar depremin riskini düşürmektedir.
Yani "önlemek ödemekten daima ucuzdur" sözü doğrulanmaktadır.
Ülkemizin deprem kuşağında yer alması nedeniyle güvenli binalarda yaşamak herkesin hakkıdır. Türkiye güçlü ve büyük bir devlettir. İnşaat sektöründe yapılacak düzenlemelerle sorunlar çözüme kavuşacaktır.