Depremler ülkemizi derinden sarstı.
Asrın felaketinde yaralar elbette iyileşecek.
Kenetlenerek, yardımlaşarak, paylaşarak, tek yürek olarak bu kara günleri aşacağız... Bu felaketlerden çıkarılacak çok fazla ders var. Yapılara ilişkin radikal kararların alınması ve binaların afet yönetim esaslarına göre inşa edilmesi gerekiyor.
Deprem mühendisleri, jeofizik mühendisleri, inşaat mühendisleri, afet yönetim uzmanları, mimarlar ve sismik uzmanların önerileri doğrultusunda inşaat sektöründe ciddi yasal revizyon gerekiyor. Yasalar düzenlenirken bu uzmanların komitelere dahil edilmesi de risklerden kaçınmak, yeni felaketlerden zarar görmemek adına gereklidir. Çünkü doğa hatayı affetmiyor ve insanlığa "ortak akıl" çağrısı yapıyor.
11 ilimizde 7,7 ve 7,6 depremlerin art arda yaşanması "olağanüstü bir durum" olarak yorumlanmıştı. Deprem kuşağında olmamız ve bundan sonra da depremlerin yaşanacak olması multidisipliner çalışmayı zorunlu kılmaktadır.
Yeni çıkarılacak Fay Yasası öncesi Çevre Bakanlığı bu hususu dikkate alacaktır.
Çağın gerekliliklerine göre, tedbirlerin alınması gerekiyor. Ah öyle büyük bir felaket ki, can kaybımız 44 bini aştı. Bu savaştan bile beter!
Üstelik toplumsal travma, sosyolojik sorunlar, maddi sorunların toplamı uzun vadeli ağır psikolojik sorunlara dönüşerek, yıllarca etkileri sürecek dramlara yol açabilecektir.
AFETLERDEN DERS ALMALIYIZ
Depremin yarattığı işsizlik, parasızlık derin yaralar açmaktadır. Bu afetlerden korunmak için Deprem Afet Risk Analizlerine yönelik ciddi çalışmalar yapmak ve seferber olmak zorundayız. Kamu ve özel sektör, STK'lar ve tüm kurumlarının gündemi riskli yapıları dönüştürmek olmalıdır. Bilim insanları ölüm geliyor diye haykırıyor! Kahramanmaraş ve Hatay için ısrarla deprem uyarısı yapmışlardı.
Maalesef sesleri duyulmadı. İnşallah bu kez duyulacak ve bu felaketten ders çıkarılacak.
Fayların üstündeki bir ülke olarak, tedbir alıp felaketler olmadan önlemek için çalışmalıyız.
Tüm riskli yapıların dönüşmesi gerekiyor.
Kentsel dönüşüm için fon kaynaklarının genişletilmesi gerekiyor. Çünkü malikler hem ev kredisi ödeyip hem de ev kirası ödeyemiyor.
Bu nedenle kentsel dönüşüme yanaşmıyor.
Diğer taraftan son depremlerde gördüğümüz gibi deprem değil bina öldürüyor.
Ülkemizde müteahhit olma kriterleri kesinlikle revize edilmeli. Mesleki ve teknik tecrübeye, kapasiteye sahip olmayana, bünyesinde resmi kayıtlı mimar, mühendis, usta gibi uzman çalıştırmayanlara yetki belgesi verilmemeli!
Çünkü taşıma suyla iş yapan bu müteahhitlerin ilk amacı para kazanmak. Hal böyle olunca ahlaksızlık devreye giriyor. İşi kılıfına uydurma, malzemeden çalma, hile yapma ve rüşvet gibi durumlar ortaya çıkıyor.
ÖNCE TEDBİR SONRA TEVEKKÜL
Müteahhitler, yapı denetim şirketlerini bile bir şekilde baskı altına alabiliyor. Özellikle ahlaksızlık ve suiistimal yapılamayacak bir denetim mekanizması kurulmalı. Ayrıca hali hazırda binası yapılan ve müteahhidinden şikayeti bulunan malikler şikayetlerini kolayca yapabilecekleri bir telefon mekanizması kurulmalı.
Bu konuda ilgili bakanlıkların kolaylaştırıcı bir uygulama geliştirmesi, olası yeni riskleri önlemek adına fayda sağlayacaktır.
Babil Kralı Hammurabi'nin yasası gibi katı olursak, ancak bu tür ahlaksızlıklar önlenebilir.
Hammurabi Yasası'nda inşaatlarla ilgili "Bir inşaatçı her hangi bir kişi için bir bina inşa eder ve bu binayı uygun bir şekilde yapmazsa ve onun inşa ettiği bina yıkılıp sahibini öldürürse inşaatı yapan öldürülür" ifadesi yer alıyor. Bu kadar ağır olmasa bile müebbet hapis cezası verilebilir. Ceza ne kadar caydırıcı olursa hata da o kadar azalır.
İnanıyorum ki, Türkiye gibi pek çok alanda dünyada adını duyurmuş bir ülkede, evlerin mezar olması sorunu da aşılacaktır.
Ülkemizin önceliği deprem gerçeği olmalıdır.
Önce tedbir sonra tevekkül gelir.