Yaz aylarını yoğun yaşadığımız şu günlerde, sıcaklıklar mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor. Böyle bir iklimde, çalışma hayatında hava koşulları ister istemez üretkenlik üzerinde baskı yaratıyor.
Elbette çalışanlar, her koşula uyum sağlamak ve koşullara adapte olmanın bilincinde olsa da, çalışma şartlarının iyileştirilmesi pekala mümkün. Her ne kadar 4857 sayılı İş Kanunun 63. maddesinde fazla çalışma ile ilgili olarak günlük çalışma süresinin 11 saati aşamayacağı belirtilse de, valilik kararı haricinde, sıcak hava koşullarına özel, çalışma sürelerin kısalmasına yönelik bir zorunluluk bulunmuyor.
İŞVERENİN İNİSİYATİFİ
Esnek çalışma modelleri ise yalnızca işverenlerin inisiyatifine bırakılmış durumda.
Ekonomik zorluklarla mücadele edilen günümüzde, buna geçmek işverenler için kolay değil. Zaten esnek çalışma modelleri ağırlıklı olarak beyaz yaka çalışanlar için daha uygun bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin Google, "Summer Fridays" uygulamasıyla cuma günleri öğleden sonra yarım gün izin verirken, Microsoft Japonya haftada 4 gün çalışma modeliyle verimlilikte yüzde 40 artış sağladı. IKEA, yaz boyunca hibrit çalışma modeliyle çalışan bağlılığını güçlendirdi. Türkiye'de ise holding seviyesinde epey örnekler var.
Esas olan şu ki; belirli bir potansiyele gelen şirketlerin önceliği "çalışanların ne istediğini sorgulamak." Çalışanların motivasyonunu ve beklentisini esas alan yönetimler, şirketlerinin üretkenliğinin bu paralelde ilerlediğini biliyor. Sonuçta işi yapan da, yürüten de, yöneten de "insan", insan bir kaynaktır." Diğer taraftan yaz sıcakları sağlığı da tehdit ediyor. Pandemi yalnızca iş yapış biçimlerini değiştirmedi, yaşam alışkanlıklarını da kökten değiştirdi. Türkiye'de yapılan bir araştırmaya göre, pandemi döneminde bireylerin yaşam kalitelerinin ortalama yüzde 7,4 oranında azaldığı belirtiliyor.
2025 Yatırım Ortamını İyileştirme Kurulu (YOİKK) Eylem Planı'nda yer alan dijitalleşme adımları ve esnek çalışma modelleri çeşitli avantajlar sunabilir. Dijital dönüşüm sayesinde ofise gitmeden uzaktan erişimle üretkenlik korunabiliyor. Ofis çalışanlarının çalışma şekli üzerine konuşurken, alın teri ve beden gücü ile çalışanları unutmamak gerekiyor. Örneğin mermer ocaklarında, tarlalarda ve inşaatlarda kavurucu sıcaklık altında çalışanlara eğilmek önemli. Bir de vatan için canla başla çalışan askerlerimiz ile teyakkuzda olan askerlerimiz ve polislerimiz var. Ayni ve nakdi özlük haklarının iyileştirilmesini fazlasıyla hak ediyorlar.
Genel olarak bir değerlendirilme yapıldığında Sıcak İklim Çalışma Yönetmeliği çıkarılması sıcaklık bazlı mesai azaltımı hayata geçirilmeli ve 40 derece üzerindeki günlerde ücretli izin uygulaması gibi yasal düzenlemeler hayata geçebilir. İnsan odaklı yaklaşan ve bu düzenlemelere uyan işverenleri için de SGK prim desteği gibi teşvikler sağlanması da güçlü bir motivasyon olacaktır. İnsana verilen değer aslında şirkete yapılan bir yatırımdır...
