Dünya genelinde ekonomik dalgalanmaların ve teknolojik türbülansların yaşandığı bir dönemden geçiyoruz. Küresel rekabet artık üretim kapasitesinin ötesine geçerek, veriye dayalı karar alma ve dijital yönetim becerisiyle desteklenen üretim modelleriyle şekilleniyor. Ekonomik güç hem sahip olunan kaynak zenginliğine hem de bu kaynakların bilgi, teknoloji ve verimlilikle yönetilme kapasitesine dayanıyor. Bugün ekonomiler, fiziksel sermayenin üretim gücüyle dijital sermayenin verimliliğini buluşturabildikleri ölçüde güçleniyor.
DÖNÜŞÜM VİZYONU
Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıkladığı 2026 yılı bütçesi, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan güçlü bir dönüşüm vizyonu içeriyor. Bu vizyon, yatırımı, üretimi, ihracatı ve istihdamı merkeze alarak Türkiye ekonomisinin yapısal dönüşümünü hızlandırmayı hedefliyor. Bakıldığında bu yaklaşım, Yatırım Değer Teorisi'nin temelleriyle örtüşüyor yani bugünün doğru yatırım kararları, yarının refahını belirliyor. Ancak bu sürecin başarısı, veri kalitesi, bilgi yönetimi ve insan sermayesinin niteliğiyle doğrudan ilişkisine bağlı. Bu noktada yatırım politikalarının teorik temellerine bakmak, ekonominin yönünü daha iyi anlamamızı sağlar. Örneğin Modern Portföy Teorisi; riskin çeşitlendirilerek dengelenmesi gerektiğini savunmaktadır.
DİJİTAL SERMAYE
Türkiye'nin ekonomik yapısı da aslında bu bakış açısıyla hareket ediyor. Yani sanayi, tarım, enerji ve teknoloji gibi farklı sektörlerde eş zamanlı yatırımların yapılması, ekonominin dış şoklara karşı dayanıklılığını artırıyor. Davranışsal Finans Teorisi açısından bakıldığında; ekonominin sadece rakamla bağlı olmadığını, güven kavramının önemini ve bu duygunun yatırım kararlarını yönettiğini vurguluyor. Bu bağlamda TOBB, TİM, MÜSİAD ve TESK gibi kurumların reel sektörün nabzını tutan politikaları, yatırımcı güveninin inşasında kritik bir rol oynuyor. Günümüzde devletler ekonomi politikalarını; fiziksel sermayeden çok dijital sermaye ile büyütmeye odaklanıyor. Mesela yapay zekâ, büyük veri ve bulut bilişimdeki ilerlemenin temelinde doğru ve eksiksiz "veri" bulunuyor. ChatGPT, Gemini gibi yapay zekâ modellerinin başarısı, veri kalitesinin ne kadar belirleyici olduğunu kanıtlıyor. Eksik ya da hatalı veriyle çalışan bir sistem, tıpkı yanlış göstergelere dayanan bir ekonomi gibi sapma riski taşır. Bu nedenle Türkiye'nin hem kamu hem özel sektör düzeyinde güçlü bir veri kültürü oluşturması, kalkınma hedefleri açısından stratejik bir zorunluluktur.
EĞİTİMİN GÜÇLÜ YAPITAŞI
KOBİ'lerin, her üretim tesisinin ve her kamu kurumunun faaliyet verilerini düzenli biçimde toplaması ve saklaması, ülkenin dijital dönüşüm kapasitesini doğrudan etkilemektedir. Çünkü Veriye hâkim olan, geleceği yönetir, liderliği elinde tutar. Veri, döngüsel ekonomi gibi sürdürülebilir kalkınma modelleri için de temel bir girdidir. Üretimden tüketime kadar kaynak akışının izlenmesi, atığın yeniden üretime kazandırılması ve endüstriyel simbiyozun etkin biçimde uygulanabilmesi, doğru veri yönetimiyle mümkündür. Bu noktada TÜSİAD'ın sürdürülebilirlik çalışmaları, TİM'in ihracatta yeşil dönüşüm hedefleri ve TOBB'un Akıllı KOBİ Programı, Türkiye'nin dijitalleşme ve uluslararası rekabet gücünü destekleyen önemli adımlar arasında yer alıyor. Eğitim ise bu dönüşümün en güçlü yapıtaşıdır. Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK'ün dijital okuryazarlık, veri bilimi ve analitik düşünme temelli programları bu sürecin kalıcı hale gelmesinde önemlidir. Ekonomik kalkınma üretim, finans ve teknolojiyle desteklenmektedir. Ancak kalıcı hale gelmesi insan zekâsı ve bilgi yönetimiyle mümkündür. 2026 hedeflerinin başarısı, bütçe büyüklüğünden çok bu hedefleri yönetecek bilgi altyapısının sağlamlığına bağlı. Türkiye'nin yarını, insan aklını, veriyi ve yerli teknolojiyi aynı potada birleştiren vizyonla güçlenecektir.
