ABD'de federal hükümetin kapanması, Washington'daki siyasi çekişmenin ötesinde küresel ekonomiyi doğrudan etkileyen bir gelişme olarak öne çıkıyor. Kongre'de bütçede uzlaşma sağlanamadığı için kamu kurumları faaliyetlerini durdurma kararı aldı, çalışanlar izne çıkarıldı. Kapanmanın gerekçesi siyasi olarak değerlendiriliyor ve durum piyasalarda güvensizlik iklimi olarak yorumlanıyor. Gelişme küresel piyasalarda hem endişe hem de fırsat arayışını tetikliyor. Dolar endeksi değer kaybederken Avrupa borsalarında görece pozitif bir hava esiyor. Her zamanki gibi güvenli liman arayanlar altına yöneliyor. Altının yükselişi tesadüf değil; uzmanlara göre önümüzdeki dönemde de yükseliş potansiyelini koruyor. Altın her zamanki önceliğini korur ve yatırımcıların ilk tercihi olmaya devam eder. Tabii kapanma süreci uzadıkça güvenli liman talebinin artacağı ve altın fiyatlarının daha da yukarı yönlü hareketlenebileceği öngörülüyor.
'DOĞRUDAN ETKİLER'
Kapanma uzarsa sıkıntı ekonomik verilerin gecikmesi şeklinde değerlendirilebilir. Tarım dışı istihdam, enflasyon ve büyüme gibi göstergeler yayımlanamazsa, ABD Merkez Bankası'nın karar alması zorlaşabilir. Çünkü veri her şeydir, gelecek kararlarını doğrudan etkiler. Verisiz bir ekonomi, kör uçuşa benzetilir. Bu da piyasaların tahminlerle hareket etmesine yol açar ki dalgalanmalar büyür, hatalar artar. Türkiye açısından bakıldığında; döviz kuru, borsa ve tahvil piyasası üçü birden etkilenir. Dolar/TL'de yukarı baskı görebiliriz. Yabancı yatırımcı çıkışları, satış baskısı yaratarak BIST'i zorlayabilir. Borçlanma maliyetleri de risk primi yükselirse artar. Buna karşılık, ihracat yapan ve döviz geliri yüksek şirketler görece daha rahat pozisyon alabilir. İş dünyası açısından bakıldığında en kritik nokta bu dalgalanmanın finansmana erişimi zorlaştırmasıdır. Şirketler kredi maliyetlerindeki artışa hazırlıklı olmalı, nakit akışlarını güçlü tutmalıdır. Küresel krizler en çok hazırlıksız yakalanan ekonomileri olumsuz etkilemektedir. Reel sektörün, özellikle ihracata dayalı işletmelerin pazar çeşitlendirmesine gitmesi önem taşımaktadır. Böylece tek bir bölgedeki riskin tüm bilançoya yansıması engellenebilir.
'ÜÇ OLASILIK VAR'
Nitelikli iş gücü her zamankinden daha çok öne çıkıyor. Kamu tarafında ise öngörülebilirlik mesajı vermek, iş dünyası ve yatırımcıya güven aşılamak için kritik önem taşıyor. Merkez Bankası'nın ve ekonomi yönetiminin piyasa dostu adımları ile şokların etkisini azaltacaktır. Önümüzde üç olasılık var. Eğer kapanma kısa sürerse belirsizlik hızla dağılır, piyasalarda toparlanma yaşanabilir. Orta vadeli bir kapanma olursa altın güçlü seyrini korur, dolar dalgalı kalır, bizde ise seçici yükselişler olsa da genel görünüm baskı altında kalır. Uzayan bir kapanma halinde ise ABD büyümesi yara alır, küresel riskten kaçış hızlanır, gelişen ülkelerden sermaye çıkışı artar, kur ve CDS üzerinde baskı oluşur. Böyle bir senaryoda Türkiye'de reel sektörün ihracata daha fazla yaslanması, iş dünyasının risklerini çeşitlendirmesi, kamunun ise güveni artıracak güçlü iletişim kurması kaçınılmaz hale gelir.
Ekonomi rakamlardan ibaret değildir, güvenin ve beklentilerin toplamıdır. Bu süreçte altının öne çıkışı şaşırtıcı değil, tam tersine krizin devam etmesi halinde daha da güçlenecek bir eğilimin habercisi. Türkiye için de risklerin yanında büyük fırsatlar var, önemli olan hazırlıklı olmak ve doğru stratejiyle yol almak.
