Dolandırılıyoruz, kandırılıyoruz.
Evet, ilk bakışta kurbanız. Hatta Hoca Nasreddin bile demiş:
'Hanıım hanım! Hırsızın hiç mi kabahati yok?' diye... Velhasıl babamın da alternatif bir sözü var: 'Malına sahip ol, hırsızın başını belaya sokma...' Tamam da, gerçekten kurban mıyız, yoksa bu ifade işimize mi geliyor?
BİLİNÇ VE BİLİNÇALTI
İnsan zihnini bilinç ve bilinçaltı diye ikiye ayırmışlar. Bu ikisi arasında kapasite ve hız farkı korkunç boyutlarda... Bilinçli zihnimiz, analiz eden, ayırt eden hatta yalanı icat eden kısım, bizi uygar insan yapsa da aslında çok yavaş bir sistem ve depolama alanı çok dar. Oysa bizi hayatta tutan, eş seçimimize müdahil olan ve otomatik bedensel fonksiyonlarımızı kontrol eden bilinçaltımız çok hızlı ve geniş bir alana tekabül eder.
DOĞAL ALARM SİSTEMİ
Meşhur çizgi roman kahramanı Örümcek Adam'ın örümcek hisleri vardır.
Tehlike anında onu uyarır. Aynen bu kahraman gibi hepimizin de örümcek hisleri olduğunu söyleyebilirim. Nasıl mı? Dışarıdan akan verinin bir birimini bilinçli olarak algılarken belki bir milyon birimini de bilinçsizce algılıyoruz. Yani bu bilgi bilinçaltımıza iniyor. Dolayısıyla aslında 'his' dediğimiz şey, bilinçsizce algıladığımız, bilinçaltımızdan çağırdığımız bir kayıttan ibaret. Peki bu bilginin anlamı ne? Biz, aldatılma olayına karşı doğal bir alarm sistemiyle donatılmışız.
Bizi kandırmak o kadar da kolay değil.
Peki madem öyle, neden bu kadar kolay yanıltılabiliyoruz? 'Sözde' örümcek hislerimizi işlevsizleştiren nedir?
İÇ SESİNİ BASTIRMAK
Daha biriyle ilk tanıştığımız andan itibaren midemizde oluşan o garip hisse neden uzun süre kulak asmıyoruz?
Çünkü kazanmak istiyoruz. Hırslı ve iştahlıyız. Kazanma ve elde etme iştahımız, aleyhimize çalışıyor. Nasıl ki birazcık daha uyuyabilmek için alarmı beş, on dakika sonraya erteliyorsak bu konuda da öyle davranıyoruz.
İNANMAK İSTİYORUZ
O kadının bizden hoşlanabileceğine inanmak istiyoruz. O dolandırıcının aslında bize yatırım fırsatı sunan bir girişimci olduğuna inanmak istiyoruz.
Özetle; insanlar çıkarları uğruna iç seslerini bastırır, sonra da kandırıldıklarını söylerler. Biz de öyle yapıyoruz.