Ramazanla birlikte yaşanmaya başlanan manevi atmosfer ve ibadet bilinci, oruçlu kimselerin daha dikkatli davranmalarını sağlar. Dinin gayesi, insanla Allah arasındaki irtibatı sağlam tutmaktır.
İslam dini, namazı, orucu, ibadetleri, güzel ahlakı, kul hakkına riayeti ve helal kazancı ile bir bütündür. Her konuda hassasiyeti gerektirir. Gün boyunca çeşitli mahrumiyetlere katlanarak, aç susuz durup oruç tutarak, akşam iftar sofrasında helal olmayan bir rızıkla iftar etmek mantıklı bir hareket olmaz. Gazali'ye göre, böyle oruç tutanlar, bir ev yapacağım diye bir şehri yıkanlara benzerler. Şu halde, oruç nasıl ki dini bir vecibe ise, çoluk çocuğumuza vereceğimiz kazancımızın ve boğazımızdan geçecek her bir lokmanın helal ve temiz yollarla kazanılmasına azami dikkat göstermek de, en az onun kadar önemli başka bir din görevdir. Bakınız Hz. Peygamberimiz ne buyuruyor: "Nice oruç tutanlar vardır ki, tuttukları oruç neticesi, açlık ve susuzluktan başka karları yoktur."( İbn Mace, sıyam, 21) Nefis terbiyesi açısında bakılırsa, iftarda yenecek yemek miktarı, Ramazan dışındaki akşam yemeklerinden farklı olmamalıdır. İki öğünün yiyeceğini toplayıp, akşam mideye doldurmak, sağlık yönünden de, manevi bakımdan da zararlıdır. Dinin gayesi, insanla Allah arasındaki irtibatı sağlam tutmaktır. İbadetler ve bu arada oruç da bu amaca hizmet eder. Netice olarak gerçek anlamda orucun yalnız mideyi boş tutmaktan ibaret olmadığı ortaya çıkıyor.
CAN GÖZÜNÜN AÇILMASI
Bunun yanında, maddi-manevi her türlü fenalıktan kaçınmak organları günahlardan uzaklaştırmak, gönlü de Hak'tan gayri şeylerden boşaltmak gerekir. Vaat edilen mükafatlara ancak böyle ulaşılabilir. Hz.Mevlana'nın bir sözü ile bitirelim: "Oruç can gözünün açılmasıdır, bedenleri kör eder. Senin gönül gözün kör olduğu için, hiçbir ibadetin seni aydınlatmıyor." Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: "Oruç bir kalkandır (yani bu ibadet, sahibim beşeri ihtiraslardan korur). Oruçlu kimse kötü söylemesin, oruçlu kendisiyle itişmek ve dalaşmak isteyene iki defa: "Ben oruçluyum!" desin, yani ona bulaşmasın. Allah'a yemin ederim ki oruçlu ağzın açlıktan dolayı olan kokuşu, Allah kalında misk kokusundan daha güzeldir. (Allah şöyle buyurur): "Oruçlu kimse benim için yemesini içmesini cinsel arzusunu bırakmıştır. Oruç doğrudan doğruya ve sadece benim için yapılan bir ibadettir. Onun ecrini, yani manevi ödülünü de doğrudan ben veririm. Halbuki başka ibadetlerin sevabı on misli olarak verilir." (Müslim, sıyam, 161- 165) Hadisimizde orucun önce ahlaki boyutu dikkati çekmektedir, insanlar arasında tartışma kavga gürültü her zaman görülen bir hadisedir.
ORUCUN TAKVA BOYUTU
Ramazanla birlikte yaşanmaya başlanan manevi atmosfer ve ibadet bilinci, oruçlu kimselerin daha dikkatli davranmalarını sağlar. Gerçekten ramazan günlerinde asayiş problemlerinin azaldığı görülmektedir. İkinci olarak hadiste orucun takva boyutu karşımıza çıkmaktadır. Oruç, başka bir amaçla değil, sadece Allah emrettiği için yapılması gereken bir ibadettir. Oruçta ihlas unsuru önemli yer tutar. Yani bu ibadette gösterişe yer yoktur. Özellikle serin ve kısa günlerde oruçlu olup olmadığımızı kimse bilemez.
