Rekabet gücü en yüksek ilimiz hiç şüphesiz İstanbul.
Onu Ankara ve İzmir izliyor.
En alt sırada ise Şırnak var.
Bunun anlamı şu: İstanbul'da iş imkanı var, mesleğiniz ne olursa olsun, hatta olmayanlar için bile İstanbul bir cazibe merkezi. Hala taşı toprağı altın yani. Ve en önemlisi, İstanbul'un arayı her sene daha da açıyor olması. İzmir'le arasında 43 puan var mesela.
Sözünü ettiğim veriler, Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) işbirliği ile Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (EDAM) tarafından hazırlanan 'İl Bazında Rekabet Endeksi Raporu'ndan.
Geçtiğimiz hafta Adana'da düzenlenen toplantıyla açıklanan rapora göre, İstanbul'un İzmir'le ve diğer illerle arası 2008-2014 yılları arasında iyice açıldı. İstanbul'un puanı 100, Ankara'nın 79, İzmir'in ise 57, Şanlıurfa'nın 6, Muş'un 3, Şırnak'ın 2.
En rekabetçi ilk otuz şehir arasında Trabzon, Rize ve Artvin'deki yükseliş dikkat çekerken; Zonguldak, Mersin ve Adana rekabet gücünü kaybeden şehirler asında yer alıyor.
EGE'NİN DURUMU
Ege Bölgesi'ndeki illerin rekabet endeksindeki ortalama sırası 17.
Son 6 yılda bu bölgedeki illerin, emek piyasasında daha rekabetçi bir sıralamaya yükseldikleri görülüyor.
Öte yandan, bölgenin yaratıcı sermaye rekabetçiliğinde gerileme göze çarpıyor.
Biraz da genel değerlendirmede ilk üçte yer alan İzmir'in alt endekslerdeki durumuna bakalım. Piyasa büyüklüğü endeksinde de ilk üçte ama İstanbul'un puanı 100 iken, İzmir'in 21. Yani İstanbul'un Türkiye ekonomisindeki büyüklüğü bir orantısızlık yaratırken, piyasa büyüklüğü ile rekabet endeksi arasındaki ilişkiyi de zayıflatıyor.
Ülkenin tasarruflarının verimliliği artıracak yatırımlara yönlendirilmesi önemli olduğu gibi, bankacılık sektörünün şeffaf ve güvenilir olması da rekabet gücünü artıran unsurlar.
Bu verilerin izlendiği finansal derinlik endeksinde İzmir, yerini Muğla'ya kaptırmış. İstanbul 100, Ankara 81, Muğla 54, İzmir 52 puanda.
Bir önemli ölçüm de emek piyasaları endeksi. Özellikle genç işsizlik oranını artıran işgücüne giriş bariyerleri, liyakata dayalı olmayan atamalar, işgücünde kadın-erkek hak eşitsizliği gibi unsurlar, emek piyasalarında verimsizliğe yol açan etkenler. İşin ilginç yanı bu endekste İstanbul, Ankara ve İzmir'in ilk üçte yer almaması. İlk beşte Tekirdağ, Kocaeli, Antalya, Muğla ve Yalova geliyor. 2008'ten 2014'e sıçrama yapan illere bakıldığında da Denizli, Bolu, Aydın, Uşak ve Manisa'nın yani Ege'nin performansı dikkat çekiyor.
BÖLGESEL KALKINMA
Ekonomik gelişmede bir bölgenin otoyol, demiryolu uzunlukları, havayolu ile taşınan yolcu ve yük miktarlarının ölçüldüğü fiziki altyapı da önem taşıyor. 2008'de 2. sırada olan İzmir, 20147'te 5. sıraya inmiş. Antalya'da İstanbul'u geçmiş.
İşgücünün temel eğitim süresi ve kalitesinin hesaplandığı İnsan Sermayesi Endeksi'nde de İzmir 3. sıradan 6. sıraya gerilemiş.
Eğitim, sağlık, katılım, kültür, güvenlik, gelir dağılımı, kadın-erek eşitliği gibi unsurların göz önüne alındığı Sosyal Sermaye Endeksi'nde ise İzmir yerini koruyor, yine 6. sırada. İlk sırada Bolu yer alırken, İstanbul 18. sıraya gerilemiş.
Yaratıcı Sermaye Endeksi'nde ise hem teknoloik gelişime uygun altyapı varlığına, hem de inovasyon yoluyla rekabet yaratabilecek verilere bakılıyor. İzmir'de yine gerileme var, 4. sıradan 6. sıraya indiğini görüyoruz.
Bu veriler bize ne söylüyor? Raporu hazırlayan TÜRKONFED Ekonomi Danışmanı Pelin Yenigün Dilek'in görüşlerine bir sonraki yazıda yer vereceğim ama şimdilik son sözü Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu'na bırakayım:
"Daha fazla refah üreten ve bu refahı daha fazla dağıtan bir ülke için, bölgesel kalkınma ve rekabetçilik kritik öneme sahip."