Hafta başı itibari ile SARS-CoV-2 virüsünün dünya çapında yaptığı hasarın bilancosu 2.543.959 ölüm ve 114.719.234 vaka sayısı şeklinde idi. Hâlihazırda hastalığı geçirenler de 90.270.892 kişiye ulaştı. Ülkemiz de 28.569 ölüm ve 2.701.588 toplam vaka sayısı ile küresel düzlemde ilk on ülke arasında.
Hatırlanacağı gibi 1997 yılında yaşanan kuş gribi ve ardından 2009 domuz gribi vakalarının etkeni de Kovid19 ailesinden kardeş bir virüsün yapmış olduğu bir enfeksiyondu.
SARS-CoV-2 olarak adlandırılan yeni corona virüs de yarasa, kedi ve yılan gibi çeşitli hayvan türlerinde tespit edilmişti ve 2019 yılı sonundan itibaren pandemi boyutlarında bir korku ve panik yaratarak hayatımıza girdi ve yakın zamanda aşılama çalışmaları yapılmasına rağmen bunu devam ettiriyor. Neredeyse tüm devletlerin sağlık alt yapıları sadece korona ile infekte insanların sağlıklarına yeniden kavuşmaları için ayrılmış durumda. Bir yıl öncesinde tüm bu sağlık kapasitesi koroner kalp hastalıklarından diyabete, kanserden obeziteye bilinen ve insanları tehdit eden ama günümüzde Kovid 19 nedeniyle daha az anılan hastalıklar için kullanılıyordu.
CİDDİ BİR SORUN
Tıp terminolojisinde kronik hastalıklar deyince, yavaş gelişen, kontrol altında tutulmadığında bireylerin yaşam standartlarının azalmasına ve hatta ölümlerine neden olabilen uzun süreli hastalıkları anlıyoruz. Yüksek tansiyon, kanser, şeker hastalığı gibi.
Kronik hastalıklarda tam iyileşme çok nadir olduğundan, tedavi ve bakım süreçleri oldukça uzundur. Bu nedenle de yönetilmesi hem ülkelerin sağlık sistemleri hem de hastalar ve bakım veren kişiler açısından oldukça zorlu bir tıbbi durumdur. Dünyada küresel ölçekte bulaşıcı olmayan bu tür kronik hastalık orijinli yaşamını kaybeden insan sayısı 70 milyonun üzerindedir, dolayısı ile çok ciddi bir global sağlık sorunudur. Yıllık bazda kalp damar sistemi hastalıkları, kanser ve solunum yolu orijinli ölümler sırası ile 19 milyon, 10 milyon ve 4 milyondur.
KRONİK TEHLİKE!
Yaşam süresinin uzaması ve yaşlı nüfusun demografik yapıda oransal artışı kronik hastalıklar sıklığını da artırmaktadır ve bugünün refah devletleri diye anılan Avrupa ve Amerika'nın, Kovid 19 nedeni ile içinde bulunduğu acı durumu da bir nebze açıklamaktadır.
Çünkü Korona, yaşlılarda daha kötü seyrettiğinden ölüm oranlarını artırdığı gibi vaka sayıları da sağlık sistemlerini çökertecek düzeyde çoktur.
Kronik hastalıkların, Kovid19 olmadan önce de düşük ve orta gelirli ülkeler için çok önemli bir ekonomik ve sağlık sistemi riskleri oluşturduğu, ayrıca bu ülkelerde görülen hızlı kentleşme ve nüfus artışının da bu sorunu katladığı düşünüldüğünde bir kısır bir döngü içerisinde olunduğu tüm açıklığı ile izlenmektedir. Zenginliğin ve fakirliğin dinamikleri farklı olsa da SARS-CoV-2 virüsü, tüm dünyayı sağlık sistemlerinin çöktüğü, sektörlerin kapanması nedeni ile ekonomilerinin krize girdiği ve sosyal kaosları tetiklendiği ortak pastada ironik bir şekilde birleştirmiştir.
Dünyada, bulaşıcı olmayan hastalıklar ölümlerin yüzde 90'ına, toplam hastalık yükünün de yüzde 80'ine neden olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verileri, fazla kiloluluk ve obezitenin yetişkin diyabetinin yüzde 80'inden, kalp hastalıklarının yüzde 35'inden ve hipertansiyonun da yüzde 55'inden sorumlu olduğunu ve her yıl Kovid 19 nedenli ölümler kadar kayba yol açtığını açıklıyor.
Nihayetinde aşılamanın başlaması SARS-CoV-2 pandemisi için karanlığın dağılmakta olduğu müjdesini vermekte ise de, ülkemiz dahil tüm dünya, Corona sonrası fiziksel hareketsizlikten sigara kullanımına, sağlıksız beslenmeden alkole kadar birçok etkenin tetiklediği kronik hastalıklarla mücadelenin uzun süreceğini görmektedir.