Bir aralar Türkiye ekonomisini yere göğe koyamayan, sürekli methiyeler dizen yabancı ekonomi basını, yatırım bankaları, derecelendirme kuruluşları hatta ekonomi yönetimleri bugünlerde uyarı yapmayı tercih ediyor. Sanki sıraya girmiş gibi, her gün birinden ekonominin olumsuz noktalarına dikkat çeken haberler işitiyoruz.
Bu hafta sırada Moody's vardı. Moody's bizim de uzun süredir vurgu yaptığımız "cari açık" sorununun altını çizerek, cari açığın finansman sorunu ve bu bağlamda sıcak paraya bağımlılığın artması ile finansal kırılganlığın yükseldiğini hatırlattı. Bizlerin değil ama bu tür yabancı kuruluşların uyarıları önemli, yabana atmamak gerekiyor. Moody's derecelendirme kuruluşu olduğundan kredi notu veriyor. Hazinelerin ihraç ettiği tahvil ve bonoların faiz oranlarında, ne yazık ki desek yeridir, derecelendirme kuruluşların verdiği not önemli rol oynuyor. Kamu veya özel kesimin borçlanmak amacıyla çıkardıkları tahvil ve bonoların "geri ödememe riski" Moody's ve Standart and Poors gibi kuruluşlarca derecelendiriliyor.
NOTUMUZ SPEKÜLATİF
Şu anda Türkiye'nin notu Moody's e göre Ba2, Standart and Poors'a göre BB seviyesinde. Yani 100 üzerinden 65-70. Bu da, "yatırımcılar, Türkiye'nin tahvilini alırsanız yüzde 70 sözünü tutar, yüzde 30 verdiği faiz ve anapara yükümlülüğünü yerine getirmeyebilir. Bizden uyarması" anlamına geliyor. Dolayısıyla, not yükseldikçe risk azaldığı için faiz oranı da düşüyor ve finansman maliyeti azalmış oluyor. Tersi durumda da finansman maliyeti kaçınılmaz olarak yükseliyor.
Moody's aslında uyarı ile aba altından sopa göstermeye çalışıyor ve olası not indirimine dikkat çekiyor. Geçen sene Meclis kapanmadan kısa süre öncesinde not yükseltme sinyalleri veriyordu. Mali Kural kanun tasarısı geri çekilince, not artırımı da beklemeye alınmıştı ta ki cari açık kendini gösterene kadar.
Diğer bir uyarı birkaç hafta önce J.P.Morgan'dan gelmişti, Moody's ile aynı paralelde diyebileceğimiz. J.P.Morgan da cari açığı ön plana çıkararak, alınacak önlemlerin başta bankacılık sektörü olmak üzere halka açık şirketlerin karlarını olumsuz etkileyeceğini hatırlatıp, yatırım tavsiyelerinde İMKB'yi gerilere atmışlardı.
PARA POLİTİKASI
Financial Times ise Mayıs ayı enflasyonundaki artışın Merkez Bankası'nın şuan uyguladığı para politikalarında zorlayacağı, kaçınılmaz olarak faiz artırmak zorunda kalacağını duyurdu. Aynı zamanda, maliye politikalarının biraz daha sıkılaştırmanın da para politikalarında etkiyi artıracağı hatırlatması yapıyor.
Tek tek sıralamayalım... The Wall Street Journal ve Goldman Sachs da Türkiye ekonomisindeki son gelişmeleri öne sürerek yatırım için çekincelerini dile getirdiler. Bu kurumların tavsiyelerini de yabana atmamamızda fayda var. Yabancı yatırımcıların piyasalarımıza yaptığı yatırımlarda aracılık yapıyorlar. Hatta Hazine'nin eurobond ihraçlarında talep toplayıp yüklenimlerini gerçekleştiriyorlar.
Sonuçta, içerde pembe tablo çizilse bile, dışarıdan görünenler biraz daha farklı. Sanırım halının altı da görünüyor dışarıdan. Seçim sonrasında hükümet ister istemez halıyı kaldırıp altını temizlemek zorunda. Öncelikle, para politikalarında Merkez Bankası senaryosunu değiştirerek revizyona gidebilir. Maliye cephesinde ise, vergi ve enerji alanında zamlarla vergi gelirleri yükseltilebilir. Bu arada "borç yapılandırması" kapsamında gelecek 58.3 milyar TL hükümetin elini güçlendirecek. Aslında, diğer aflardan başvuru miktarının tamamının gerçekleşmediğini biliyoruz. Olsun, yine de borç stokunun erimesinde katkı yapabilecek.