Bu hafta gündemimiz Merkez Bankası... Faiz kararına ve bağımsızlığına değindik. Politik cepheden gelen eleştirileri tartışmaya çalıştık. Bugün Başkan Başçı Bakanlar Kurulunu bilgilendirecek. Biraz zor geçeceğe benziyor toplantı... Bu arada zamanlama açısından Başkan Başçı'nın elini güçlendirecek resmi doküman niteliğindeki "Finansal İstikrar Raporu"nu yayımladı Merkez Bankası. Neden faizlerin yükselmesi gerektiğinden, bazı risk faktörlerine kadar bir dizi bulgu ve öngörüler yer alıyor raporda Başçı'nın kullanabileceği...
Öngörülerden ve bulgulardan dikkat çekenlere biz de değinelim. Kuşkusuz faiz artırımının önemli dayanağı ön plana çıkarılıyor. Merkez Bankası'na göre şu anda para politikalarında normalleşmeye gitmeye başlayan FED gelecek yılın ortalarında faiz artırımlarına ölçülü adımlar atmaya hazırlanıyor. Tahvil alımını her toplantısında 10 milyar dolar eksilterek Ekim ayında sıfırlamış olacak. Zaten bu noktada belirsizlik yok. Ancak yüzde 0.25 seviyesindeki politika faiz oranını ne zaman yükselteceği kısmen de olsa belirsizlik içeriyor. Birkaç kez Yellen 2015'in ortalarını telaffuz etse de arada bir kapıyı az aralık bırakmayı da ihmal etmiyor.
KÜRESEL LİKİDİTE
Aynı zamanda raporda Avrupa Merkez Bankası Draghi'nin üzerinde durduğu parasal genişleme olasılığı da hatırlatılıyor. Önümüzdeki hafta Perşembe günü rutin toplantısı var AMB'nin. Belki pas geçip Temmuz başındaki toplantıya erteleyebilirler genişleme programını. Tabi erteleme seçeneği de geçerli. Gelecek enflasyon verileri deflasyonist baskıları hafifletir, büyümenin öncü göstergeleri de büyüme hızını yükseltici boyutta olursa Draghi "uzun dönemli yeniden finansman" uygulamasına ihtiyaç duymayabilir. Sonuçta iki büyük merkez bankasının küresel likiditeyi rahatlatıcı aksiyonlar üzerinde durması gelişmekte olan ülke merkez bankalarının da elini rahatlatıyor.
Merkez Bankasına göre belli risklerin analizi ise şöyle.
İlk sırada kredi riski var. Kredi büyümesindeki yavaşlama, 2014'ün ilk çeyreğinde güçlenmiş, son dönemde finansal koşullarda gözlenen toparlanma, kredi büyümesindeki düşüşün yılın kalanında daha ılımlı olabileceğine işaret ediyor.
İkincisi likidite risk. Merkez Bankası'na göre bankacılık sisteminin kısa vadeli likidite şoklarına karşı olan dayanıklılığı yüksek seyrediyor. Fonlama kalitesindeki gelişmeler bankaların orta ve uzun vadede önemli likidite risklerine maruz kalma ihtimallerinin düşük olduğuna işaret ediyor.
YÜKSEK FAİZİN BEDELİ
Üçüncüsü faiz riski. Gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikalarına yönelik belirsizliklerin devam etmesi, uluslararası yatırımcıların risk iştahındaki dalgalanmalar ve yurtiçi fiyatlardaki oynaklık finansal sektörün faiz risklerine karşı duyarlılığının önemini artırıyor. Merkez Bankası'nın çarpıcı tespitini aynen aktarıyorum "TL tarafında bankaların faiz riskine duyarlılığını artıran temel bilanço kalemi tüketici kredileridir." Aslında risk bankalar tarafında olduğu gibi kredi kullanan bireylerinde üzerinde. 200 milyar TL'nin üzerinde ödenmesi gereken kredi borcu. Dile kolay.
Dördüncüsü, sermaye yeterliliği, karlılık ve şoklara dayanıklılık. Faizlerin yüksek seviyelerde olmasından pek memnun olmadığını Merkez Bankası şu tespitle dile getiriyor: "Son dönemde faiz oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar bankacılık sektörünün karlılığının yanı sıra sermaye yeterlilik oranını da olumsuz etkilemiş, ancak söz konusu oran yasal ve hedef rasyoların üzerinde kalmaya devam etmiştir."
Sözün özü, Merkez Bankası yukarıda saydığımız riskleri yakından izlemeye devam edecek, risklerin aşağı yönlü hareketiyle açılacak marjı da hemen değerlendirecek. Son 50 baz puan faiz indiriminde yaptığı gibi.