Özel Ento Kulak Burun Boğaz Dal Merkezi hekimlerinden Op. Dr. Kaan Akacun, "Sessiz orta kulak iltihabı dediğimiz kronik orta kulak iltihabı, akut orta kulak iltihabından daha tehlikelidir. Ağrı şikayeti olmadığı için çocuk ve aile bunu fark etmeyebilir. Çocuğun yüksek sesle konuşması önemli bir belirti olabilir" diyor. Op. Dr. Kaan Akacun, orta kulak iltihapları ile ilgili sorularımızı yanıtladı. -Orta kulak iltihapları ne gibi sorunlara yol açabilir?
Orta kulak iltihaplarının iki temel formu var:
-Akut (alevli) orta kulak iltihabı
-Kronik orta kulak iltihabı
Akut kulak iltihabı da tehlikeli olabilir ama esas tehlike oluşturan kronik orta kulak iltihaplarıdır. Çünkü orta kulak, doğal açıklıklar ve damarsal yapılar aracılığıyla beyin omirilik sıvısıyla birleşiktir. O yüzden özellikle kronik orta kulak iltihaplarında beyin apsesi, beyincik apsesi gibi ölümle sonuçlanan durumlar olabilir.
Bunun dışında boyunda, kulak arkasında apseler görülebilir. Bir de yüz siniri orta kulaktan geçip yüze dağıldığı için yüz felçleri ile de karşılaşabiliyoruz orta kulak iltihaplarında.
-Akut orta kulak iltihabı ile kronik orta kulak iltihabı arasındaki temel farklılıklar neler?
Bir akut orta kulak iltihabı 6 haftayı geçiyorsa; artık kronik orta kulak iltihabıdır.
Kronik orta kulak iltihabında ağrı yoktur. Genelde en çok ağrı şikayetiyle doktora gideriz.
Ama kronik bir orta kulak iltihabında ağrı görülmez.
Kronik orta kulak iltihabının belirtileri;
* Giderek artan işitme kaybı
* Kulakta akıntıdır.
Zaten kronik bir orta kulak iltihabında ağrı ve baş dönmesi de varsa artık durum acildir ve tehlikeli hal almaya başlıyor demektir. Bu hastalar çoğunlukla hemen ameliyata alınır.
Çünkü ağrı olduğu zaman beyin zarında hassasiyet başladı demektir.
Bu tür durumları radyolojik inceleme tetkiklerileri ile doğruladıktan sonra hasta ameliyata alınır. Hatta bazen radyolojik inceleme şansı bile olmayabilir. Hasta doktora başvurduğunda bilinci kapalı olabilir.
-Hasta bilinci kapalı geldiğinde nasıl anlaşılır orta kulak iltihabı?
Hastalar daha çok acil servislere başvurur bu halde. Muayene bulguları ve hasta yakınlarının kulaktaki öyküyü anlatması ile bu hastalar kulak burun boğaz hekimlerince değerlendirilir.
Kronik bir orta kulak iltihabında baş dönmesi ve şiddetli baş ağrısı uyarıcıdır ve hiç beklemeden doktora başvurmak gerekir.
-Kronik orta kulak iltihabında işitme kaybı ve akıntının niteliği nedir?
Orta kulak iltihabında işitme kaybı ani olmaz, zaman içerisinde artar. Yavaş gelişen bu işitme kaybını hasta tolore ettiği ve farkına varamadığı için üzerinde durmayabiliyor.
Kulaktaki akıntılar ise beyaz su gibi kıvamdan koyu yeşile değişebiliyor. Genellikle kötü kokulu koyu sarı-yeşil kıvamlı akıntılar daha tehlikeli olabiliyor.
-Kulak kiri ile bu akıntının bir alakası var mı?
Hiçbir alakası yok. Kulak kirine aslında kir dememek lazım. Kulağın doğal bir salgısıdır ve antibakteriyelm özelliği ile dış kulağı korur. Ama bazen bu salgı iyice koyulaşıp atılamazsa tıkayıcı bir hal alır. Biz bu durumlarda o bölgeyi temizliyoruz. Orta kulak iltihabına bağlı akıntının bununla hiçbir ilgisi yok. Hasta yattığı zaman yastıklara bulaşır. Fark etmemek mümkün değil.
-Orta kulak iltihabı önlenebilir mi?
Tabii ki. Asistanlığımın ilk yıllarında o kadar çok kötü kokulu akan, içindeki et büyümeleri dışarı taşan kulak görüyorduk ki... Şimdi bu durum giderek azaldı. Çünkü aileler bilinçlenmeye başladı. Çocuklarının kulağı ağrıdığında veya en ufak bir işitme kaybı olduğunda hemen doktora başvuruyorlar.
-Çocukta işitme kaybı nasıl anlaşılır?
Bunu genellikle öğretmen derste fark ediyor veya aile fark ediyor. "Çocuğum çok yakından televizyon izliyor" veya "Bağırarak konuşuyor" diyor. Biz bu tür kulaklara ilk önce tedavi veriyoruz. Tedavi ile düzelmezse kulağa tüp takıyoruz. Kronik orta kulak iltihabını önlemenin yolu bu. Yani problemli kulakları ayırıp gerektiği zaman antibiyotikle, gerektiği zaman küçük cerrahi müdahalelerle ileride yaşanabilecek daha büyük problemler engellenebiliyor.
-Orta kulak iltihapları hep çocukluk yaşlarında mı görülür?
Hayır ama kronik orta kulak iltihapları genellikle çocuk yaş gruplarında başlıyor. Başlangıcı o yaşta oluyor ve o yaştayken önlenebiliyorsa önleniyor zaten. Daha sonra kronik hale geliyor. En çok görüldüğü yaş ise ilk 4 yaş.
-Diyelim orta kulak iltihabı zamanında tedavi edilmedi ve kronik hale geldi. Bu durumda nasıl bir tedavi uygulanıyor?
Kronik orta kulak iltihabının yüz felci, beyin apsesi, beyincik apsesi, kalıcı işitme kayıpları gibi komplikasyonları var. Bu yüzden hastaların bu hale gelmeden tedavi olması çok önemli. Yine de bu tür kulaklarda önce antibiyotiklerle, lokal damlalarla ve pansumanla tedavi etmeye çalışıyoruz. Bu şekilde iltihabı kurutabilirsek kulak zarı yamama ameliyatı yapıyoruz. Bu ameliyatla kulak zarını tekrar onarıyoruz. Eğer iki ayda iltihabı kurutamazsak o zaman kemikte enfeksiyon var demektir ve kemik enfeksiyonu geçmez. Bu durumda cerrahi müdahale yapılmalıdır. Kulak arkası açılır, kemiğe girilir ve bundan sonra kulak zarı yamama ameliyatı yapılır. Bunun da yapılamadığı daha ağır vakalarda hastanın hayati tehlikesini ortadan kaldıran, ancak duymasının ikinci planda olduğu ameliyatlar yapıyoruz. Bunlar istediğimiz ameliyatlar değil tabii ki.
Kimler risk altında?
GENETİK faktörler orta kulak iltihabında da önemli. Özellikle kulağı akan, kulaktan ameliyat olmuş anne babaların daha dikkatli olmaları lazım. Bir de sigara içen ailelerin çocuklarında daha sık görülüyor orta kulak iltihabı. Çocuğun yanında sigara içilmemesi önemli değil burada. Anne babanın içiyor olması yeterli.
BİR de çocuğu beslerken dik konumda tutmak, yatırmamak çok önemli. Çocuk yatay pozisyonda veya biberonla beslendiğinde süt ve benzeri gıdalar östeki borusu kanalıyla kulağa kaçabilir. Bu da orta kulak iltihabına neden olabilir.
NEZLE grip gibi enfeksiyonlara eğilimli olan çocuklarda aşılama öneriyoruz. Özellikle astımı olan, solunum yolu allerjisi olan çocuklarda koruyucu olarak grip aşısı yaptırılmalı. Çocuk daha az grip geçirirse daha az orta kulak iltihabına yakalanacaktır.
BİBERON beslenmesi orta kulak iltihabı açısından riski artıran bir faktör ve önermiyoruz.
ÇOCUKLARA küçük yaşta el yıkama alışkanlığı kazandırılması da çok önemli. Çünkü çocukta ne kadar çok üst solunum yolu iltihabı olursa, o kadar çok orta kulak iltihabı gelişir.
Akut orta kulak iltihabı
Antibiyotiğin bulunmasından önceki yıllarda akut orta kulak iltihaplarının son derece ölümcül hastalıklar olduğuna dikkat çeken Op. Dr. Kaan Akacun, "Akut orta kulak iltihabı günümüzde antibiyotikler sayesinde özellikle erken dönemde, ağrı başlar başlamaz, uygun antibiyotik uygun süre ile verildiğinde çok çabuk tedavi olabilen bir hastalık. Ancak bu antibiyotiklerin mutlaka hekim tarafından önerilen sürede kullanılması gerekiyor. Halkımızın yaptığı en büyük yanlışlardan bir tanesi iyileşir iyileşmez antibiyotiği hemen kesmek. Halbuki bir orta kulak iltihabında antibiyotiğin 10 gün kullanılması gerekir" diyor.