Ameliyat dendiğinde pek çoğumuzu bir korku sarar. Belki de bundan dolayı doktorlar ne zaman "Ameliyat gerekiyor" dese düğmemize basılmış gibi sorarız "Başka tedavisi yok mu?" diye. Safra kesesi hastalıklarını konuşmak üzere sözleştiğimiz Özel İlgi Tıp Merkezi'nden Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Cem Güçlü de aynı noktaya işaret ediyor ve ekliyor: Günümüzde safra kesesi hastalıklarının ilaç veya diğer yöntemlerle tedavisi yok. Tek tedavi cerrahi ile safra keseninin alınmasıdır. Ameliyatta, size hazımsızlık, şişkinlik, gaz ve ağrı gibi sıkıntılar veren safra keseniz alınır ve bu sıkıntılarınızdan tamamen kurtulursunuz" diyor.
-Safra kesesinin vücudumuzdaki işlevi nedir?
Safra kesesi; karaciğer alt yüzüne yapışık, ortalama 7-10 cm uzunlukta armut biçiminde bir organdır. Tam dolduğu zaman yaklaşık 50 ml safra alır. Safra kesesinin temel görevi; karaciğerden salgılanan safranın depolanması ve konsantre edilmesidir. Yemek yediğimiz zaman safra kesesi kasılır ve konsantre safra, ince bağırsağa akarak yağlı yemeklerin sindirilmesini sağlar.
-Safra kesesinde sık görülen hastalıklar neler?
Safra kesesinin en sık görülen hastalıkları;
safra kesesi taşları
safra kesesi polipleri
safra kesesi kanseridir.
Safranın yapımında, depolanmasında ve ince bağırsağa aktarılmasında oluşan koordinasyon bozukluğu sindirim sisteminde aksamalara neden olur.
Hasta bunları hazımsızlık şişkinlik, gaz ve mide bölgesinde, sırtta vuran ağrı olarak hisseder. Bu şikayetlerden dolayı hastalar midelerinin rahatsız olduğunu düşünerek mide ilaçları kullanabilir. Bazen hastalarda olan omuz ve sırt ağrıları romatizma zannedilerek uzun süre tedavi edilir.
-Safra kesesinde görülen polip ve kanserler hakkında bilgi verir misiniz?
Polipler safra kesesi duvarı mukozasında oluşan kabarıklardır. Safra kesesinde fonksiyon bozukluğu olanlarda daha sık görülür. Aşırı mukoza çoğalmasının kanserleşme yaptığı düşünüldüğünden safra kesesi poliplerinde taşlar gibi erken teşhis ve tedavisi önemlidir. Tedavide geç kalınması tedavisi mümkün olamayan zararlara yol açabilir.
Safra kesesi kanseri, diğer hastalıklardan ciddi bir durumdur. Zaman kaybetmemek çok önemlidir. Teşhis konulduktan hemen sonra ameliyat edilmeli ve tedavisine başlanmalıdır.
-Safra kesesi hastalıklarında tanı nasıl konulur?
Safra kesesi hastalıklarının tanısında kullanılan en yaygın yöntem ultrasonografidır. Sık yapılmasının hastaya hiçbir zararı yoktur. Nadir olarak safra kesesinin fonksiyonunu değerlendirmek için ilaçlı filmler çekilebilmektedir.
TEK TEDAVİ AMELİYAT
-Ameliyat olmak istemeyenler için tedavide farklı seçenekler var mı?
Safra kesesi taşlarının ilaç tedavisi yoktur. Tek tedavisi ameliyattır. Taş tespit edildiği halde ameliyat olmaktan çekinerek ameliyatı geciktirenlerde; taşın ana safra kanalına düşmesi sonucu "tıkanma sarılığı" dediğimiz hastalık meydana gelebilir. Yapılan safra bağırsağa boşalmadığı için sarılık olur. Bu durum hasta acil olarak tedavi edilmediği taktirde ölümle sonuçlanabilir. Ayrıca taşlı safra kesesinde taşa bağlı iltihap gelişebilir. İltihaba bağlı safra kesesi delinebilir. Safranın karın boşlununda birikmesi acil ameliyat gerektirmektedir.
-Acil ameliyat gerektiren tıkanma sarılığı hasta ve yakınları tarafından fark edilebilir mi?
Evet. Hastanın tüm cildi, normal karşılanamayacak kadar sapsarı bir görünüm alır ve bu olağanüstü durum mutlaka fark edilir. Bunun yanı sıra çok şiddetli bir ağrı da olur. Bu durumda hiç beklemeden doktora başvurmak gerekir.
EKSİKLİĞİ SORUN OLMAZ
-Safra kesesi alındıktan sonra sıkıntı yaratır mı?
Bu, hastalar ve yakınlarından sık duyduğumuz bir soru. Hatta birçok kişi, sadece safradaki taşın alındığını ve safra kesesinin vücutta bırakıldığını sanıyor. Ameliyatta safra kesesinin alınacağını öğrendiklerinde de bir sıkıntı olup olmayacağı sorusu geliyor akla.
Safra kesesinin alınma sebebi; onun hastalıklara bağlı olarak tam çalışmamasıdır. Safra kesesi alındığında karaciğerde yapılan safra, safra kesesine boşalmayacak, burada depolanmadan doğrudan bağırsağa akacaktır. Hasta safra kesesinin olmaması nedeniyle sıkıntı çekmez. Vucut safra kesesi yokluğuna kısa sürede alışır.
-Safra kesesi ameliyatları hakkında bilgi verir misiniz?
Günümüzde safra kesesi taşına bağlı şikayeti olan hastalarda "altın standart" "laparoskopik kolesistektomi"dir. Halk arasında "kapalı ameliyat" olarak da bilinen laparoskopinin açık cerrahiye karşı birtakım üstünlükleri bulunmaktadır. Bu nedenlerle dünyada tercih edilen yöntemdir. Bu üstünlükler başlıca;
* Operasyon sonrası daha az ağrı duyulması ve daha kolay hareket edebilmesi,
* Yara yerlerinin çok daha kozmetik görüntü vermesi,
* Daha erken günlük yaşama dönme olasılığı,
* Hastanede kalış süresinin daha az olması,
* Ameliyat sonrası uzun dönemlerde oluşabilecek barsak tıkanıklığı ihtimalinin daha az olmasıdır.
2-3 GÜNDE
Hasta kan testlerini takiben en az 6 saat açlık sonrası ameliyata alınır. Göbek çukurunun altındaki bir santim kesi ile karın içine kamera gönderilerek ameliyat ekrandan izlenerek üç adet port yardımı ile yapılmaktadır. Hasta ameliyattan altı saat sonra ayağa kalkabilir, ağızdan beslenmeye başlanır, aynı gün veya bir gün hastanede yatırılarak taburcu edilir. Bu yöntem ile gerçekleşen operasyonda hasta 2-3 günde işinin başına dönebilir. Safra kesesinin tümü alınarak hastalık nüksü, yeniden taş oluşumu ve taşa bağlı kanserleşme olasılığı ortadan kalmış olur.