Çocukluğumda hatırlıyorum da, kahvaltıda ekmeği tabağa bana bana yerdik; çok keyifli, lezzetli anlardı... Öyle margarinler felan lükstü, hele 70'li yıllarda ara ki bulasın... Toplumsal çalkantılar bir yana Türkiye bir ekonomik krize girdi, hayat tersine döndü; birçok şey gibi margarin de bakkallarda tezgah altında satılmaya başlandı, o da hatırlı, gönüllü müşteriye...
İşte bu süreçte, tabağa bandığımız ekmeği besleyen yegane ürün, salça ve zeytinyağıydı.. Kokusu, lezzeti bir başkaydı zeytinyağının... Hele Ayvalık ve Akhisar yöresinden olursa... Salça da el ürünü, köy salçası olunca kahvaltı bir lezzet sefası olurdu, varsın 'Sana', 'Tama' olmasın...
O yıllardan kalan bir başka özellik de gıda sahtekarlığının bu kadar ayyuka çıkmamasıydı, özellikle zeytinyağında...
Vatandaş da güven içinde alırdı zeytinyağını bakkaldan... Bilirdi ki, o kahvaltıda aldığı lezzeti yine bulacak.
İşin gerçeği, zeytinyağındaki o Egeli tadı, kokusu, 80'li yıllara kadar hiç bozulmadı. Ancak o dönemden sonra bazı uyanıklar, zeytinyağı sahtekarlığını keşfetti, ucuz emekle kolay para tatlı geldi. Vatandaşa da asıl ürün pahalı gelince, ucuza, kimyası bozulmuşa rağbet arttı. Toplumsal travmamızdır bizim, sıkıştığımızda, birileri gerçekleri yüzümüze söylediğinde, hemen kıvırır "Aman atın ölümü arpadan olsun" deriz... Müzmin kadercilik ruhu işte...
Sonuçta o da zeytinyağı, bu da... Ne farkı var ki... Oysa konu hiç de bu kadar basit değil...
**
Bugün gıda mühendisleri ve beslenme uzmanlarının en çok üzerinde durduğu konu, yemeklerde zeytinyağı kullanımıdır.
Ama özellikle vurgu yaparlar; "Sahtesinden uzak durun"... Zira, içine su ya da kimyasallar katılmış zeytinyağının hem vücuda hem de çocukların sağlıklı büyümesinde zararı var.
Gazetemiz Yeni Asır yine bu konuda üzerine düşeni yaptı, günlerce zeytinyağı hilelerini manşete taşıdı, halkı uyardı.
Peki sahte zeytinyağı nasıl yapılıyor. Uzmanlar bunu şöyle açıklıyor:
"Pamukyağı karışımı piyasadaki en yaygın zeytinyağı hilesi olarak biliniyor. Raflarda ucuz maliyetli zeytinyağlarının çoğunluğunda yüzde 60'lara varan ölçülerde pamukyağı bulunuyor. Bu oran bazı ürünlerde ise yüzde 80'lere kadar ulaşıyor. Bazı zeytinyağlarında ise yaygın olarak makina yağları kullanılıyor."
Yani şerefsizliğin bu kadarı...
Peki nasıl anlaşılıyor? Bunun da yanıtı var:
"Aldığınız yağın bir örneğini buzdolabına koyun, donmasını bekleyin. Yağ katkısız ise tamamının katılaşması beklenir. Donmayan kısım varsa katkılı olduğunu anlarsınız."
**
Bu işin bir boyutu... Ancak bu konuda asıl mücadeleyi, esnaf veriyor. Yani müşteriye saf, katıksız yağı ulaştıran dürüst tüccar... Ve onu koruyan, destekleyen meslek odaları...
Ege'de zeytin ve zeytinyağı deyince akla gelen iki kentten biri olan Ayvalık'ın Ticaret Odası Başkanı İbrahim Kantarcı da kendisini bu mücadelenin içinde bulan isimlerden biri... Bir süre önce gazetemize verdiği röportajda, Başkan Kantarcı'nın üzerinde en çok durduğu şey, halkın bilinçli olması ve açıkta satılan zeytinyağlarına rağbet etmemesiydi.
Şöyle diyor Kantarcı:
"Zeytinyağının kendisine has kokusu ve niteliği vardır, tabiatın mucizesidir. Örneğin Ayvalık, zeytinyağında bir markadır. Çünkü bölgeye has özellikleri, ona bu avantajı sunar. Bu yüzden markamızı korumak için sahteciliğe karşı bir mücadele içindeyiz. 22 uzmanın görev yaptığı bir laboratuvar kurduk, zeytinyağı üreticileri, ürünlerini laboratuvarımıza getiriyor, uzmanlar kontrol ediyor. Eğer ürün, Ayvalık zeytinyağının özelliklerini taşıyorsa, geçer not alıyor. Firma, ürünlerini satışa verirken de bizim hazırladığımız 'Ayvalık zeytinyağıdır' etiketini yapıştırıyor. Halkımızın da desteğiyle bu savaşı gerçek üreticiler kazanacak. Bizim vatandaştan istediğimiz, yanımızda olmaları."
Başkan Kantarcı ve arkadaşları örnek bir çalışmaya imza atmış... Aklın yolu bir; sahtecilerle mücadele ancak gerçeği korumak ve üretenleri teşvik etmekle olur. Böyle olunca halk da zeytinyağını güvenle satın alır...
Bence bu tip bir çalışmayı, zeytinyağında marka olan tüm bölgeler uygulamalı...