Amerika'nın yeni Başkanı Trump, 9 gün sonra Beyaz Saray'a geliyor. 5 Kasım'da seçimleri kazanan Trump'ın, o günden bu yana geçen 65 gün içinde yaptığı konuşmalar ve temasları ilginç ve manidar gelişmelere yol açtı, açmaya devam edecek gibi görünüyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'yi bölgesel güç-küresel aktör durumuna getirdiği bir dönemde, Trump'ın Türkiye ile ilişkilerinde neler olacak? Öngörülere göre, Erdoğan ile Trump arasındaki ilişkiler 2024-2028 dönemine damga vuracak. Türkiye ile Amerika arasında öncelik taşıyan konular şöyle: Ukrayna savaşının bitirilmesi: Trump'ın birinci önceliği. Türkiye ve Karadeniz jeopolitiği için önemli etkileri olacak. Yeni Suriye inşası: Başkan Erdoğan, Türkiye'yi en etkili konumda. Erdoğan ile Trump arasında, Suriye'de ABD aparatı PKKYPG- SDG'nin tasfiye edilmesi öncelikli mesele.Türkiye-Amerika ilişkileri: Başkan Erdoğan ile Trump arasında, F-35, F-16 savaş uçakları, Amerika'nın hukuk dışı uyguladığı ambargoların kaldırılması, ABD'nin İsrail, Kıbrıs Rumları ve Yunanistan ile ilişkileri çok önemli gelişmelere gebe. Trump'ın gelişi, Türkiye ekonomisini nasıl etkileyecek?
LİDER CESARETİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD'de 20 Ocak'ta (9 gün sonra) göreve başlayacak yeni yönetimle ilişkiler konusunda: "Yeni Amerikan yönetimiyle yapıcı ve açık diyaloğu sürdüreceğiz" dedi. Fidan: "Sayın Trump'ın ülkemizin bölgesinde ve küresel düzlemde kilit rolüne ilişkin açıklamalarını not ettik. Amerika ile ilişkilerimizde yakaladığımız ivmeyi, Sayın Trump yönetimi devraldıktan sonra da daha güçlü bir şekilde sürdürmeyi hedefliyoruz," dedi. Irak ilgili konuşan Fidan, "Irak'ın güvenlik istikrarını ve barışını kendi ülkemizden farklı görmüyoruz. Irak ile yapılan 27 anlaşma ile ikili ilişkilerimizi kurumsallaştırdık. Yunanistan ile yakaladığımız olumlu ivmeyi ve canlı tempoyu sürdürdük. İyi komşuluk ruhuyla hareket etmemiz hem iki ülkenin hem de bölgenin menfaatine olmaktadır. Türkiye-Yunanistan arasındaki olumlu ilişki, miras aldığımız sorunları çözmede olumlu bir ortam sağlıyor. Yunanistan tarafında iç politik baskı var. Biz odağımızı yitirmedikçe biraz zaman kaybına yol açıyor ama kararlılıkla ilerlemeye devam edeceğiz. Olumlu mesafe alabileceğimize inanıyorum. Önemli olan lider cesaretidir. İnşallah iki ülke de önemli adımlar atar" ifadelerini kullandı.
AVRUPA BİRLİĞİ
Bakan Fidan, Avrupa Birliği ülkeleri ile ikili düzlemde iyi işleyen ilişkilerin olduğunu ama AB kurumlarıyla bu ilişkinin aynı şekilde gitmediğini söyledi.
AB üyeliği hakkında ise, "Cumhurbaşkanımızın dış politikada ortaya koyduğu bir hedef olarak devam etmekte. AB'ye üyelik konusunda durum 10 yıl önce farklı bir noktaya geldi. Siyasi olarak bir değişiklik gözlemlemiyoruz. Açık kalan noktalarda ilişkileri nasıl ileri götürebiliriz diye düşünüyoruz. Vize kolaylığı ve gümrük konuları dahil" dedi. Fidan, Suriye'ye önceki rejimin talebi üzerine Rusya'nın askeri olarak destek verdiğini hatırlatarak, "Ancak 2017'den itibaren Cumhurbaşkanımız ile Putin arasındaki ilişkilerin altını çizmek gerekiyor. Günün sonunda Rusya esas itibariyle çok rasyonel bir karar almıştır. Beşşar Esad'a desteğin ne Rusya'ya ne de bölgeye yardımı olmadığını görmüşlerdir. Rus üslerinin Suriye'deki geleceği meselesi, Suriye'deki yeni yönetim ile yapacakları müzakere ile sonuca ulaşacaktır. Ruslar, yapılan mutabakatlar gereği devrimcilere müdahale etmediler ve devrimciler ise bu mutabakat ile Rus üslerine saldırmadılar" değerlendirmesinde bulundu.
DÜNYA EKONOMİSİ
Donald Trump'ın, ABD'nin en önemli ticaret ortakları Çin, Kanada ve Meksika'ya karşı yeni gümrük vergileri koyma ve Grönland'a çökme tehdidinde bulunması, dünya ekonomik çevrelerinde tedirginlik yaratmış durumda. Trump'ın düşünceleri hakkında, "ABD ile ticarete bağımlı ülkelerin canını yakabilir" deniliyor. "Ticarete çok bağımlı bir dünyada bu tür gümrük vergileri koymak, ekonomik büyümeye zarar verebilir ve dünyayı ekonomik durgunluğa sokabilir" diye yorumlanıyor. Büyük ihtimalle küresel ticaret savaşları artacak. PEKİ, TRUMP'IN GELİŞİ TÜRK EKONOMİSİNİ NASIL
ETKİLEYECEK? Küresel ekonominin kalbinin attığı İngiltere'nin dünya çapındaki medya grubu BBC'de, Trump'ın gelişinin Türk ekonomisini nasıl etkileyeceğine ilişkin dikkati çeken bir analiz yayınlandı. Türk iş adamları için önemli notlar şöyle: ABD'de Donald Trump'ın yeniden başkan seçilmesine, Türk lirası varlıklar şimdilik olumlu tepki vermiş görünüyor. Küresel ekonomist Timothy Ash, Trump'ın zaferinin uzun vadede Türkiye lehine olabileceğini düşünüyor. Trump yönetiminde ABD'nin daha fazla petrol üretmesi halinde küresel ekonominin yavaşlayacağını ve Çin'e talebin azalacağını vurguluyor. Ash, Türkiye'nin düşük petrol ve emtia fiyatlarından faydalanabileceğini aktarıyor.
SAVAŞ DETAYI
Gümrük vergileri büyük ihtimalle küresel büyümeyi ve ticareti vuracaktır. Bu da dünya ekonomisi ve gelişmekte olan ülkeler için pek iyi değil. Güçlü dolar ve daha yüksek faizler de acı verici olacaktır. Gümrük vergileri ve göçün sınırlandırılması ABD'de enflasyonu yükseltebilir.
Trump'la birlikte doların güç kazanmaya devam etmesi ve ek gümrük vergileri, Türkiye'nin girdi maliyetlerinin artmasına neden olabilir. Trump yine aynı şekilde ekonomiyi canlandırma hedefini izlerse, ABD ekonomisinin bütçe açığı artabilir, enflasyon yükselebilir. Bu da Amerikan Merkez Bankası FED'in faizleri düşürme politikasını sonlandırmasına yol açabilir. Bu durumda Türkiye'nin de içinde olduğu gelişmekte olan ülke ekonomilerine para akışı yavaşlayabilir. Avrupa'ya ticaret yapan şirketler olumsuz etkilenebilir. Ekonomistler, jeopolitik açıdan Trump'ın Ukrayna savaşını sonlandırması durumunda Türkiye ekonomisinin olumlu etkileneceğini söylüyor. Trump'ın bölgedeki istikrarı sağlamak için Türkiye ile çalışmak zorunda olduğunu söyleyen Ash: "Her şey Trump'ın Orta Doğu'da büyük bir savaşı önleyip önleyemeyeceğine bağlı."
SONUÇ
TÜRKİYE'NİN HER ALANDA BİR SENARYOSU VAR. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ulusal ve uluslararası medyaya verdiği mesajların finalinde dikkati çeken bir ifadeye dikkat: "TÜRKİYE dış politikada, güvenlik ve savunma, enerji, sağlık gibi her katmanda bir senaryomuz bulunmakta. Tabiatımız gereği güvenlik katmanı en önemli konumda. Bölgesel istikrar sürene kadar Türkiye hamleleri sürecek." EVET. TÜRKİYE YÜZYILININ 2025 AYAĞI JEOPOLİTİK VE JEOEKONOMİK HAMLELERLE SÜRÜYOR. BAŞKAN ERDOĞAN-TÜRKİYE KÜRESEL AKTÖRLÜK YOLUNDA EMİN ADIMLARLA YÜRÜYOR.
