Her hayvanı sevmesem de yaşam hakkına saygı duyanlardanım.
Sevmemek kelimesi belki biraz itici gelebilir ama insanların da hepsini sevmiyoruz ama değil mi?
Yine de kimseyi öldürmüyor, onun ölmesini istemiyoruz. Benim sevmediğim (aslında ürktüğüm desem daha doğru) hayvanlardan biri de çekirge.
Geçen gün eve gittiğimde kızım heyecanla yakalayıp bir kutunun içine koyduğu çekirgeyi gösterdi. Şeffaf bir kutunun içinde ona doğal bir ortam yaratmaya çalışmış. Öyle büyük bir sevgiyle ve özenle bakıyordu ki... Ona "Sen çekirgeyi sevdiğin için burada tutuyorsun ama o özgür kalmak ister, doğasına aykırı, lütfen onu geri bırak" dediğimde üzüldü ve "Lütfen anne bir gece bizimle kalsın" dedi. Ben de "Peki ama umarım çok geç olmaz" dedim. Sabah uyandığımda erkenden onu uçurmaya gitmişlerdi.
Bu çekirge olayının üzerine dün de ellerinde ağustos böceği dolu bir kutuyla gördüm onları... En az 20 tane ağustos böceği yakalamışlardı.
"Yazık değil mi niçin topluyorsunuz bunları?" dedim. Verdikleri cevap beni çok etkiledi. "Çok ötüyorlar bu yüzden de çatlıyorlar, çatlayıp ölmesinler diye topluyoruz" dedi. Onların uzun yıllar toprak altında kaldıklarını ve yeryüzüne çıktıktan sonra sadece 3-4 hafta yaşadıklarını ve o sesleri de dişilerini etkilemek için çıkardıklarını söyledim.
Bunun üzerine kutudaki cırcır böceklerini serbest bıraktılar... Çocuklar her şeye bizim baktığımızdan çok farklı bir gözle bakabiliyorlar? Bizim 'kötü çocuk' diye değerlendirdiğimiz davranışlarının altında aslında çok farklı sebepler yatıyor olabilir. Doğru olanı anlatmadan önce onların niçin böyle bir şey yaptığını öğrenmek bize de çok şey katıyor.
Bu anekdotun üzerine size Atlas Dergisi'nin 2019 arşivinden bu muhteşem böceklerin hayatları ile ilgili küçük bir makale paylaşmak istiyorum...
4-6 HAFTA YASIYORLAR
"...Periyodik ağustos böcekleri olarak adlandırılan bazı türler yıllarca yeraltında yaşadıktan sonra dahil oldukları gruba göre 13'üncü veya 17'nci yılda topluca yeryüzüne çıkıyor. Genellikle bir bahar akşamında, toprağın yirmi santimetre altındaki sıcaklık 18 dereceyi geçtiğinde açtıkları deliklerden çıkmaya başlıyorlar.
Binlercesi, milyonlarcası yakındaki bitkilere tırmanıyor ve ince kabuklarının içlerinden çıkıp kanatlı yetişkinler haline geliyor. Yer üstünde yalnızca 4-6 hafta yaşayan bu hayvanlar eşleşiyor, yumurta bırakıyor ve ölüyor. Yavruları toprağın altına giriyor ve anne babaları gibi bitki köklerindeki özsuyu emerek 13 veya 17 yıl yeraltında yaşıyorlar. 13 ve 17'nin asal sayılar olması, yani sadece kendilerine ve bire bölünebilen sayılar olmaları ve nispeten büyük asal sayılar olmaları bugüne dek birçok bilim insanının merak konusu oldu.
...Kuşlar, sincaplar, balıklar, tilkiler, yarasalar, köpekler, kediler... Çok sayıda hayvan ağustos böceklerini yiyor.
Periyodik ağustos böcekleri kaçmıyor, ısırmıyor, sokmuyorlar ve zehirsizler.
Üstelik çok atik uçucular da değiller.
Kısacası hem lezzetli, hem de kolay elde edilir avlar.
13 ve 17'NIN SIRRI
Bu kadar çok avlanan ağustos böceklerinin soyları niçin tükenmiyor?
Prof. Webb, 17 veya 13 yılda bir ortaya çıkmalarının yaşam döngüleri 2-5 yıl olan kuşlar ve küçük hayvanlarla çakışmalarını en aza indirdiğini düşünüyor.
Bir başka teoriye göre de, asal sayıların sırrı 17 ve 13 yıllık grupların aynı coğrafi bölgede bulunsalar bile yalnızca 221 yılda bir çakışmalarında saklı. Peki, ağustos böcekleri hangi yılda topraktan çıkacaklarını nasıl biliyor? Connecticut Üniversitesi'nden Dr. Chris Simon, ağustos böceklerinin bitkilerin özsuyundaki değişimlere göre yılların hesabını tutan moleküler saatleri olduğu kanısında. California Üniversitesi'nden Prof. Rick Karban, yaşam döngülerinin 15'inci yılında olan ağustos böceklerini topraktan çıkararak bir meslektaşının araştırma alanında bulunan şeftali ağaçlarının altına gömdü.
Daha sonra şeftali ağaçlarının yılda bir yerine iki defa çiçeklenmeleri sağlandı.
17 yıllık döngüleri olan ağustos böcekleri, sanki bir yıl değil de iki yıl geçmiş gibi 16'ncı yılda yeryüzüne çıktı!